Kurdified - Turkified Armenians

[DominO123]

Well, it does not take more than one person to betray a village.

style_images/master/snapback.png

 

True, but I am talking about neitboors selling their neitboors, or those Armenian guards in the concentration camps being as brutal as Kurdish irregulars.

[shaunt]

http://groong.usc.edu/news/msg108754.html

 

Hopefully the number of people coming forth will steadily increase in the coming months and years.

[M_Karazov]

It's a wellknown fact that nationalities like the Turks and also the Russians consist of many forcibely taken individuals from other nations. In the case of the Turks, they forced many Armenians and Greeks to abandon their language and religion and become Turk. I am sure this is not about a few thousands of people but about many millions. You only have to look at how spread Armenians have been throughout and compare this with today's situation and you will know how true this is. That's the reason the Turkish nation reacts so strongly against anything Armenian because they know if this comes out it can mean the end of their empirial ambitions. Seriously, take a look at all the other Turkic speaking people in Central Asia and tell me if you will find much resemblence with people in Turkey.

When you take a look in what scholars have to say about this, I found many writings that say modern day Turks feature Mediterranean looks and losing their original Central Asian looks. This is because many Turks directly decent of Armenians, Greeks and Kurds. The question is however how many Turkish nationals are aware of their Armenian background, do they want to join the Armenian community and is this possible for them?

[AK-47]

Local musician applies to become Armenian

Friday, May 30, 2008

 

MİKAİL PELİT

MALATYA – Doğan News Agency

 

A local musician in the eastern province of Malatya applied to court Wednesday to get a name change, declaring that he was really an Armenian.

 

Kazım Akıncı, who lives with his mother and makes a living selling his albums, said his family hid the fact that they were Armenian Christians, but had decided to stop hiding his true identity after Turkish journalist of Armenian decent Hrant Dink was killed early last year.

 

He applied to a Malatya court to change his name to Serkis Nerseyan and went to the local population registry to change the religion section of his identity card from Muslim to Christian.

 

Speaking to the Doğan news agency, he said, �I live in Malatya and neither I nor the society has any problem with me being an Armenian. However, my family hid this fact for years due to a baseless fear.�

 

He said his sadness over Dink' murder had made him decide to declare his identity. �I make a living by selling my albums. I am well liked by those around me. They like me not because I am �Kazım' or �Serkis.' I am liked because of my personality. There is no reason for fear or hiding.�

 

Dink was shot and killed in front of the office of the weekly Armenian newspaper Agos in January 2007 by an ultra-nationalist teenager. Dink was also found guilty of insulting Turkishness by a court.

 

Malatya made the headlines in April last year when five ultra-nationalists raided the offices of a publishing house, murdering two Turkish Christian converts and a German national, all of whom were working as Christian missionaries.

 

Source: http://www.turkishdailynews.com.tr/article...?enewsid=105856

 

 

------------------------------------------------

 

En francais,

 

Un arménien qui veut redevenir un arménien en Turquie

 

dimanche1er juin 2008, par Stéphane/armenews

 

Un musicien de la province orientale de Malatya en Turquie a demandé à la cour mercredi 28 mai 2008 d’obtenir un changement de nom, déclarant qu’il était vraiment un arménien.

 

Kazim Akinci, qui vit avec sa mère et gagne sa vie en vendant ses albums ( sous le nom de Kazin Akses), a dit que sa famille a toujours caché le fait qu’ils étaient des arméniens, mais qu’il avait décidé d’arrêter de cacher sa vraie identité après que le journaliste Hrant Dink ait été tué au début de l’année 2007.

http://www.armenews.com/IMG/arton41673-298x200.jpg

Il s’est adressé à une cour de Malatya pour changer son nom en Serkis Nerseyan et est allé au service de l’état civil pour changer son statut sur la section religion de sa carte d’identité passant de musulman à chrétien.

 

Selon l’agence de presse Dogan, Kazim Akinci a déclaré « je vis à Malatya et ni moi ni la société n’avons le moindre problème que je sois un arménien. Cependant, ma famille a caché ce fait pendant des années en raison d’une peur sans fondement ».

http://www.armenews.com/IMG/16671-ermeni-300x158.jpg

Il a aussi précisé qu’il était triste au sujet de Hrant Dink dont le meurtre l’a décidé à déclarer son identité. « Je gagne ma vie en vendant mes albums.Je suis bien aimé autour de moi. Ils m’aiment pas parce que je suis « Kazim »ou « Serkis ». On m’aime à cause de ma personnalité. Il n’y a aucune raison à avoir peur ou à la dissimulation ».

 

Source: http://www.armenews.com/article.php3?id_article=41673

[Johannes]

http://www.armtown.com/news/am/azg/20080603/2008060318/

 

ՍԱՍՈՒՆՑԻՆԵՐԸ ՀԱՅԵՐԻ ՄԻՈՒԹՅՈՒՆ ԵՆ ՍՏԵՂԾԵԼ ԹՈՒՐՔԻԱՅՈՒՄ

[Arpa]

My apologies. A bit too long read, but worth it.

HIDDEN ARMENIANS or INTRA-ETHNIC MARRIAGES

For those who cannot see the Arm-Text, in a nutshell.

Below, a case study of many so called Hidden Armenians who are coming out of the closet, so to speak. Many are rediscovering, or as the case may be finding enough courage to revert back to the ethnos and (Christian)religion of their ancestors. Most of the cases are in what may be loosely called Turkish Kurdistan, and the conflicts are mainly between (hidden) Armenians and local Kurds, who protest the fact the former will marry girls from outside the communities but will not allow their women to marry out. It also talks about how many are re-converting, dropping their alien names and adopting Christian Armenian names , I.e. Fatma is becoming Sathenik and Mehmet becomes Sarkis. However, note that most of these are happening once they get out of the region, be they migrate to Istanbul or Europe.

---

Points of discussion.

1 . Why are these people emigrating to places like Istanbul and Europe, and only then having the courage to profess their heritage? While, all along Ankara is deluding the world with lies of being the only “secular democracy”? Secular? Does that mean “secular sunni”?

2. Where are our intrepid “Apostolic-Christian missionaries”, the likes of Onnig, Djrak, Axel et al? Of course, it is safe to preach to us from behind the safety of the keyboard. How about go there in flesh and preach to those wretched souls? You will notice that the most courageous “preachers” the likes of Hrant Dink and Krikor Aghabaloghlu subscribe to other than the Apostolic Church.

3. Where is our Mother Church? Or, are these people too polluted for salvage? Pollution? How does one measure “pollution”? Is it like those (American) Armenians who can’t even correctly spell and recite Hayr Mer (HyeMer)?

4. With great expectations we read about the creation of a Ministry of Diasporan Affairs, ( Deservedly, Hranoush Hacobian seems to be the chosen Minister). Does the Ministry have an agenda and a plan for those “lost souls”?

---

Please, also read these threads ,

http://hyeforum.com/index.php?showtopic=34...mp;#entry245998

and pay special attention to this paragraph. Thank you Ashot.

http://hyeforum.com/index.php?showtopic=18...mp;#entry246014

Throughout this sequence of conversions and emigration small pockets of Christian

Hemshinli survived in Turkey, until 1915. We have reason to believe that the eastern Hemshinli

in Cengiz’s area, isolated in the mountain fastnesses of northern Hopa subprovince, were among

the last to convert en masse, in the late seventeenth century. To the best of our knowledge,

though, there are currently no Christian Hemshinli left in Turkey.

We do not know when the eastern Hemshinli, the least studied of the various Hemshinli

subgroups, extended into the Hopa region and southern Georgia (Benninghaus 1989:482).

We do know, however, that the Hemshinli who had converted and then established themselves along

the Georgian coast fell victim to Stalin’s deportation of some 200,000 residents of Georgia’s

southern border to Kazakhstan and Uzbekistan in 1944. These Central Asian Hemshinli

communities remain distinct and alive up to the present day, and at least some members retain

Homshetsma (Robert Krikorian, personal communication; Kuznetsov 2001). It is interesting to

note that some members of the Central Asian Hemshinli community petitioned to relocate to

Armenia near the end of the Soviet period, and were refused on account of their religion (Robert

Krikorian, personal communication).

AZG Daily #123, 06/28/2008

Ծպտյալ հայեր

ՆԵՐՔԻՆ ԱՄՈՒՍՆՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԻ ՍՈՎՈՐՈՒՅԹԸ ԹՈՒՐՔԻԱՅԻ ԾՊՏՅԱԼ ՀԱՅԵՐԻ ՇՐՋԱՆՈՒՄ

ՌՈՒԲԵՆ ՄԵԼՔՈՆՅԱՆ

Թուրքիայի իսլամացված հայության մեջ, Էթնիկ ինքնագիտակցության մակարդակով, հստակ առանձնանում է ծպտյալ հայերի խումբը, որն ի տարբերություն իսլամացված հայերի այլ խմբերի` ձգտում է պահել նաեւ ազգային նկարագիրը:

Այս խումբն է, որ գաղտնի շարունակում է պահպանել եւ կիրառել ազգային, կրոնական սովորույթների շատ տարրեր: Ավելորդ չէ նշել, որ տարբեր տարիներին արձանագրված կրոնադարձության (քրիստոնեություն վերընդունելու) դեպքերը առավելապես արձանագրվել են հենց այս խմբին պատկանողների շրջանում: Ուշագրավ է եւ, միեւնույն ժամանակ, շատ կարեւոր, որ այս խմբի հայերի ընտանեկան կենցաղում եւս պահպանվել են էթնիկ ինքնագիտակցության հետաքրքիր դրսեւորումներ, որոնցից կուզենայինք առանձնացնել ներքին ամուսնությունների սովորույթը:

