Jump to content

ԻՄ ԸՆԿԵՐ Լ…


Arpa

Recommended Posts

Until recently I did not know anyone named Mkhjian except our dear friend and fellow Haleptsi Dr. Harout, the renown cardiac surgeon.

By sheer accident I saw that there is a village, a suburb of Yerevan/Artashat by that name.

http://en.wikipedia.org/wiki/Mkhchyan

http://www.ecogen.am/mkhchyan_comm.htm

Mkhchyan (Armenian: Մխչյան, also Romanized as Mkhch’yan; formerly, Imanshalu) is a town in the Ararat Province of Armenia. The town is named after a Soviet commander killed in 1921.[1]

---

Turns out that village, formerly known as Imanshalu was renamed for Liparit Mkhjian.

“Liparit Hovhanessi Mkhjian, Kars 1894- Yerevan(Mkhjian) 1921. He struggled for the sovietization of Armenia, member of the communist party as of 1917.… He had become a commissar and a commander in the Red Army. At the February uprising of the Dashnaks he was killed at the age of 27 and buried at the "commissars'/commanderss' cemetary ” (The reason why “Dashnak” is invoked in the below ode). He had been a childhood playmate of Charents in Kars.

Here is what Charents says about him.

Note. The չարխ/chrarkh means “wheel” just like the “wheel of fortune“, just like the Persian “charkh @ falak”, a gamble of sorts..

====

MY FRIEND LIPO

ԻՄ ԸՆԿԵՐ ԼԻՊՈՆ

( Իմ ընկեր Լիպարիտ Մխչյանի յիշատակին)

 

Մանկութիւնը յիշելիս սիրտս դառնում է գինով…

Ես մի ընկեր ունէի Լիպո անունով:

 

Ինռքան յիշում եմ նրան աչքերին յանդէպ

Մի Նաիրեան տեսարան բացւում է հապճեպ:

 

Փռւում է դէմս իսկոյն մի փողոց խաղաղ,

Ու փողոցի անկիւնում մի վտիտ տղայ:

 

Նիրհում է Կարսը խաղաղ ամառնամուտին…

Ինչքան վտիդ է տղան այդ ոտաբոբիկ:

 

Նա նստած է մի քարի տասնամեայ տղան,

Ու նիրհում է առաջին մի ցածլիկ սեղան:

 

Կլոէ սեղան է ցածլիկ, մէջդեղում մի չարխ.

Վախտախաղ է մանկական կոպեկնոց վիճակ:

 

Տուր մի կոպէե ու խփիր , թէ բախտդ բանեց

Մի տուփ լուցկի, կամ մի տուփ քորոց կհանես:

 

Կապւտաչեայ այդ տղան, ախ ինչքան էր չար.

Մեզ հետ կռւէում էր յաճախ, ծեղւոէմ չարաչար:

 

Բախտը ժպտար եթէ մեզ ու լուցկի հաներ,

Նա իր չարխը կծռեր ու կռիւ կաներ:

 

Ուներ նա մի բարի մար, ծեր ու չքաւոր.

Միակ նեցուկն էր նա տան բոլորին պահող.

 

Ինչքան յիշում տմ հիմայ մակութիւնըս ես

Կապուտաչեայ այդ տղան ելնում էզ ին դէմ:

 

Տեսնում եմ միշտ նրան չարխի առջեւ..

Հետոյ որերց անցան շատ, սլացան հապճեպ:

 

Ու կորցրի ես նրան: Աշխարհում այնինչ

Եկան օրեր հուրհուրան, տարիներ անջինջ:

 

Պատեզմներ եղան մեծ, պայքարներ բազում

Եւ ամպբողջ կեանքը փոխուեց, ինչպէս երազում:

 

Դասկարգեր ընկան հին ու ելան նորէր

Օրեր վառվառ ու անգին, անմորաց օրեր..

 

Մի օր ելանխ ու առանք Երեւանը մեբք,

Յետոյ Դաշնակը շարժեց մաուզեր ու զէնք:

 

Նահանջեցին ք քաղաքից մենք լուսաբացին,

Եւ ընկերոջս նորից ես հանդիպեցի:

 

Ետկու ամիս էր արդեն ճակատում էինք,

Վերջին օրերը միայն մենք հանդիպեցինք:

 

Լիպարիտ էր դարձել նա, իմ ընկեր Լիպոն,

Արշաւում էր բանակում ռազմի շապիկով:

 

Նա զինկոմն էր մեր գնդի, մեր գնդի հոգին.

Անճանաչ էր համրեայ գորշ շիներն հագին:

 

Ճանաչեցի սակայն ես: Մոտեցայ նրան,

Ասի, յիշում ես, Լիպօ, Կարսը Նաիրեան…

 

Յիշում ես չարխը քո էն… Նա ժպտաց ու խիստ

Ասաց, Գնում ենք էգուց, պատրաստուիր, Եղիշ:

 

Դէ, էն չարխը… նա չկայ… Հիմա մենք

Ուրիշ չարխեր պիտի այս աշխարհում շարժենք:

 

Բախտախաղ չէ սակայն սա, այլ կռիւ ու կամք,

Լուսաբագցին մենք պիտի առաջանանք…

 

 

— Դաշնակը խաղ է կարծում, հանաք է անում.

