ԾԻՐԱՆԻ ՓՈՂ

[Arpa]

ԾԻՐԱՆԻ ՓՈՂ

Apricot Pipe, Apricot Flute.

 

http://hyeforum.com/index.php?showtopic=1247&pid=248419&st=40entry248419

ԲակունցBakunts- ԾԻՐԱՆԻ ՓՈՂ-Tsriani Pogh

http://hy.wikisource.org/wiki/%D4%BE%D5%AB%D6%80%D5%A1%D5%B6%D5%AB_%D6%83%D5%B8%D5%B2%D5%A8

http://en.wikipedia.org/wiki/Duduk

http://www.armtown.com/news/am/azg/20100616/2010061614/

http://www.azg.am/AM/2010061614

As promised here, here is about “duduk/դուդուկ

http://hyeforum.com/index.php?showtopic=18663&pid=272683&st=20entry272683

Thank You MosJan-

http://www.mksduduks.com/Arm-music-ins/Duduk/Duduk-Info/index.html

http://www2.armenians.com/Arm-music-ins/Duduk/duduk-logo-2.JPG

 

http://2.bp.blogspot.com/_xS7UBPJ74ps/SI1znPsWU_I/AAAAAAAAAGc/AT73Kk7t9Lk/s400/Duduk_1.JPG

http://www.traveljournals.net/pictures/l/0/5016-instruments-at-yerevan-market-yerevan-armenia.jpg

 

Armenian sources say very little about the subject aside that it is a double reed instrument, made of a body of Apricot or pear tree wood., that it is played by many peoples of the ME. Regardless, the instrument gained international fame, mainly through masters like Jivan and company.

PLEASE! PLEASE! PLEASE! Again,.

(When one googles “duduk” the first to appear is an Amazon page advertising furkish duduk”.)

Here we are not talking whose invention and national instrument is, we are talking about its name. Even if the word “duduk” may have an international intonation,

is THE WORD really of furkish origin??.

http://www.yourdemocracy.net.au/drupal/files/images/whistle.jpg

Even if the word is of onomatopoeic origin, bnadzayn/բնաձայն based on sound , open any dictionary, including Armenian, and see what the furkish one says/ whistle/soulich/սուլիչ.

Let me backtrack. Even though many sources may say “duduk” is a furkish word to mean “whistle”, I cannot find any source saying it is a “a furkish” word. Many sources guide us to its original Armenian “դուդուկ”. As mentioned before, it is an onomatopoeic word (based on sound). It is not the property of any language. WHY NOT OURS??? Is that why in the Italian whistle is known as “sibilo/sibilare”. Lsten to the sound of it. Is it not similar to the Armenian “soulel/soulich’?

“TOOT-ing on’es horn’ Tutuking/Duduking?

http://farm3.static.flickr.com/2353/2039441976_f938d23d27.jpg

http://www.yourdemocracy.net.au/drupal/files/images/whistle.jpg

Mercifully for obvious reasons Ajarian totally ignores it, here is what the Dictionary of Synonyms says;

ԴՈՒԴՈՒԿ= Սրինգ, փող, զուռնա, թութակ, բլոզ, շվի, դուդուլդուլդուլ

Ah! Those soviet internationalists! And, here is what that stupid Hanragitaran says, without any refernce to its Armenian origin, or the origin of the WORD.

ԴՈՒԴՈՒԿ Նայ, նէյ , կրկնակի լեզուակ աւոր փողային նուագարան: Տարածուած է Արեւելքի շատ ժողովուրդների… Հնագյն նմոյշներըյայդնապերուել են Եգիպտոսում… կազմուած է փողից , ծիրանենու կամ տանձենու փայտիգ…

Եգիպտոսու՞մ: When has apricot or pear (wood) been native to Egypt? Obviously they are talking about Nay/ney սրինգ made of bamboo/ reed/եղէգ.