Ծպտյալ հայերն արտաքուստ մուսուլման ներկայանալով` ոչ միայն գաղտնի շարունակում են ազգային-կրոնական որոշ սովորույթներ, այլեւ ձգտում են ամուսնանալ իրենց նման ծպտյալ հայերի հետ: Ընդ որում` ներքին ամուսնությունների ժամանակ երկրորդ պլան են մղվում տարիքային, դասակարգային, սոցիալական եւ այլ խոչընդոտներ, բացի այդ, դրանք հիմնականում նպաստում են ծպտյալ հայերի կյանքի ներփակ բնույթի շարունակմանը: Ներքին ամուսնությունների ինստիտուտը ենթադրում է նաեւ ծպտյալ հայերի շրջանում որոշակի ցանցի առկայություն, որը թույլ է տալիս նրանց, թեկուզ հեռակա, ճանաչել միմյանց: Երբեմն այս վարկածի օգտին է խոսում նաեւ ներքին ամուսնությունների աշխարհագրությունը, երբ բավական հեռու գյուղերի բնակիչներ ամուսնանում են իրար հետ: Որոշակի փաստեր կան, որոնք թույլ են տալիս եզրակացնել, որ հատկապես ինքնաբացահայտված եւ կրոնադարձված ծպտյալ հայերի շրջանում արձանագրվում են նաեւ բացահայտ հայերի հետ ամուսնություններ: Նման օրինակներից է ադըյամանցի Սադըք Բաքըրջըօղլուն, որն ապրելով Ստամբուլում` պաշտոնապես կրոնադարձվել է, ընդունելով իր պապերի կրոնը` քրիստոնեությունը, եւ ամուսնացել հայաստանցի մի աղջկա հետ, իսկ որդուն ուղարկել հայկական դպրոց:

Ծպտյալ հայերի մեջ տարածված ներքին ամուսնությունների սովորույթի եւ փոխադարձ ճանաչման հնարավոր ցանցի գոյության որոշ փաստերի ենք հանդիպում նաեւ հայկական թեմատիկայով գրված ժամանակակից թուրքական գրականության մեջ: Օրինակ, գերմանաբնակ թուրք գրող Քեմալ Յալչընի «Քեզնով է ուրախանում սիրտս» փաստագեղարվեստական գրքում քյահթացի ծպտյալ հայի զավակ, Գերմանիայում բնակվող Հաջը Իբրահիմը, խոսելով ներքին ամուսնությունների մասին, ասում է. «Մեզ մոտ ամուսնությունը միշտ «մերոնց» (ծպտյալ հայերի) միջեւ է լինում: Դուրս ոչ աղջիկ ենք տալիս, ոչ էլ դրսից աղջիկ ենք առնում, որովհետեւ դրսից եկած հարսը կարող է «մերոնց» գաղտնիքներն իմանալ»: Իսկ երբ նրանց դրացի քուրդը խնդրել է Հաջը Իբրահիմի քրոջ ձեռքը, նրա հայրը մերժել է, սակայն վախենալով, որ կարող են աղջկան փախցնել, ամուսնացրել է «մերոնցից» ճաղատ, տգեղ, աղքատ եւ որբ մի հովվի հետ: Քեմալ Յալչընի նույն գրքում ծպտյալ հայուհի Սուլթան Բաքըրջըգիլը պատմում է, որ իր պապը չորս տղաներին էլ ամուսնացրել է ծպտյալ հայերի հետ, իսկ 12-ամյա աղջկան, վախենալով, որ քրդերը կփախցնեն, ամուսնացրել է 30-ամյա ծպտյալ հայի հետ, դրանով իսկ, ըստ իրեն, փրկել աղջկան:

Այս եւ նմանատիպ այլ օրինակներ հաստատում են վերոնշյալ այն պնդումը, որ ծպտյալ հայերի ներքին ամուսնությունների ժամանակ տարիքային, դասակարգային, սոցիալական եւ այլ խոչընդոտներն անտեսվում կամ երկրորդական են համարվում:

Պատահական չէ, որ ծպտյալ հայերի շրջանում տարածված ներքին ամուսնությունների սովորույթը գրավել է նաեւ թուրք գիտնականների հետաքրքրությունը: Նրանք այդ հարցն ուսումնասիրել են` ունենալով բազմաթիվ հնարավորություններ եւ փաստեր: Մանրակրկիտ հետազոտելով կրոնադարձված հայերի տոհմածառերը` նրանք ի հայտ են բերում փաստեր, որոնք ապացուցում են, որ շատ հաճախ եւ, իհարկե, ոչ պատահաբար, ամուսնություններ են տեղի ունենում ծպտյալ հայերի սերունդների միջեւ: Ծպտյալ հայերի ներքին ամուսնությունների մասին թուրքական աղբյուրներում հանդիպած օրինակներից մեջբերենք մի քանիսը.

1. Ծպտյալ հայ Չեթին Բոզքայան (ծնվ. 1923 թ.), որը 1990 թ. 67 տարեկանում կրոնադարձվել է` ընդունելով քրիստոնեություն, ամուսնացած է հայուհի Շաքե Բոզքայայի հետ: Ներկայացված է նաեւ նրանց տոհմածառը, որտեղից պարզվում է, որ նրանց ծնողները ծագումով հայեր են: Ավելին, նրանց որդին` Գյուլա Արփադ Բոզքայան եւս 1990 թ. 29 տարեկանում վերընդունում է քրիստոնեություն: Հետաքրքիր է, որ Գյուլա Արփադ Բոզքայան ամուսնանում է 1967թ. ծնված Նարգիզ Բոզքայայի հետ, որի ծնողները նույնպես ծագումով հայեր են: Նարգիզ Բոզքայան եւս 1996 թ. վերընդունում է քրիստոնեություն:

2. Ահմեթ Քարաքուշի, որի ծնողները հայեր են եղել, կինը` Տիգրանուհին եւ որդին` Պերճը, 1986 թ. դատարանի որոշմամբ վերադառնում են քրիստոնեության: 1989 թ. կրոնադարձվում է նաեւ Ահմեթ եւ Տիգրանուհի Քարաքուշների աղջիկը` Ֆաթման, իսկ նրանց մյուս չորս երեխաները մնում են մուսուլման: Սակայն այդ մուսուլման մնացած երեխաներից մեկը` Ջեմիլեն, ամուսնանում է 1959 թ. ծնված Աթափ Քաբեի հետ, որի ծնողները սասունցի հայեր են` Սահակն ու Մարիամը: Հետաքրքիրն այն է, որ այս զույգն իրենց տասներեք երեխաներին գրանցում է որպես քրիստոնյաներ:

3. 1966 թ. քրիստոնեություն ընդունած եւ 1967-ին հայ քրիստոնյա Անդրանիկ Չաքըջըի հետ ամուսնացած Ֆիդան Դեմիրի ծնողները նույնպես ունեն հայկական ծագում, ավելին` աղբյուրում ներկայացված են նաեւ նրա հորական տատի ու պապի անունները` Մանուկ եւ Մարիամ: 1996 թ. Ֆիդան Դեմիրն անվանափոխվում է` ընդունելով Սեդա անունը, իսկ երեխաներին` Թալինին եւ Արային, գրանցում որպես քրիստոնյաներ: Թուրքական աղբյուրները նշում են, որ Ֆիդան Դեմիրի քույրերը` Էմինեն եւ Այշեն, համապատասխանաբար 1962 եւ 1990 թթ. ընդունում են քրիստոնեություն:

4. Ծպտյալ հայի որդի Դավիթ Թաշդեմիրը 1955 թ. հրաժարվելով իսլամից` ընդունել է քրիստոնեություն: Ինչպես ցույց են տվել ուսումնասիրությունները, Դավթի ծնողները Մուսթաֆան եւ Ֆադիմն են, սակայն հոր ծնողների անուններն են Արթին (Հարություն) եւ Սրբուկ, իսկ մոր ծնողների` Առաքել եւ Մարիամ: Դավիթ Թաշդեմիրն ամուսնացել է հայ քրիստոնյա Սաթենիկ Թաշդեմիրի հետ, իսկ Դավթի երկու եղբայրները` ծպտյալ հայեր Հայրիեի (որի ծնողներն են Հովսեփը եւ Լուսինեն) եւ Հաթիջեի (որի ծնողները Կիրակոսը եւ Աննան են): Դավթի երրորդ եղբայրն ամուսնացել է հայ քրիստոնյա Սրբուկի հետ: Դավիթ Թաշդեմիրի զարմիկներից Գուլյա Թաշդեմիրը 1992-ին, 66 տարեկանում, Սարգիս Թաշդեմիրը 1982-ին, 48 տարեկանում, Էլմաս Թաշդեմիրը 1977-ին, 33 տարեկանում, վերադարձել են իրենց նախնիների կրոնին եւ ընդունել քրիստոնեություն: Դավիթ Թաշդեմիրի մյուս եղբայրները, զարմիկները դեռեւս շարունակում են գրանցված մնալ որպես մուսուլման:

5. Թունջելիի (Դերսիմ) Այդընլըք գյուղի բնակիչ, ծպտյալ հայ (շրջապատում որպես ալեւի ներկայացող), 1944 թ. ծնված Ազիզ Չելիքը 1972 թ. փոխում է իր կրոնը` ընդունելով քրիստոնեություն, միաժամանակ վերցնում է նաեւ Սարգիս անունը: Սարգիս Չելիքը ամուսնանում է 1949 թ. Արաբկիրում ծնված հայ քրիստոնյա Բյուլբյուլ Յըլընջըօղլուի հետ: Նրանց երկու տղաներն էլ` 1972թ. ծնված Սեւան Չելիքը եւ 1977 թ. ծնված Սավաշ Չելիքը, քրիստոնյաներ են:

6. Կրկին Թունջելիի Այդընլըք գյուղի բնակիչ, շրջապատում որպես ալեւի հայտնի, 1938 թ. ծնված Յըլդըզ Ջանիքի նախնիները նույնպես հայեր են, իսկ նա 2004 թ. հունվարի 15-ին վերընդունել է քրիստոնեություն: Նրա որդին` 1962 թ. Ստամբուլում ծնված Մահմութը, 1992-ին ընդունում է քրիստոնեություն: 1980-ին այդ նույն քայլին է դիմում նաեւ Յըլդըզի քույրը` Փերիհանը, անվանափոխվելով Փիրուզ:

Ծպտյալ հայերի ներքին ամուսնությունների մասին տվյալների ենք հանդիպում նաեւ Արեւմտյան Հայաստան այցելած տարբեր մարդկանց մոտ: Հայ ճարտարապետության պատմության մասնագետ Սամվել Կարապետյանը, անդրադառնալով այս խնդրին, նշում է. «Արեւմտյան Հայաստանում մահմեդական հայերը, եթե իրենք գտնում են, որ հայ են, միշտ խնդիրներ ունեն տեղի քրդերի հետ, նույնիսկ արյունահեղության մակարդակի. քրդերը նեղվում են, որ մահմեդական հայերն իրենց աղջիկ չեն տալիս, աղջիկ վերցնում են, բայց չեն տալիս»:

Մենք նույնպես Արեւմտյան Հայաստանում մեր հանդիպած ծպտյալ հայերի հետ զրույցներում լսել ենք ներքին ամուսնությունների մասին, սակայն այդ սկզբունքը քրդական միջավայրում ոչ միշտ է հնարավոր պահպանել: Այն վայրերում, որտեղ քրդերի եւ ծպտյալ հայերի հարաբերությունները լարված են, դա ավելի հեշտ է, իսկ որտեղ նրանք ունեն նորմալ հարաբերություններ, ոչ միշտ են կարողանում խուսափել խառն ամուսնություններից, սակայն այստեղ նույնպես նկատելի է, որ առավելապես փորձում են աղջիկ վերցնել, բայց չտալ:

Ավելորդ չէ նշել, որ ներքին ամուսնությունների սովորույթը ծպտյալ հայերը փորձում են պահպանել նաեւ Եվրոպայում, ուր արտագաղթել են նրանց բազմաթիվ ընտանիքներ: Օրինակ, հայտնի Վարթո ցեղի անդամները, ապրելով Բելգիայում, շարունակում են ներքին ամուսնությունները, սակայն եթե նախկինում ամուսնանում էին միայն ցեղակիցների հետ, ապա այժմ` ընդհանրապես հայերի:

Այսպիսով, կարելի է ասել, որ ներքին ամուսնությունների սովորույթը Թուրքիայի ծպտյալ հայերի ազգային ինքնագիտակցության եւս մեկ ապացույցն է: Սա, միեւնույն ժամանակ, կարեւոր տարբերակիչ հատկանիշ է, որով ծպտյալ հայերը տարբերվում են իսլամացված հայերի այլ խմբերից:

 

 

[Johannes]

http://www.hetq.am/arm/society/8253/

http://www.hetq.am/arm/society/8217/

 

[Arpa]

http://www.hetq.am/arm/society/8253/

http://www.hetq.am/arm/society/8217/

Խնդրեմ Օհաննէս, ի հեճուկս թէ նրանք լինեն երկար եւ կայքասպառիչ, վերստին ուղարկել սա յօդուածները իրանց տպագրական ձեւով, քանի նման ՏԵՂԵՐԸ անհետանում են մի ժամանակ վերջ:

Edited August 20, 2008 by Arpa

[Johannes]

«Հրանտը նաեւ մեր զոհն էր»,- ասում է պոլսահայ Ժանետը

http://www.hetq.am/static/images/frontend/pixel.gif

Էդիկ Բաղդասարյան Օգոստոս 04, 2008 http://www.hetq.am/static/images/frontend/pixel.gif

 

http://www.hetq.am/uploaded/image/articles/2008/07/0708-istambul-1.jpg Ստամբուլի հայ համայնքն ամենալքվածն է Հայաստանի կողմից: Թուրքիայի հայերը որեւէ ձեւով չեն զգում Հայաստանի ներկայությունը: Իսկ հայերը Ստամբուլում եւ Արեւմտյան Հայաստանի հարյուրավոր այլ բնակավայրերում մնացել են հայ` նույնիսկ չիմանալով լեզուն, ընդունելով մահմեդականություն, փոխելով ազգությունը, անուններն ու ազգանունները:

 

http://www.hetq.am/static/images/frontend/i_print.gifտպել

 

http://www.hetq.am/static/images/frontend/emailtofriend.gifուղարկել ընկերոջը

Միեւնույն է` նրանք մնացել են հայ, քանի որ նրանց անվանում են գյավուր, իսկ բնակավայրը` գյավուրների գյուղ: Չգիտեմ` գուցե կգա ինչ-որ ժամանակ, որ նրանք իրենց ինքնության մասին բացահայտ կհայտարարեն, բայց այսօր իրականությունը դա է: Լիբանանի, Սիրիայի, Իրանի հայկական համայնքների հետ որեւէ առնչություն չունի Թուրքիայի հայ համայնքը: Համենայնդեպս Անատոլիայից Ստամբուլ եկածները փորձում են վերագտնել իրենց, եկեղեցի գնալիս նստում կամ կանգնում են հեռու մի անկյունում, չեն շփվում պոլսահայերի հետ, իսկ «քաղքենի» պոլսեցիները նրանց չեն էլ թողնում մոտենալ իրենց: Ճիշտ նույն պոլսահայերն են, ինչպես ժամանակին նկարագրում էր մեծ երգիծաբանը՝ Հակոբ Պարոնյանը, ում կիսանդրին տեղադրված է Օրթագյուղի Սուրբ Աստվածածին եկեղեցու բակում:

 

Հունիսի վերջին կիրակին Ս. Հարություն եկեղեցում էինք: Բակում մեկ տասնյակի հասնող ծերունիներ էին հավաքված: Նրանցից հեռու նստած էր երեսունին մոտ մի կին: Դիմագծերը կոպիտ էին, ձեռքերը՝ կոշտ, զգացվում էր գյուղացի լինելը: Նա միայնակ հեռվում նստած էր, կարծես սահմանագիծ կար եկեղեցու բակում սեղանի շուջ նստած պոլսահայերի եւ նրա միջեւ, եւ ինքը չի կարող անցնել այդ սահմանը: Հետո իմացա, որ սասունցի հայ է եւ միայն վերջերս է տեղափոխվել Ստամբուլ, հայերեն ոչ մի բառ չգիտի: Միանգամից հիշեցի «Ակոս» թերթի աշխատակից Բագրատ Էստուկյանի ասածը. «Երբ ասում ենք Ստամբուլի հավաքականություն, պետք է հասկանալ մի որոշ քաղքենի կենցաղ: Այդ քաղքենի կենցաղը հայ տեսնել կուզե միայն իր նմանը: ...Այն հայերը, որոնք երկար տարիներ մնացել են Ստամբուլից դուրս վայրերում, իրենց ինքնությունը պահած են կամ նույնիսկ կորցրել են, բայց այսօր գիտակցում են: Ահավասիկ այդ զանգվածն էլ չի կարողանում պոլսահայերի ամբողջության մեջ թափանցել»:

 

Սուրբ Հարությունը գողտրիկ մի եկեղեցի է, պոլսահայերն այն անվանում են նաեւ ձկնորսների եկեղեցի: Դարեր շարունակ հայերը Ստամբուլում զբաղվում էին ձկնորսությամբ, ձկնորսների ընտանիքները հաճախում էին այդ եկեղեցի, նրանց սերունդները այսօր շարունակում են գնալ նույն եկեղեցին:

Ստամբուլի գործող հայկական եկեղեցիների թիվն այսօր 36 է: Սակայն եկեղեցի հաճախողների թիվը տարեցտարի նվազում է, հատուկենտ երիտասարդների կարելի է հանդիպել այնտեղ կիրակի օրերին:

 

Պարոնյանն իր «Պտույտ մը Պոլսո թաղերու մեջ» ստեղծագործության մեջ, նկարագրելով Բերայի թաղը եւ նրա բնակիչներին, գրել է. «Թաղիս մեջ չորս եկեղեցի կա. Ս. Երրորդություն, Խոր Վիրապ, Ոսկեբերան եւ Ս. Հարություն, եւ այս չորս եկեղեցիներու մեջ չորս բարեպաշտ քրիստոնյա չկա»: Չորս բարեպաշտ քրիստոնյայի խնդիրը միայն պոլսահայերի մեջ չէ: Այսօր Երեւանում եկեղեցիներ են կառուցում այլ «բարեպաշտ» քրիստոնյաներ, նրանք գողանում են ժողովրդից ու գողացածով սեփական եկեղեցի կառուցում, հետո բարեգործություններ են անում, ժողովրդից գողացածից մի փշրանք ետ տալով` փառաբանվում են հեռուստաալիքներով, թերթերում: «Բարեպաշտ» քրիստոնյայի խնդիրը հավերժական թեմաներից է, որ հիշեցի այստեղ, Պարոնյանի հայրենիքում:

 

«Այս թաղին մեջ կը բնակին ազգին ամենեն նշանավոր հարուստ ազգայիններն, որք վերջին տարիներս իրենց քսակը բացած են բարենպատակ գործերու համարգմիայն այն տեսակ բարենպատակ գործերու համար կուտան, որոնց շնորհիվ իրենց անունները լրագիրներուն մեջ կը հրատարակվին եւ իրենք ալ կը փառավորվին.իսկ լումա մը չեն տար այն բարենպատակ գործերու համար, որք ազգին պատիվն ու փառքը կը կազմեն. վասն զի այդ լուման լրագիրներու մեջ պիտի չհրատարակվի, եւ մեծ անխելքություն է, որ մեկն ազգին երկու դահեկան տա եւ անունը լրագիրներու մեջ չհրատարակվի»,- գրել է Պարոնյանը:

 