Դէ, կխոսենք մի լաւ— Երևանում...

 

 

...Լուսաբացին մենք անցանք գրոհի,—

Լուսաբացին խփեցին Լիպոյին...

 

 

Լուսաբացին նա ընկաւ կռվում,

Երբ հաղթանակն էր վառւում, փռւում:

 

 

Ընկաւ կռւում

Մեր զինկոմն արի.

Ընկաւ Լիպոն

Երևանի

Ճանապարհին..

 

.

...Լուսաբացին Երևանը երևաց.

Լուսաբացին մենք մտանք Երևան:

 

 

Լուսաբացին մեր բանակը յաղթական

Քաղաք մտաւ՝ հետը կարմիր մի դագաղ..

 

.

Լուսաբացին ո՛չ մի «ախ»—

Սակայն—

 

 

Լուսաբացին դրոշներ հուրհուրան

Իջան ընկեր Լիպարիտի

վրա...

 

 

Խոնարհւեցին դրոշները բանակի—

Ու պառկած էր իմ ընկեր Լիպոն՝

Ռազմի կարմիր իր զգեստներն հագին:

 

 

— Փա՜ռք քեզ, փա՜ռք քեզ,

Մեր զինկոմ

Արի.—

 

Փառք, որ ընկար

Յաղթանակի

Ճանապարհին...

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

 

 

Հիմա Լիպոն իմ չկա, նա չկա հիմա,—

Ո՞վ չի սակայն երազում այդպիսի մի մահ...

 

 

Նա պառկած է

Կոմունարների

Այգում.

— Փա՜ռք քեզ, ընկած

Մեր քաջարի

Զինկո՛մ:

 

 

Դու պայքարի

Դրոշ եղար

Վառ մի.

— Թե տեսնեի՜ր ի՜նչ է դարձել

Մեր Բանակը

Կարմի՛ր:

 

 

Նա աշխարհում բանակն է, օ, առաջի՛ն:

Եվ ո՛չ մի ուժ չի՛ դիմանա առաջին:

 

 

Ննջի՛ր խաղաղ

Կոմունարների Այգում.

— Փա՜ռք քեզ, ընկած

Մեր քաջարի

Զինկոմ...

1928

Edited by Arpa
Link to comment
Share on other sites

— Դաշնակը խաղ է կարծում, հանաք է անում.

Այո Մովսէս, դա ինձ ալ առեղծուած է:

Երանի մո ոմն մեզ բացատրէ:

Միթէ սա բառախաղ՞ է, իմա” դաշնակ/piano”, կամ Դաշնակ ՀՅԴ /ARF ?

Տես թէ ինչպէս «խաղ» բառն է գործ ածում, այսինքն «խաղ/տաղ, (piano)եղանակ, պար, երգ»:??

Link to comment
Share on other sites

Այո Մովսէս, դա ինձ ալ առեղծուած է:

Երանի մո ոմն մեզ բացատրէ:

Միթէ սա բառախաղ՞ է, իմա” դաշնակ/piano”, կամ Դաշնակ ՀՅԴ /ARF ?

Տես թէ ինչպէս «խաղ» բառն է գործ ածում, այսինքն «խաղ/տաղ, (piano)եղանակ, պար, երգ»:??

Ալ առեղծուած չէ: Տես Գեւորգ Աբովէն քանի տարիներ առաջ:

http://hyeforum.com/index.php?showtopic=16225&pid=201898&st=0entry201898

http://hyeforum.com/index.php?showtopic=18486&st=0&p=246165&hl=abov&fromsearch=1entry246165

Յաւելեալ, տես Լենին Քեռի եւլն :

http://www.eanc.net/EANC/library/Fiction%5COriginal%5CCharents_Eghishe%5CErker_2.htm?page=4&interface_language=am

---

Կամ թէ յետագային,ի տես իր հոգեղբայր Բակունցի սպաննութենէն վերջ ապարշխարեց, տեսաւ թէ Լենինը ոչ քեռի է եւ ոչ պապիկ եւ գրեց իր ամենա յիշատակելի տողերը «Պատգամ» եւ «Ես իմ անուշ» …..

Տես Պատգամ որտեղ ասէ «Միայն հաւաքական»: Միթէ սա հրա՞ւեր է Դաշնակներին հաւաքուել ,միանալ:?

Edited by Arpa
Link to comment
Share on other sites

Join the conversation

You can post now and register later. If you have an account, sign in now to post with your account.

Guest
Reply to this topic...

×   Pasted as rich text.   Paste as plain text instead

  Only 75 emoji are allowed.

×   Your link has been automatically embedded.   Display as a link instead

×   Your previous content has been restored.   Clear editor

×   You cannot paste images directly. Upload or insert images from URL.

Loading...
×
×
  • Create New...