====

Գայանե Դանիելյան- Երաժիշտ- մշակութաբան

]3. ԼԵԶՈՒԱԿԱՅԻՆ ԸՆՏԱՆԻՔ. օրինակ` ԴՈՒԴՈՒԿԸ:

Այն ունի լեզուակ, որը կցւում է փողին=իրանին, որպես յաւելադիր մաս: Այդ լեզուակը պատրաստւում է եղեգնակից, որի մասնակի ճեղքումով ստացվում են զոյգ եղեգնաթիթեղներ, եւ այդ եղեգնաթիթեղների տատանումից է առաջանում հնչիւնը, որը տարբեր է սրնգային փողի հնչիւնից:

,,Կոմիտասը լեզուակային նուագարանը եւ առանձնակի` «դուդուկը» կոչում է «նայ»: Արդեօ՞ք նա նկատի է ունեցել այն բուն հայկական «նայ» բառարմատը, որ նշանակում է «խոնաւ, թաց» (կատարողի խոնավ շնչից դուդուկ=նայի լեզուակը թրջւում է եւ լարուածքից ընկնում, ուստի այն փոխարինւում է մեկ ուրիշ լեզուակով), իսկ միգուցէ Կոմիտասը նկատի է ունեցել պարսկերէն-թուրքերեն «նայ»-ը, որ նշանակում է նաեւ «եղէգնակ», որից եւ պատրաստւում է «դուդուկ=նայ»-ի լեզուակը: Այս մասին մենք տուեալներ չունենք: Սակայն Կոմիտասը զոյգ լեզուակ ունեցող նուագարանները (մասնաւորաբար` դուդուկը, զուռնան) համարել է օտար ժողովրդական երաժշտական լեզուամտածողութեանը:

,,,,Նուագարանագիտական հանրագիտարանում զոյգ լեզուակ ունեցող դուդուկ-նայի տեսակի նուագարանների մասին հաղորդւում է, որ դրանք ստեղծուել են աւելի ուշ, եւ հնչերանգը, ձայնածաւալը` սահմանափակ են, որի հետեւանքով դրանք հետագայում դուրս մղուեցին եւ փոխարինուեցին «առավել զգայուն նուագարաններով»: Ձայնագիտութեան ոլորտում կատարուած ուսումնասիրութիւնները նոյնպես ցոյց են տալիս, որ մի ծայրից փակ նուագարանի դէպքում խամրում է իր հնչիւնային գունապնակի մի զգալի մասը:

,,,,Հայ նուագարանագիտութեան հիմնադիրներից Արամ Քոչարեանը լեզուակային դուդուկին տուեց նոր անուն` «գլանափող«, «սրինգ» բառը վերապահելով բացառապէս սրնգային ընտանիքին (ի դեպ, սրնգայիններից` «շուին» թուրքերէն կոչւում է «դուդուկ», ռուսերեն` «դուդկա», այն է` «սուլիչ», «շուի», իսկ «դուդուկչի» թուրքերեն նշանակում է շուիահար, շուի պատրաստող-վաճառող, սուլոց` սուլելով ազդանշան տալ): Համաձայն ակադեմիական մասնագիտական հրատարակութեան, դուդուկ = նայ = գլանափողը` «փակ շէնքի կատարման համար» է: «Գլանափողը զուրկ է օբերտոնային միջոցներից»,- գրում է Ա. Քոչարեանը եւ նշում, որ «դուդուկ= գլանափողով հնչող մեղեդիները «հեռու են այն հեքիաթայնութիւնից ու թովչութիւնից, որով օժտուած է հրաշագործ սրինգը: Սրինգն աւելի է ներգործում, երբ ունկնդրի միտքը պայծառ է»:

,,,,Սրնգային փողին, ինչպէս նշւում է նուագարանագիտական հանրագիտարանում, «քարէ դարից եւեթ վերագրուել է խորհրդաւորական (միստիկ) բնոյթ»:

,,,,Եւ այսպէս, ի՞նչ խորհուրդ ունի «եղեգան փող»-ը Մովսէս Խորենացու կողմից բերուող «Վահագնի ծնունդ»-ը նկարագրող դրուագում: Ակնյայտ է, որ «եղեգան փող»-ը երկու ծայրերից հավասարապէս բաց է երկնքի եւ երկրի, ծովի եւ օդի համար, նրանից եւ ծնունդ է առնում բոցեղէն էությունը: ,,,,Միջնադարեան մի աղբիւր հաղորդում է` վերհանելով մի դրուագ Սբ Սահակի եւ Սբ Մեսրոպի աշակերտներ «արեգակնակերպ Մովսէսի (Խորենացու) եւ Դաւթի» վերաբերեալ, որոնք վերադառնալով Հայոց աշխարհ, այն աւերված տեսնելով, լալիս էին, եւ չգտնուեց մեկը, որ կարողանար մխիթարել նրանց. «Ահա փողք հնչողականք,- գրում է հեղինակը,- եւ ոչ ոք էր որ հարկանէր ...»: Ուշագրաւ է, որ բառարանագիտական տուեալների համաձայն, հայոց բարբառներից մեծ մասում «փող» բառը նշանակում է` «խողովակ, փողոց, միջանցք, շնչափող», նաեւ` «սրինգ»: Միջնադարեան հայրաբանական գրականության էջերում սրինգի=փողի խորհրդական իմաստն է` մարգարէ, մարգարէանալ: Ուստի վերը նշուած հատուածը ընկալելի է թէ՛ ուղիղ եւ թէ՛ փոխաբերական իմաստով:

«Ծիրանի փայտ», «ծիրանափող» եզրերը` հասկացութիւնները ոչ վաղ անցեալ ունեն: Սակայն ակնյայտ է, որ հայոց մեծերը կեանքի բերելով «ծիրանափող» հասկացութիւնը, պատկերացրել են կոմիտասեան սրնգային փողի տեսակը:

,,,,Վերադառնալով «եղեգան փող»-ին, նշենք, որ Կոմիտասի նուագարանից` եղեգնեայ փողը, նոյնպես երկու ծայրից բաց, առանց լեզուակի փող=սրինգն է:

,,,,Նոյնանման մի եղեգնեայ սրնգային փող Սիրիայում, մի ճերմակահեր սիրիահայ` Սարգիսը, նուիրելով Նորայր Ժամհարեանին, խնդրում է թոռանը` իր գաղթական վանեցի պապից մնացած միակ յուշը` այն նուագարանը, որը մահանալիս նուիրել էր իրեն, վերադարձնել հայրենիք: Այժմ այն պահպանւում է Երեւանի պետական կոնսերվատորիայում:

,,,,Իսկ այսօր մենք արդեօ՞ք ի զորու ենք պաշտպանելու մեր նահատակ եկեղեցու եւ նահատակ Կոմիտասի ժառանգութիւնը, որը մինչ իր կեանքի վերջը (1935 թ.) իր վրայից չհանեց հայ հոգեւորականի սքեմը: Որեւիցէ կասկածից վեր է այն, որ իւրաքանչիւր ազգ ունի ընդամենը մեկ մայրենի լեզու, ուստի եւ այդ լեզուի համեմատ հնչիւն` թէ՛ խօսքի, թէ՛ երգի, թէ՛, հասկանալի է, նուագարանի, քանի որ այն ազդու միջոց է հնչիւնի որակը ձեւաւորելու հարցում: Համաձայն Կոմիտասի, հնչիւնը` «զարկերակը», ճշգրիտ հոգին է երգի: Նոյնական են ժողովրդի լեզուն եւ երգը, «այնպես որ իրարից բաժանելն անհնարին է», քանի որ, ինչպէս նշում է նա, խօսքը դանդաղեցնելով ստանում ենք երգ, երգը արագացնելով ստանում ենք խօսք: Ելնելով նշուած դրոյթից, որը նա խիստ կարեւորում է, կարելի է հասկանալ եւ հիմնաւորել Կոմիտասի հետեւեալ դրոյթը. «...Բոլոր ազգերն ալ` իբրեւ ազգային նուագարան` մէկ գործիք մը միայն կ՛ունենան ընդհանրապէս: Հայոց մէջ այդ ազգային նուագարանը փողն է, որ, պէտք է անգամ մըն ալ կրկնեմ, խորունկ ազդեցութիւն գործեց բոլոր համաժողովականներուն մէջ, իր պարզութեան մէջ պարփակուած վեհութեամբ»:

,,,,Այս տեսակէտը նա յայտնեց միջազգային գիտաժողովից (Փարիզ, 1914 թ.) վերադառնալուց յետոյ, ուր նա գրաւել էր բոլորի ուշադրութիւնը` չունենալով եւ ոչ մի ընդդիմախօս: Այնտեղ հաւաքուել էին համաշխարհային ճանաչում գտած անուանի գիտնականներ, երաժշտագէտներ, արուեստագէտներ: Նրանցից մի մասի համար հայ երաժշտութիւնը ոչ միայն նորութիւն էր, այլեւ` «ապշեցնող նորութիւն», լոյս, սակայն ոչ թէ կիզող արեգակի, այլ` երկնային:

,,,,Ուստի հարց է առաջանում` նուագարաններից ո՛րը կարող է դառնալ ժողովրդի հոգու իրական արտայայտիչը, ներընդունել, բովանդակել լեզուի եւ երգի հնչիւնի բոլոր նրբերանգները` ողջ գունապնակը: Պատահական չէ, որ Կոմիտասը բլուլ= ծիրանափող= սրինգ նուագարանով է կատարում հոգեւոր եւ ժողովրդական երգերը` ներկայացնելով առանձնայատկութիւնները հայ հոգեւոր եւ ժողովրդական երաժշտութեան, որոնք նա համարում է նույն արմատից, նոյն ակունքից բխող, շատ վաղուց` քոյր եւ եղբայր:

,,,,Կոմիտասի տեսակէտը յստակ է. նա գտնում է, որ ժողովրդի նուագարանը կարող է լինել եւ հանդիսանալ որպէս այդպիսին` սրնգային ընտանիքի նուագարանը, այն ընտանիքի, որն ունի ժողովրդի հոգու եւ սրտի չափ անհուն խորութիւն, անսահման բարձրութիւն եւ լայնութիւն: ,,,,Այսպիսով, Կոմիտասին յաջողվում է պատասխանել խնդրայարոյց եւ դժուարին հարցի, որը ուղղել է ուսումնասիրողի հայեացքը դէպի Շումեր, Հին Եգիպտոս, Հին Հնդկաստան, Եգէեան (Կրետէ-Միկենեան) Յունաստան:

Ուստի, կարծում ենք, եկել է ժամանակը` մեր հոգու թարգման նուագարանի` կոմիտասեան սրնգի վերաարժեւորման` խթանելով նրա ընթացքը, որպէս մեզանում անհետացող նուագարանի տեսակ, սրնգային մշակոյթին տալով այնպիսի զարգացում, որպիսին ստացավ դուդուկ=նայը մերօրեայ իրականութեան մեջ, որպէսզի Կոմիտասի յոբելեանը նշուի այսուհետեւ ոչ թէ դուդուկ=նայով, այլ` կոմիտասեան փողով=սրինգով, որպէսզի մշակոյթ-artexpo-ի գէթ մեկ տաղաւարում ցուցադրուի գէթ մեկ նմոյշ հինավուրց բուն հայկական` կոմիտասեան փողի տեսակի եւ հայը շփոթելու չլինի լեզուակային դուդուկ=գլանափող=նայը կոմիտասեան փողի= սրնգի= բլուլի= «ծիրանափողի»= «եղեգան փողի» հետ:

Edited July 2, 2010 by Arpa

[MosJan]

karj yev konkret

 

qanzi nerkayis ardi duduk@ veramshakvel yev iysorva modern tesqin e berel MKS DUDUK KARLEN MATEVOSYAN'@ iren el k@verapahem gortsiqi anun tal@, Arants Lusahogi varpeti iys gortsiq@ cher lini iyn inch vro kar, inq@ duduk e kochel etpes el yes kochelu em..