Պոլսահայերի, թուրքերի հետ բոլոր զրույցները ինչ-որ պահի վերածվում են Հրանտ Դինքի մասին զրույցի: Տաքսու մի վարորդ, երբ իմացավ հայաստանցի ենք, ասաց, որ ինքն ալեւի է (ուղղություն մահմեդականության մեջ, որի հետեւորդները մզկիթ չեն գնում - Է.Բ.), եւ հայերն ու ալեւիները եղբայրներ են: Այդ եղբայրությանը ես, իհարկե, չհավատացի, բայց փաստն այն է, որ ալեւիներն այսօր Թուրքիայում ճնշումների են ենթարկվում, իսկ Հրանտ Դինքը նաեւ Թուրքիայի ճնշված փոքրամասնությունների խնդիրները ներկայացնողն էր: Ալեւի տաքսիստն ասում է, որ Հրանտի հուղարկավորության օրը ալեւիներն այնտեղ էին: «Մենք լացում էինք,- ասաց հաղթանդամ թուրքը եւ շարունակեց,- երեսուն միլիոն ալեւի կա Թուրքիայում, քսան մլն քուրդ, թուրքերը ընդամենը 20 մլն են, մենք հաղթելու ենք»:

 

Դինքը սովորական թուրքերին ստիպել է մտածել եւ իրենք իրենց հարցեր տալ: Նրա հեռուստատեսային բանավեճերը, հարցազրույցները հասկանալի էին դարձնում թուրքերին հայերի խնդիրը: Դինքը թուրքի համար դարձել էր հայի խորհրդանիշը, եւ նա շատ համակրելի էր, նրա անմիջականությունը գերել էր թուրք մտավորականներին, քաղաքական գործիչներին, որոնք, կարծես թե, «պարտվում» էին նրա հետ բանավիճելիս: Բայց Դինքն ուներ մեկ այլ առաքելություն. նա նաեւ հայերին ստիպեց լսել իրեն, որովհետեւ Ցեղասպանության եւ հայ - թուրքական հարաբերությունների կարգավորման մասին իր տեսակետները տարբերվում էին ընդունված կարծիքներից: Եւ դժվար էր Դինքի հետ բանավիճելը, նրա անկեղծության առաջ բոլորն, իսկապես, պարտվում էին:

 

Դինքը թուրք ազգայնամոլների համար ամենավտանգավոր հայն էր, եւ պատահականություն չէր նրա մահը: Արդեն իսկ հայտնի է դարձել, որ դա կազմակերպվում էր վաղուց: Դինքը, սակայն, ընդունելի չէր նաեւ որոշ հայկական շրջանակների համար թե Ստամբուլում, թե Հայաստանում, թե սփյուռքում: Բավական է նշել երկու փաստ` հասկանալու համար Հրանտ Դինքի վիճակը: Պատրիարք Մութաֆյանը արգելել էր եկեղեցիներին հայտարարություն տալ «Ակոսում», իսկ սփյուռքում նրան լրտես էին համարում:

 

«Ու՞մ ճնշումն էր ավելի մեծ Հրանտի վրա: Թուրքիո կառավարությա՞ն, թե՞ հայ եկեղեցվոյ: Բոլոր կողմերից հարձակվում էին Հրանտի վրա: Եվ բոլորս հետեւում էինք, կարծես կրկեսում նստած, թե ինչպես օրը ցերեկով գնդակահարեցին Հրանտին: Մենք նրան մենակ թողեցինք, նրան դատում էին, մենք նույնիսկ դատարան չէինք գնում: Հրանտը նաեւ մեր զոհն էր: Ժողովուրդը արթնանալ սկսեցավ, անոր համար Հրանտի ձայնը կտրվեցավ: Նա վտանգավոր էր դառնում»,- ասում է պոլսահայ Ժանետը:

 

Իսկ «Ակոսում», ինչպես պոլսահայերն են ասում, թաշխալա է, այսինքն` իրարանցում: Այն դարձել է առաջադեմ թուրքերի, քրդերի հավաքատեղի, որի մուտքը մշտապես հսկում է թուրք ոստիկանը:

 

Ստամբուլ-Երեւան

 

 

[Johannes]

Թուրքիայի հայ համայնքը. նոր մարտահրավերները եւ հին իրականությունը` դեմ-դիմաց

http://www.hetq.am/static/images/frontend/pixel.gif

Էդիկ Բաղդասարյան , Հրանդ Կատարիկյան Հուլիս 21, 2008 http://www.hetq.am/static/images/frontend/pixel.gif

 

http://www.hetq.am/uploaded/image/articles/2008/07/0708-b_estukyan.jpg Հարցազրույց «Ակոս» թերթի աշխատակից Բագրատ Էստուկյանի հետ

 

- Շփվելով պոլսահայերի հետ` տպավորություն ստացա, թե համայնքում ազգային զարթոնքի փուլ է սկսվել, կարո՞ղ ենք այդպես ասել:

 

http://www.hetq.am/static/images/frontend/i_print.gifտպել

 

http://www.hetq.am/static/images/frontend/emailtofriend.gifուղարկել ընկերոջը

- Դժվար թե այդպես ասենք, ընդհակառակը` վերջերս որոշ ցնցվածություն է տիրում պոլսահայերի մեջ, հատկապես մեկ տարուց ավելի է, որ Հրանտ Դինքը սպանվեց, եւ հունվարի 19-ից ի վեր (Հ. Դինքի սպանության օրը) մի ցամքացություն է տիրում պոլսահայ համայնքում: Այդ ցամքացության մեջ զարթոնքի մասին խոսելը, ընդհանուր առմամբ, դժվար է, բայց, անշուշտ, այսպիսի հարվածներն անմիջապես ունենում են իրենց փոխադարձ արձագանքն էլ: Օրինակի համար եթե զարթոնքի մասին խոսենք, առայժմ մի նոր խմբակցություն ունենք «Նոր Զարթոնք» անունով, երիտասարդական մի հավաքականություն է, որոնք կձեռնարկեն զանազան միջոցառումներ` գաղափարական, քաղաքական, ընկերային նյութեր, սակայն սրանք շատ չնչին աշխատանքներ են: Ժողովրդի ընդհանուր հոգեբանության մասին եթե պիտի խոսենք, ընդհակառակը` ընկճվածությունն ավելի զորեղ է, քան թե զարթոնքը: Մի օրինակ կարող եմ բերել. երկու շաբաթ առաջ Ստամբուլում բախտ ունեցանք լսելու Հայաստանից եկած «Կոմիտաս» քառյակը: 600 հոգանոց դահլիճի մեջ ելույթ ունեցավ, հանդիսատեսների թիվը ընդամենը 103 էր: Կարծում եմ` եթե «Կոմիտասը» երկու տարի առաջ եկած լիներ, այդ համերգասրահը այդպես չէր լինի: Ժողովուրդը որոշ ընկճվածության մեջ է: Հրանտի սպանությունը, պատրիարք սրբազանի հիվանդությունը եւ նաեւ երկրի քաղաքական անկայուն վիճակը, այս ամենը նպաստում է դրան: Որովհետեւ Թուրքիայի մեջ քաղաքական վիճակը շատ լարված է: Մի կուսակցություն կա, որ շատ տասնամյակներ հետո առաջին անգամ առանձին կառավարություն կազմելու շատ ձայն ստացավ, բայց այսօր այդ կուսակցությունը փակել ուզող, քաղաքականությունից ոչնչացնել ուզող ուժեր կան: Ակնարկությունս բանակինն է: Բանակն, անշուշտ, առանձին ուժ չէ, իր թիկունքում է ամբողջ դատական կազմը, իրավապահ մարմինները, համալսարանները եւ բոլոր ազգայնապաշտ գաղափարախոսության ուժերը:

 

- Իսկ ազգայնամոլների իշխանության գալու վտանգ կա՞ այսօր:

 

- Նրանք ցանկացած վայրկյանի կարող են գալ, նրանց ետեւում բանակն է կանգնած, բայց բանակը շատ զգույշ է առաժմ: Այսօր եթե սպայակույտը միջամտի` ասելով, որ այս խորհրդարանի ընթացքը մեզ ձեռնտու չէ, ոչ ոք ոչինչ չի կարող անել: Այս երկրի մեջ այդ պատկերը մի քանի անգամ եղել է: Անշուշտ, նման բանը լինում է արտաքին երկրների զորակցությամբ: Ես այդ ասելով առաջինը նկատի ունեմ Ամերիկայի միացյալ նահանգները: Այս երկրի սպայակույտը սերտորեն կապված է Միացյալ նահանգներին: Հետեւաբար, եթե ամերիկյան շահերը պահանջեն, որ բանակը միջամտե, իսկույն կմիջամտե: 1971, 1980 թթ. նույնը պատահեց:

 

- Իսկ այսօր ի՞նչ շահ ունի Ամերիկան, նրան ձեռնտու՞ է, որ իշխանությունը փոխվի:

 

- Վստահ չեմ, չեմ կարող ասել: Վասն ինչի՞ ձեռնտու պիտի լինի: Այս կառավարությունն իբրեւ տնտեսական որդեգրումներ չի հակասել Ամերիկայի շահերին: Այսօր ազատ շուկայի ըմբռնումը յուրացրել են, դրամապաշտության պահանջած գաղափարախոսությունը յուրացրել են, ենթարկվում են Արժույթի միջազգային հիմնադրամի քաղաքականությանը:

 

- Իսկ որքա՞ն է հայ համայնքի թիվը:

 

- Ճիշտ թիվը չկա եւ երբեք էլ չի եղել: Հինգ տարին մեկ մարդահամար է լինում: Մի շրջան կար, որ մարդկանց հարցնում էին իրենց մայրենի լեզուն: Հարցաշարի այդ տողը մասամբ գաղափար էր տալիս թվի մասին: Բայց պետք է նկատի ունենալ, որ հայերի մի մասի համար մայրելի լեզուն այլեւս հայերենը չէ: Սակայն այդ հարցումներն այլեւս չկան հարցարաններում: Կարող է միայն պետության գաղտնի ծառայությունները իմանան այդ թիվը: Հարցարաններում ազգության վերաբերյալ հարցումներ չկան: Ովքեր եկեղեցիների անվանացանկերում գրանցված են, մենք նրանց մասին կարող ենք իմնանալ: Եւ ենթադրաբար այսօր այդ թիվը հասնում է 60-80 հազարի:

 

- Ձեր կարծիքով` նրանց ո՞ր մասը հայերեն գիտի:

 

- Դա էլ դժվար է ասել, այսօր մի ուրիշ տեսակի դժբախտ ընթացքի մեջ ենք: Հայերեն իմացողներ կան, որ հայերեն չեն խոսում: Կան մարդիկ, ովքեր հայկական վարժարանի շրջանավարտ են, իսկ դա նշանակում է, որ տասնմեկ տարի հայոց լեզվով են կրթվել: Այդ մարդիկ կարող են հայերեն խոսել, բայց ասում են` հայերեն չգիտենք: Մի քանի ժամ առաջ մի ծանոթի հանդիպեցի: Նա տարիներ առաջ Անատոլիայից էր եկել եւ իր դստերը տարել է հայկական վարժարան: Թուրքական միջավայրից էին, դուստրը հայերեն ոչ մի բառ չգիտեր: Հետո այդ աղջիկը ընտրվեց վարժարանում ամենալավ հայերեն խոսող աշակերտ: Քո հարցին կարող եմ այսպես պատասխանել` մոտավորապես կեսը գիտի հայերեն:

 

- Թուրքական կառավարությունը պարբերաբար հայտարարություններ է անում Թուրքիայում ապրող հայաստանցիների թվի մասին: Վերջին անգամ խորհրդարանում հնչեցվեց 70 հազար թիվը:

 

- Այդ թիվն իսկապես չափազանցված եմ համարում, որովհետեւ այս նյութը խորհրդարան է հասնում: Խորհրդարանը տեղեկություն է պահանջում ներքին գործերի նախարարությունից: Այդ նախարարությունն էլ դիմում է Թուրքիա մուտք գործած եւ ելած հայաստանցիների ցուցակին: Այդ ցուցակով հայտնի է դառնում, որ այդ թիվը ավելի նվազ է: Բայց այդ թվի մասին էլ մենք դարձյալ հստակ գաղափար չենք կարող ունենալ:

Այստեղ երկու տեսակ հայաստանցի ունենք: Մի մասը, հաշվի առնելով Հայաստան երկրի տնտեսական վիճակը, եկել է այստեղ աշխատում է, տուն փող է ուղարկում: Ոմանք էլ Հայաստան ետ գնալու միտք չունեն: Նրանք ուզում են ասյտեղ մնալ, քաղաքացի դառնալ: Կամ, եթե հնարավոր է, այստեղից արեւմտյան երկրներ գաղթել: Ես ընտանիք գիտեմ, որ այստեղից գնաց Կանադա: Այդ երեւույթներն, անշուշտ, մենք ցավով ենք դիտում:

- Հայաստանցիները կարծես թե պոլսահայ համայնքին չեն ինտեգրվում, կապ չունեն, տպավորությունն այդպիսին է:

 

- Չունեն, մեծամասնությամբ չունեն: Նաեւ` տարբեր մշակույթների արդյունք է: Այստեղ մենք լուրջ խոչընդոտներ ունենք այդ իմաստով: Երբ ասում ենք Թուրքիայի հայ հավաքականություն, պետք է նկատի ունենալ Ստամբուլի հայ հավաքականությունը: Երբ ասում ենք Ստամբուլի հավաքականություն, պետք է հասկանալ մի որոշ քաղքենի կենցաղ: Այդ քաղքենի կենցաղը հայ տեսնել կուզե միայն իր նմանը: Այսինքն` հայը պետք է որոշ թաղերի մեջ բնակվի, ամառները պետք է կղզի գնա, պետք է որոշ հաճախականությամբ եկեղեցի այցելի: Եւ հայն այդպիսի կաղապարված սահմաններ պետք է ունենա, ինչպես որ այս քաղաքի ընդհանուր մեծամասնությունը գոյացրել է: Իսկ այն հայը, որ կհակասի այս համայնապատկերին, ընդհանրապես շփոթով կդիտվի, երբեմն ստորագնահատությամբ կդիտվի: Այս օրինակին կմտնեն թե հայաստանցիները, եւ թե այն հայերը, որոնք երկար տարիներ մնացել են Ստամբուլից դուրս վայրերում, իրենց ինքնությունը պահած են կամ նույնիսկ կորցրել են, բայց այսօր գիտակցում են: Ահավասիկ այդ զանգվածն էլ չի կարողանում պոլսահայերի ամբողջության մեջ թափանցել:

 

- Սասունի հայերի՞ մասին է խոսքը:

 

- Այո, այն հայերը, որոնք այլեւս հայախոս չեն, թրքախոս են կամ քրդախոս: Կամ այն հայերը, որոնց ընտանիքի մի մասը մահմեդականներ են, եւ հավատացյալ մահմեդական են: Այդ ընտանիքներն իրենք իրենց մեջ արդեն ապրում են որոշ դժվարություններ: Եղբայրներ կան, որոնցից մեկը հավատացյալ մահմեդական է, եւ ոչ թե ձեւական: Նրանք ոչ միայն իրար հետ խնդիր ունեն, այլ նաեւ հայերի հետ խնդիր ունեն: Գավառացի են, մազերը թուխ են, ավելի կոշտ ու կոպիտ են, կենցաղները տարբեր են, սալոններին սովոր չեն..

 

- Ձեր ասած 60-80 հազարի մեջ գավառի հայերն էլ են մտնու՞մ:

 

- Նրանց ճշգրիտ թիվն անհնար է իմանալ: Եթե նրանց հաշվի առնենք, հայերի թիվը Թուրքիայում միլիոնով պիտի հաշվենք: Ծանոթներիցս մեկն ասում է, որ Եթովկիայի (այսօր կոչվում է Թոկադ) շրջանում մեծ թվով հայկական գյուղեր կան, բայց այդ մարդիկ թրքացած են, այդտեղ թուրքի շրջան է, դրա համար են թրքացել: Եւ զարմանալին ի՞նչն է` այդ մարդիկ, որ կրոնափոխ են լինում, հետո այդ կրոնի ֆանատիկներն են դառնում: Նրանք էլ այդպես են, արմատապաշտներ են, ամենածայրահեղն իրենք են: Ծայրահեղ ազգայնամոլ եւ մահմեդական են: Այսօր գավառի «դարձած» հայերը (այդպես են նրանց անվանում) շատ ավելի թուրք ազայնամոլ են, քան թե այդտեղի որեւէ թուրք: Թուրքից ավելի թուրք են, մուսուլմանից` ավելի մուսուլման: Այս հոգեբանության առումով հասկանալի է, թերեւս իրենք իրենց ընդունելի դարձնելու համար ստիպված են այդպիսին լինել:

 

- Այսինքն` գիտակցելով հանդերձ, որ իրենց արմատները հայկական ենգ

 

- Ուրանալով հանդերձ: Այդ ընտանիքի ամոթն է, որ պետք է բոլորն էլ պահեն: Լուռ կենան, չխոսեն, որպեսզի մոռացվի: Հաջորդ սերնդին չփոխանցվի: Այս մեկ երեսն է, մյուս երեսն էլ կա, որ լրիվ հակառակն է: Հանկարծ չլինի, որ ուրիշ գերդաստանից աղջիկ առնեն, տղերքը պետք է նույն գերդաստանի հետ ամուսնանան: Նրանք մտածում են, որ իրենք տարբեր են, ուիշներին չպետք է խառնվեն: Անունը հստակ չէ, հա՞յ ենք, քրիստոնյա՞ ենք, թե՞ այն ենք, թե՞ այս ենք, բայց նրանք իրենց տարբեր են համարում: Ուրեմն, այս երկու ձեւն էլ կա:

 

- Այդ հայերը, որքան էլ փորձեն իրենց թուրք կամ քուրդ զգալ, ցույց տալ, շրջակա ժողովրդի` բուն թուրքի կամ քուրդի կողմից ինչպե՞ս են ընկալվում:

 

- Երբեք չեն ընդունում, ասում են` հա, էդ գյուղը գյավուրի գյուղ է, նրանք հայ են: Շրջակայքում չես կարող փոխել, սերնդեսերունդ գալիս է, որ դա հայի գյուղ է, բայց երբ քաղաք են գալիս, ամեն բան փոխվում է:

 

- Իսկ այդ գյուղերում բնակվողների մշակույթի, կենցաղի մեջ որոշ հայկական տարրեր մնացե՞լ են:

 

- Չեմ կարծում: Կենցաղից ամենից շատ բան պահել են համշենահայերը: Նրանք նախ լեզու են պահել: Նրանք հենց վերեւում նշած հավաքականություններից են` կրոնամոլ են, ազգայնամոլ են: Հայախոս լինելով հանդերձ` գոնե մինչեւ տասը տարի առաջ մերժում էին իրենց հայ լինելը: Ոչ միայն հայախոս են, այլ լեզվի հետ միասին պահել են ավանդույթներ: Այս երկրի մեջ ամենախանդավառ Վարդավառի տոնը նշում են համշենահայերը: Նրանք Վարդավառը տոնում են, բայց դարձյալ իրողությունը չի փոխվում: Նրանք մահմեդական են: Այսօր իրողությունը մի քիչ փոխվել է, նրանք սկսել են շատ հարցեր տալ իրենց ինքնության մասին: Հայաստան են գալիս, համշենահայերենով երգերի CD են թողարկել: Իրենք իրենց թուրք են համարում եւ մահմեդական: Մի փոքր հատված կա, սակայն, որ գիտակցում է, որ եթե հայերեն է խոսում, ուրեմն իր արմատները հայկական են:

 

 