 

arants varpet Karle'i iys gortsiq@ cher hasni iysorva parqin..

PArq yev pativ iren yev togh luys ijni n@ra shirimin

 

 

hima ...

 

Nay - mer HAykakan ney gortsiqi havasar@ dsa Blul gortsiqn e

dudukin n@man - turqeri mot da May' gortsiqn e

duduki n@man vrastanum - duduki

duduki n@man azerineri mot - balaban

 

Sharunakem ???

 

 

TSiranapogh - tsranapoigh@ da gortsineri @entaniqn e - gortsiq vorn patrastvats e tsirani paytits yev uni glanakerp dzev. Zurna, Blul, duduk, Shvi, Pku, Krnat, Klarduk,

parz yev haskanali e che ??

 

yerku gortsiqner en patrastvats yev kan nrants patnedner@ HAyastanum, #1 Patrastvat s e KArlen MAtevosyani koghmits, iyn shat nman e Pku gortsiqin gtnvum e maestro KArlen mirzoyani dzerqum yev iren e patkanum patend' vorpes norarar yev gortsiqi heghinak. #2 Patrastvats e Ruben Rushanyani koghmits yev nman e Zurnayi - uni 5 tarber chaper yev bolorn el gtnvum en indz mot

 

 

hima ov inch e uzzum kochel , inchu e uzum kochel, inchpoes e kochum yev inch shah uni da arden urish harts e ..

 

duduk @ duduk e Yev HAykakan duduk@ Haykakan duduk e chuni iren havasar@

[Arpa]

name='MosJan' date='02

hima ov inch e uzzum kochel , inchu e uzum kochel, inchpoes e kochum yev inch shah uni da arden urish harts e ..

duduk @ duduk e Yev HAykakan duduk@ Haykakan duduk e chuni iren havasar@

Tsiranapogh - tsranapoigh@ da gortsineri @entaniqn e - gortsiq vorn patrastvats e tsirani paytits yev uni glanakerp dzev. Zurna, Blul, duduk, Shvi, Pku, Krnat, Klarduk,

parz yev haskanali e che ??

Այո Մովսէս, շատ հասկանալի է: Այդ բոլոր գործիքները եւ շատ ուրիշներ, դհոլ, ծնծղայ, թմբուկ եւլն բնաձայն անուններ ունին: Տես նաեւ սա գործիքները trumpet, trombone, cymbal, drum եւլն բոլորն ալ բնաձայն բառեր են:

----

Սիրելի Մովսէս, վստահ եմ դու հասկացար իմ պատգամը բայց անտեսեցիր ուր ես հսկայ հարցանշան զտեղեցի սա տեղ:

Տես թէ ես ինչ ասի վերեւ, մի մեծ հարցական նշանով: ???

Even if the word “duduk” may have an international intonation,

is THE WORD really of furkish origin??.

Հիմա աւելի հստակ ասեմ: ԴՈՒԴՈՒԿ բառը Հայերէն է : Նրանք մեզմէ են փոխ արել քանի իրանց լեզուով «դիւդիւկ» նշանակի սուլիչ, տես որեւէ ֆուրքերէն բառարան: Առաւել համացացնցում ասեն թէ նրանց փողը շինուի թութի փայտէն, իսկ միայն մերը ԾԻՐԱՆԻ փայտէ:

In conclusion “duduk” is an Armenian word, they have borrowed it from us. Now it is our duty to show the world this fact.*** Let me post this from that mickey-media site where the writer, obviously an Armenian clearly says that the word is furkish. If we say so then what do we expect others to say?

http://en.wikipedia.org/wiki/Duduk

Se what this clown says.

The word itself is ultimately derived from Turkish "düdük",[7][8] likely of onomatopoeic origin. The word dudka in Slavic languages is a diminutive of duda and is of native Slavic[9]

Edited July 4, 2010 by Arpa