[Johannes]

http://hyeforum.com/index.php?showtopic=18...st&p=248294

 

http://www.armtown.com/news/am/azg/20081004/2008100430/

Թուրքիայի պատմության մեջ վերջին նախագահ Յուսուֆ Հալաչօղլուն թուրքերի բառապաշարում կյանքի կոչեց իրարամերժ վիճաբանությունների առիթ հանդիսացող «շուռ տված հայեր» արտահայությունը, որը նոր առօրյայում Գյոքչեն Բեյինլի Դինչի կողմից պատրաստվող թղթապանակով (դոսյեով) կրկին քննարկումների նյութ դարձավ: «Մուսուլման հայեր» ասելիս հասկացվում է՝ Թուրքիան է իմ հայրենիքը: Թուրքիայի չորս կողմերից հայկական արմատներով մուսուլմանները, իրենց իսկ բերանով, տարածում են խոստովանություն, ըստ որի թուրք համայնքին շարունակում են ներկայացնել մանրամասներ, որոնք ժամանակին կծառայեն մի թղթապանակի ստեղծմանը: Այլադավությունից չհրաժարվող հայերի մեծ մասը, որ չունեն խորհրդատուներ, որոնք փրկվել են կամ մուսուլման ընտանիքներին են հանձնված եղել, կամ հայ կանանցից ծնված կիսահայերը տարածված են Անատոլուի չորս կողմերը, ոմանք խոստովանում են իրենց հայ լինելը, ոմանք էլ իրենց արմատները թաքցնում են (ուրանում), այսպիսի հայերը եթե մուսուլման էլ լինեն, միեւնույնն է, «գյավուր» կոչվող հայեր են:

 

2004 թ. մեր «Ակօս» թերթում մի պարզաբանություն տվող, այժմյան գլխավոր խմբագիր Էրյեն Մահչուփյանը գրում է. «Այն շրջանում 100 հազարի չափ հայերի մուսուլման դարձնելով՝ նրանց համարում էին բռնագաղթից փրկվածներ: Մեր օրերում «շուռ տված» հայերը կոպիտ հաշվումներով 700 հազարի են հասնում»:

 

1980-ական թվականների վերջերին հեռուստատեսությամբ իրազեկելով՝ Սեւ ծովի տարածքի ժողովրդից մի կին, գիտնական արյան նմուշներ վերցնելով՝ գենետիկ (ծագումնաբանական) հետազոտություն կատարեց եւ հրապարակեց. «Սեւ ծովի շրջանի ժողովրդի հարյուրից վաթսունի ծագումը հայ կազմություն է դրսեւորում»: Նման կարծիքի պնդումը, ես մտածում եմ, որ մեծ սխալ է: Այս խնդրով միլիոններին բացատրություն կամ պարզաբանում տալու միտքը յուրաքանչյուրի հետ նաեւ ինձ է սարսափեցնում: Ահա այստեղ պետք է նշվի Հրանտ Դինքի կարեւոր տեսակետներից վերցված հետեւյալ միտքը. «Մեռածների մասին խոսելը մեզ ճշմարիտ ոչինչ, մի ճար չի տալիս: Խոսենք մի քիչ մնացածների մասին. գուցե եւ բարեկա՞մ ենք ելնում: Մնացածների ով լինելը ի հայտ կգա. մարդիկ միմյանց այդքան հեշտ չեն ասի՝ «հայի բիճ», «հայի ճյուղ»՝ նվաստացնելով: Գուցե յուրաքանչյուրի մեջ բարեկամ չենք գտնի, սակայն մարդկանց հեռացնելու փոխարեն՝ կմոտեցնենք իրար:

 

Գերմանիայում Քեմալ Յալչընի հետ տեսակցության առիթ գտա «Քեզ հետ սիրտս կխնդա», «Շեկ հարսը» (Սարի գյալին) հայտնի գրքերով: «Բակում մնացածները» հայտնի գրքով ներկայանալս արդարացրեց՝ ժողովուրդը սիրել է այդ գրքերը, դրանք տարածում են գտել:

 

1915-ին փրկված «Քեզ հետ սիրտս կխնդա» գիրքը տարածվեց Անատոլիայում, քանզի փրկվածների ապրումներն են այնտեղ գտնվում:

 

2004 թ. տարածված «Շեկ հարսը» գրքի միջոցով իմացա «թաքնված հայերի» գոյության մասին առաջին անգամ Ստամբուլում: Իսկ գնալով Ադիյաման՝ նրանց պատմությունը հենց իրենցից իմացա: 2004-ին Թուրքիայում ապրողների խնդիրներին հենց տեղում ծանոթացա, եղա վկա: Այնտեղի հայերը երկու խումբ են: Մի մասը հետքրիստոնեության է շրջվել, Ադիյամանում գտնվող սիրիացիների եկեղեցիներում է ծիսակատարություններն անում, մի խոշոր մասն էլ գերադասում է մուսուլման լինելը:

 

«Հաճախ այս վիճակը նույն համայնքի ներսում ընդհարումների տեղիք է տալիս: Ուստի «Շեկ հարսը» գրքում այս պատմություններն են տեղ բռնում», ասում է Քեմալ Յալչընը: Գերմանիայում Քեմալ Յալչընի հետ ինձ ծանոթացնելու առիթ ստեղծելով՝ Քյահթալի հայերը զարմանալի բաներ հասկացրին:

 

Գյուղում հսկա մի ջամի կար: Շրջակայքում այլ ջամի չլինելու հակառակ՝ թուրքերից ոչ մեկը այդ ջամին չէր մտնում, որովհետեւ այդ ջամին անվանում էին «գյավուրի ջամի», նման վիճակով են ապրել: 5 անգամ նամազ կատարեիր, հաճ էլ գնայիր, ջամի էլ կառուցեիր, միեւնույնն է, բոլոր դեպքերում էլ հայերի՝ «գյավուր» լինելն էին ակնարկում:

 

Այս ամառ երեխաներին Վաֆտիզի տանելու խնդրի համար քյուհթալեցի Բեքիր Ջանթեքինը զանազան խոչընդոտներ հարուցեց: Մի լրագրողի հարցին, թե «Ե՞րբ եք դուք ձեզ հայ գիտակցում», նա շփոթվել եւ չի կարողացել պատասխանել. «Իմ հետեւից ամեն մեկն էլ ինձ հայ է ասում: Ինչո՞ւ քրիստոնյա չլինեմ: Ես ինչ-որ եմ, դա եմ: Ես այս համայնքում զինվորություն եմ անում, ապրում եմ այս երկրում, աշխատում եմ, վճարում հարկերը, ո՞րն է հարցը»: Հարցի դիմաց հարցով է պատասխան տալիս, ասելով՝ հարցը մեծ է՝ հայ լինելն է: Քեմալ Յալչընը պատմում է հարեւանի հետ կապված քաշքշուկների մասին, որին երկար տանջելուց հետ պատասխանում են, որ... հայրը, մայրը մուսուլման դարձած «շրջված հայ» են, կրկին քրիստոնյա դառնալու պատճառով հարցը վերանայվելու է, այդպես են հասկացրել: Բոլոր այս եղելությունները եւ Հալաչօղլուի արած բացահայտումները միայն մի նպատակ են հետապնդում... Ժամանակակից այս գրվածքը, ուր մարդկային պատմություններն են, հակամարտ են եւ չմոռացվող: Այս ընթացքում եթե ապրում ենք, պիտի առերեսվենք մեր անցյալի հետ: Այս ասելով ճամփա ենք ընկնում՝ մի հայի պատճառով հարյուրներն են տուժելու: Ասում է. «բոլորս էլ հայ ենք»: Հաճորդ օրը այս մարդկանց ասում են «շրջվածներ», եթե հայ լինելը նույնիսկ սիմվոլիկ է լինում, միեւնույնն է՝ չի ընդունվում: Ոչ մեկը չի ասում՝ «Վատ վարվեցինք հայերի հետ, ափսոս եղավ», ընդհակառակը, ամեն տեսակ չեղած բաներ ավելացնելով՝ մեղադրում են հային: Եթե ասվի՝ «Մեր հայրենիքը Թուրքիան է», ոչինչ չի փոխվում, մուսուլման էլ, քրոստոնյա էլ՝ «հայ» բառից մարդկանց մազերը բիզ-բիզ է կանգնում: «Հայ» բառը մազեր է բիզ-բիզ կանգնեցնում:

 

Բայց չէ՞ որ այսօրվա թուրք բնակչության մեծ մասը բռնի հավատափոխված «գյավուրներից» է սերում...

 

Հալաչօղլուն հայտարարում է, որ իր ձեռքում է գտնվում հայերի ծագման մի ցանկ: Վիճաբանություն է ծավալվել մամուլում այս խնդրի շուրջ: Որովհետեւ ազգայնամոլների ձեռքին ցանկի հայտնվելը կայքէջերից, ուր մաս առ մաս հայ, քուրդ եւ ասորի երեւելի անձանց հասցեներն էլ են տրվում, նախատինքների պատճառ է դառնում: Դեռեւս անհայտ է մնում այդ ցուցակների կազմման հարցը. ի՞նչ անձինք են ներգրավված եղել այդ ցուցակների կազմմանը, որի պատճառով շատ երեւելի անձինք թիրախ են դարձել այդ անվանացանկերով: Յուսուֆ Հալաչօղլուն հայերի եւ քրդերի դեմ իր ունեցած ելույթներով հայտնի է, եւ նրա «հայտնագործությունն» է ալեփ քրդերի՝ հայկական ծագում ունենալու գյուտը: Պետության կողմից դեռեւս չկա ոչ մի արձագանք: Նրա հրապարակած «հայտնությունից՝ շուռ եկած հայերի, քուրդերի» ցուցակների վերաբերյալ: Ի՞նչ նպատակով են այդ ցանկերը կազմվել, մտցվել համացանցի մեջ, ուր տեղ են գտել նաեւ «չթփլատված» ձերբակալվողների եւ «զինվորությունից փախչողների» ցուցակները եւս: Մի խոսքով՝ համացանցերում, կայքերում հրապարակված ցուցակների այս արարքը վիճաբանությունների տեղիք տվեց: Այս ցուցակները շատ են հիշեցնում նացիստների հրեական ցուցակները, եւ Թուրքիայում տարբեր խմբավորումներն իզուր չեն անհանգստանում: «ԱԿՕՍ», 2007 թ

Edited October 14, 2008 by Johannes

[Arpa]

Երանելի է “Հայ եմ” ասողը?

Ես արդեն տեսել էի այդ ԱԶԳ ի յոդուածը:

Մենք երբ պիտի դադարինք դպրաց դասին քարոզել?(preach to the choir)?

Մանաւանդ երբ այդ “դպրաց դասի” անդամներուն մեծ մասը աւելի Քրիստոնեայ են քան Քրիստոս:

Այո, գուցէ մենք Քրիստոնեայ ենք, բայց գիտենք Քրիստոս ինչ է ասել այս նիւթի մասին?

Մենք այդ 100 ոչխարների 99 ն ենք , իսկ ինչ անենք այդ մէկ մոլորեալ սեւ ոչխարին? Սպանենք? Յաւիտեան դատապարտենք? Դժոխ ղրկենք?

“Օրհնեալ է մեր Տէր Յիսուս Քրիստոս. Ամէն”!

Մենք Քրիստոնեայ ենք? Մենք Քրիստոսի բանիվ(logos) ապրենք?

Տես թէ Քրիստոս ինչ է ասել:

Matt.18

[12] How think ye? if a man have an hundred sheep, and one of them be gone astray, doth he not leave the ninety and nine, and goeth into the mountains, and seeketh that which is gone astray?

[13] And if so be that he find it, verily I say unto you, he rejoiceth more of that sheep, than of the ninety and nine which went not astray.

---

12«Ձեզ ինչպէ՞ս է թւում. եթէ մի մարդ հարիւր ոչխար ունենայ, եւ նրանցից մէկը մոլորուի, իննսունինը ոչխարը լերան վրայ չի՞ թողնի ու գնայ որոնելու մոլորուածին։ 13Եւ եթէ պատահի, որ այն գտնի, ճշմարիտ եմ ասում ձեզ, թէ նրա վրայ աւելի կ՚ուրախանայ, քան իննսունիննի վրայ, որ մոլորուած չեն։ 14Այսպէս՝ իմ երկնաւոր Հօր կամքը չէ, որ այս փոքրիկներից մէկը կորչի»։

ՅԳ, Յաւելեալ, խնդրեմ կարդալ Religion Topic Ը եւ տեսնել թէ ինչ են ասել մեր մոլորեալ, թունավորեալ երիտասարդները արտա -Առաքեականների մասին

Edited October 14, 2008 by Arpa

[Johannes]

Ես Առաքելական չեմ ծնուել, եւ այժմ չգիտեմ ինչ, բայց թող որ նրանք մրցին ինձ հետ Հայագիտանքով:

Մենք հայ ենք Արփա, կրօնական տօներին ենք զանազանում:

[Arpa]

Note the background of her portrait where the centerpiece is so aptly Arshille Gorky’s Mother and Child.Can someone please, I don't know how, attach her portrait with all the Armenian themes in the background?

Also note that the NY Times is freely using the G word without quoation marks or qualifing words like "alleged", as they have (not)been doing for several yars now.

http://www.nytimes.com/2010/01/06/world/europe/06iht-turkey.html

Just in case the site is removed, the text;

----

ISTANBUL — Fethiye Cetin recalled the day her identity shattered.

She was a young law student when her beloved grandmother Seher took her aside and told her a secret she had hidden for 60 years: that she, the grandmother, was born a Christian Armenian and had been saved from a death march by a Turkish officer, who snatched her from her mother’s arms in 1915 and raised her as Turkish and Muslim.

Her grandmother revealed to her that her real name was Heranus and that her biological parents had escaped to New York. Heranus, Ms. Cetin learned, was just one of thousands of Armenian children who were kidnapped and adopted by Turkish families during the genocide of up to 1.5 million Armenians by Ottoman Turks between 1915 and 1918. These survivors were sometimes called “the leftovers of the sword.”

“I was in a state of shock for a long time — I suddenly saw the world through different eyes,” said Ms. Cetin, now 60. “I had grown up thinking of myself as a Turkish Muslim, not an Armenian. There had been nothing in the history books about the massacre of a people which had been erased from Turkey’s collective memory. Like my grandmother, many had buried their identity — and the horrors they had seen — deep inside of them.”

Now, however, Ms. Cetin, a prominent member of the estimated 50,000-strong Armenian-Turkish community here and one of the country’s leading human rights lawyers, believes a seminal moment has arrived in which Turkey and Armenia can finally confront the ghosts of history and possibly even overcome one of the world’s most enduring and bitter rivalries.

She already has confronted her divided self, which led her from Istanbul to a 10th Street grocery store in New York, where her Armenian relatives had rebuilt their broken lives after fleeing Turkey. (Many of the Armenians who survive in Turkey today do so because their ancestors lived in western provinces when the killings occurred, mostly in the east.)

The latest tentative step toward healing generations of acrimony between the two countries took place in October on a soccer field in the northwestern Turkish city of Bursa, when President Serzh Sarkisian became the first Armenian head of state to travel to Turkey to attend a soccer game between the two countries’ national teams. In this latest round of soccer diplomacy, Mr. Sarkisian was joined at the match by President Abdullah Gul of Turkey, who had travelled to a soccer match in Armenia the year before.

“We do not write history here,” Mr Gul told his Armenian counterpart in Bursa. “We are making history.”

The Bursa encounter came just days after Turkey and Armenia signed a historic series of protocols to establish diplomatic relations and to re-open the Turkish-Armenian border, which has been closed since 1993. The agreement, strongly backed by the United States, the European Union and Russia, has come under vociferous opposition from nationalists in both Turkey and Armenia.

Armenia’s sizeable diaspora — estimated at more than seven million — in the United States, France and elsewhere is alarmed that the new warmth will be misused as an excuse to forgive and forget in Turkey, where even uttering the words “Armenian genocide” can be grounds for prosecution. Also threatening the deal is Armenia’s lingering fight with Azerbaijan, its neighbor and a close ally of Turkey, over a breakaway Armenian enclave in Azerbaijan.

The agreement — which has yet to be ratified in the Turkish or Armenian Parliaments — could have broad consequences, helping to end landlocked Armenia’s economic isolation, while lifting Turkey’s chances for admission into the European Union, where the genocide issue remains a key obstacle.

But Ms. Cetin argued that the most enduring consequence could be helping to overcome mutual recriminations. She said Armenians have been battling the collective amnesia of Turks, who contend that the collapse of the Ottoman Empire during World War I was bloody and that those Armenians who perished were victims of that chaos.

“Most people in Turkish society have no idea what happened in 1915 and the Armenians they meet are introduced as monsters or villains or enemies in their history books,” she said. “Turkey has to confront the past but before this confrontation can happen, people must know who they are confronting. So we need the borders to come down in order to have dialogue.”

Ms. Cetin, who was raised by her maternal grandmother, said the borders in her own Muslim Turkish heart came down irrevocably when that grandmother revealed her Armenian past.

Heranus, she said, was only a child in 1915 when Turkish soldiers arrived in their ethnically Armenian Turkish village of Maden, rounding up the men and sequestering women and girls in a church courtyard with high walls. When they climbed on each others’ shoulders, Heranus told her, they saw men’s throats being cut and bodies being thrown in the Tigris River, which ran red for days.

During the forced march toward exile that followed, Heranus said she saw her own grandmother drown two of her grandchildren before she herself jumped into the water and disappeared.

Heranus’s mother, Isguhi, survived the march, which ended in Aleppo, Syria, and went to join her husband, Hovannes, who had left the village for New York in 1913, opening a grocery store. They started a new family.

“My grandmother was trembling as she told me her story,” Ms. Cetin said. “She would always say, ‘May those days vanish never to return.”’

Ms. Cetin, a rebellious left-wing student activist at the time of her grandmother’s revelation, recalled how confronting Armenian identity, then as now, had been taboo. “The same people who spoke the loudest about injustices and screamed that the world could be a better place would only whisper when it came to the Armenian issue,” she said. “It really hurt me.”

Ms. Cetin, who was imprisoned for three years in the 1980s for opposing the military regime in Turkey at the time, said her newfound Armenian identity inspired her to become a human rights lawyer. When Hrant Dink, editor of the Turkish-Armenian newspaper Agos, was prosecuted in 2006 for insulting Turkishness by referring to the genocide, she became his lawyer. On January 19, 2007, Mr. Dink was assassinated outside his office by a young ultranationalist.

Ms. Cetin published a memoir about her grandmother in 2004. She says she purposely omitted the word “genocide” from her book because using the word erected a roadblock to reconciliation. “I wanted to concentrate on the human dimension. I wanted to question the silence of people like my grandmother who kept their stories hidden for years, while going through the pain.”

When Heranus died in 2000 at age 95, Ms. Cetin honored her last wish, publishing a death notice in Agos, in the hope of tracking down her long-lost Armenian family, including her grandmother’s sister Margaret, whom she had never seen.

At her emotional reunion with her Armenian family in New York, several months later, “Auntie Marge” told Ms. Cetin that when her father had died in 1965, she had found a piece of paper carefully folded in his wallet that he had been keeping for years. It was a letter Heranus had written to him shortly after he had left for America.

“We all keep hoping and praying that you are well,” it said.

Edited January 8, 2010 by Arpa

[Nané]

I could not open the link to see the background but the article was very touching and I had to force back tears while reading it. We really need more accounts like this in the media. Edited January 8, 2010 by Nané

[Arpa]

I could not open the link to see the background but the article was very touching and I had to force back tears while reading it. We really need more accounts like this in the media.

It is very slow. Give it some time and see if will open.

[Nané]

Arpa, have you read Elif Shafak's "The Bastard of Istanbul"? I consider it one of the most important books I've ever read and never lose an opportunity to give it as a gift to those who will appreciate and understand the significance of this work.

 

PS - the link just does not want to open. I will try from home.

Edited January 8, 2010 by Nané

[Azat]

It opened fine for me. Very touching indeed...

[Arpa]

Arpa, have you read Elif Shafak's "The Bastard of Istanbul"? I consider it one of the most important books I've ever read and never lose an opportunity to give it as a gift to those who will appreciate and understand the significance of this work.

 

PS - the link just does not want to open. I will try from home.

OK. Let me try this, see if it works. Note that beside the painting by Gorky there is also a portrait of Hrant Dink, a framed needelework (looks like Marash emroidery)** and other Armenian memorabilia

http://graphics8.nytimes.com/images/2010/01/06/world/06iht-turkeyspan/articleLarge.jpg

http://graphics8.nytimes.com/images/2010/01/06/world/06iht-turkeyspan/articleLarge.jpg

** http://www.massfolkarts.org/objects/Kazazian_marash_main.jpg

http://armenianembroidery.tripod.com/

Edited January 8, 2010 by Arpa

[Nané]

Thanx for posting the photo.

[Louise Kiffer]

Many Arabs too have married young Armenian girls during deportation of Armenians. My father who was going to the desert, saw an Armenian girl

who gave them some bread. She said she had married an Arab.

[Arpa]

The following is from Groong. It cites Noravank as the source but I cannot zero in on it.

Too bad no numbers, who when where are mentioned. Is it just the names and the couple of families or how many there are. Also note that many are still living a double life in fear of their kin and family left behind. I’m sure they have reason to fear, as it is still fresh in memory when the jews of America justified their anti-Armenian stance for fear of the jewish community in furkey. Not to forget the threat by erDOGan to expel and deport all(100,000? illegal ) Armenians.

---

 

THE GENERATIONS OF THE CONVERTED ARMENIANS IN EUROPE

Ruben Melkonyan

 

"Noravank" Foundation

17 May 2010

 

While studying the issue of the forcedly Islamized Armenians and their

generations new and interesting details about their geographic spread

are emerging. Particularly, the issue of generations of the Islamized

Armenians living in Europe at present is interesting and peculiar at

the same time. It is known that there is scanty information about the

current condition of the converted Armenians and if over the recent

period some data about the Islamized Armenians in Turkey emerged, there

is too little material about those living in Europe. Just recently some

foreign and Armenian authors have started referring to that issue and

presented some information which is mainly of descriptive character.

 

Firstly, let us turn to the issue of moving of the converted Armenians

to Europe and state that in 1950s in Europe and particularly in Germany

the necessity in cheap labour emerged and that is why the agreements

on foreign labour use with a number of countries were concluded. Such

an agreement was concluded between Germany and Turkey in 1961 which

was followed by the emigration of thousands of Turkish citizens to

Germany and later on to other European countries. As a result of

that process the Turkish community, which numbers several million

members, has been formed in Europe. According to some data among

those emigrants there were Armenians, both Christian and converted

or crypto-Armenians. The converted Armenians and their generations

have been emigrating and settling in Germany, Belgium, Holland,

Sweden, and France for decades, and today there are communities or

community-like structures of converted Armenians in those countries.

 

After moving to a new environment some processes and phenomena, which

are connected with the reclaiming their identity, started taking place

among the converted Armenians and their generations. The reconversion,

i.e. the re-adoption of Christianity, is the most widespread phenomena

among the converted Armenians living in Europe. And today among the

converted Armenians in Europe there are many of those who returned to

their roots. According to some sources, the reconversion, the process

of searching of their roots developed in different ways and today it

continues. Particularly, first of all, Christianity was re-adopted by

crypto-Armenians who used every occasion for that purpose. In one of

the recent issues of "Hooys" biweekly Tamar Gevonian brings a story

according to which a group of people who looked like Muslims and who

arrived to Germany from Turkey just at the customs office revealed

their identity and presented to the officials not their Muslim names

mentioned in their passports but their Armenian names. This notable

example illustrates the desire to return to their true identity,

which had been hidden for decades. As the same source mentions today

those Armenians have their own community and church in Germany.

 

According to different sources Armenians in Europe who reconverted to

Christianity are more zealous in the matters of religion. This also

has its psychological side, i.e. to prove to their milieu that they

are loyal to the Armeniancy. Among the Armenians who reclaimed their

identity some psychological and spiritual problems are also observed.

 

Some of them even visited psychologists: according to their diagnoses

the traumatic memories about the Genocide, the atmosphere of the fear

and threat, in which they had lived for decades, and the fact that

they constantly concealed their true identity had a significant and

even decisive influence on their state of mind.

 

Today in different cities of Germany there are groups of Armenians who

reconverted to Christianity a part of which has integrated with the

local Armenian communities and the other part facing the estrangement

of the old community continues its isolated mode of life and stays

out of community live.

 

Kemal Yalcin, the Turkish writer living in Germany, brings many facts

about the converted Armenians in Europe and in his letter to us he

mentions: "I know many people in Germany who adopt Christianity and

are christened at a mature age." The Head of the German Dioceses

of the Armenian Apostolic Church archbishop Garegin Bekchian also

touches upon this issue and brings some interesting facts.

 

According to Hamo Moskofian there is restaurant "Ani" in German

Wiesbaden where Armenians gather. In this city the Armenians who

reconverted to Christianity live too. One of them, Nureddin Gurden,

who changed his name to Simon, states that he descends from the kin

of the well-known fedayi Hrayr Djokhq.

 

An interesting article about the reconverted Armenians in Belgium

was presented by David Zeneian. According to him, today Kurdishized

and Kurdish-speaking Armenians who arrived from Shrnak and Silop,

reclaiming their identity, form the core of the local Armenian

community (the adherents of the Armenian Apostolic Church) and are

zealous Christians. Their children study Armenian due to which their

parents also begin learning their mother tongue. One of the founders

and the leader of the Kurdishized and Kurdish-speaking Armenians

community in Brussels Mesrop Afshar, speaking about the situation in

their motherland, mentions: "The fear and the feeling of depression

constantly accompanied us. There were many harassments but our parents

reminded us all the time that despite the loss of the language we were

Armenians". Afshar tells some detail about his mode of live which makes

it clear that they were crypto-Armenians and they secretly preserved

their Christian traditions; they secretly christened their children

with the help of the Assyrian priest, performed Christian nuptials

and funerals. In Shrnak, as well as in other places, crypto-Armenians

had two surnames - one for home and the other for the milieu. Serop

Afshar tells about that: "Among our people we were Armenians. While

baptizing we gave our children Armenian names - Sargis, Nubar, David,

Gevorg and Saro, but for the rest of the environment we were like

other townsmen. We had Kurdish surnames - Euz, Yalik, Odemish, Bircin".

 

It is worth noting that the serious role in saving and reclamation of

that group played the Patriarch of Istanbul Shork Galustian by whose

efforts at the middle of the 60s those splinters of the Armeniancy

began leaving Shrnak and Silop for Istanbul and then (in 1980s)

for Belgium, France, Holland.

 

As it was mentioned above there are also groups of reconverted

Armenians in Sweden. One of such Armenians is Suleiman Faruk, born

in Adana. Revealing his true identity he reconverted to Christianity

and changed his name to Haik Aramian. He was one of those thousands

of assimilated Armenians who lived under the cover of Turk or a Kurd.

 

Since childhood he had doubts about his identity. He was seeking

for his roots and in 1983 he was baptized in the Armenian Church in

Damascus, and in two years (in 1985) he moved and settled in Sweden.

 

While speaking about his identity he said: "Inwardly I always felt

that I am different. I could remain a Kurd but I decided to do in a

different way". Settling in Stockholm Haik Aramian married an Armenian

from Diyarbekir and called his children Masis and Ani. Children

learned and speak Armenian. The most notable is that returning to

his roots Haik Aramian tries to implant in his children the sense

of Armeniancy and with that purpose he brought them to Armenia and

Artsakh for several times. "I missed a lot and I want my children

to grow up knowing who they are. I want my son to be proud of his

Armenian descent", - he said.

 

Today Aramian is the active member of the Armenian community in

Sweden. It should be mentioned that part of Haik's family stayed in

Adana, i.e. there is some concern that they may be persecuted there

but this did not keep him away from reclaiming his identity. Even

more, several years ago his brother left for Sweden and returned to

his roots changing his name to Aram.

 

Let us mention that those Armenians living in Europe have problems

in revealing their identity because their relatives living in Turkey

may become a target for persecutions, that's why sometimes they do

not speak openly. There are families, which being concerned about

their relatives living in Turkey, do not speak too openly about their

identity and live double mode of life. One of such families is the

Merdjanian family which moved to Holland from Diyarbekir. Settling

in Amsterdam in 1970s they reconverted to Christianity but they

have relatives in Diyarbekir. Turkish researcher Urug Ungor mentions:

"Today when they visit their relatives in Diyarbekir during the flights

from Europe to Turkey you can be the witness of transformation from

one religion to the other. Women cover their heads just in the plane

and instead of Armenian they use Muslim names and in Diyarbekir they

behave like Muslims".

 

Summarizing, it should be mentioned that the study of the reconverted

Armenians living in Europe is important not only from the point of view

of the researches but it is also topical and of practical significance.

 

Other issues of author ON PERCEPTION OF THE ISSUE OF THE ISLAMIZED

ARMENIANS [06.04.2010] ATTITUDE OF THE ARMENIAN PATRIARCHATE IN

INSTANBUL TOWARDS THE ISSUE OF THE FORCIBLY ISLAMIZED ARMENIANS

[09.03.2010] ON THE TOPICAL ISSUES OF ARMENIAN COMMUNITY IN ISTANBUL

[22.02.2010] ON THE MANIFESTATION OF TURKISH STATE POLICY IN REGARD

TO THE ARMENIANS [30.11.2009] TURKISHIZING OF THE PLACE NAMES IN

THE REPUBLICAN TURKEY [29.10.2009] ON THE MANIFESTATION OF ARMENIAN

DESCENT IN TURKEY [27.04.2009] ON ARMENIAN ORIENTATION OF ERGENEKON

[31.03.2009]

[Zartonk]

Thank you for the post Arpa. I wonder if they have formed any online communities. Edited May 18, 2010 by Zartonk

[Arpa]

Thank you for the post Arpa. I wonder if they have formed any online communities.

Good question. Where are our European friends, Nakharar-Germany, Koko-Sweden, Eurocentric-Germany(?), and of course our dear Holandaise(Sauce, I couldn't resist) Nairi

[Zartonk]

I do have family in Germany, I'll contact them to see if they know anything.