Raphael Patkanian

[nairi]

I’m not sure if we have word for it.

 

How can we have an object and no name for it??

 

There must be one but it may have been lost with the loss of our regional dialects. It is made of felt (compress wool) taghiq/թաղիք in Armenian. You can see pictures of it searching for “shepherd felt coat, or “how felt is made“”. The best picture is by a furkish site which I will not air here. Look for the picture of the shepherd with his sheep.

 

I found the site, I think. It's interesting that they don't give us the name Turks call it. That might give us a clue, no?

 

As to what we call it? As above, I don’t know but here is material for you t compose.

There was site showing Armenia regional clothing, it may have been removed, but go down to the picture of the regional dresses picture and enlarge it. http://am.forum.26l.com/topic1810264 see # 39 to the left of #38, not exactly but close.

 

I can't see any numbers on that forum. Which picture am I supposed to look for?

 

Here's aua.am site: http://ac.aua.am/Skhachat/Web/costume.htm

 

Until now I thought a chuxa was something like the picture in the middle, but now I wonder..

 

Felt=թաղիք , coat= (բաճկոն), but I like թիկնոց better, meaning shoulder/թիկունք(back) cover, overcoat.

Note; In another language felt is keche where from the family name kecheji-ian (felt maker/ թաղիքագործ) comes from.

 

Tiknots could work actually! Hadn't considered that.

[Arpa]

How can we have an object and no name for it??

Sadly we have lost 90% of our native language.

I did not want to say it but, as there is no furkish word for "coat", most of them are Latin, I would dare say "keche aba" from the Arabic "aba(yeh)", just as they call the felt cap(hat) keche kulah (glukh?).

I found the site, I think. It's interesting that they don't give us the name Turks call it. That might give us a clue, no?

It is very slow or impossible to open.

I can't see any numbers on that forum. Which picture am I supposed to look for?

Yes, I know, the one I was talking about does not show the the number 39, the hard copy does, it is to the left of # 38

Here's aua.am site: http://ac.aua.am/Skhachat/Web/costume.htm

Until now I thought a chuxa was something like the picture in the middle, but now I wonder..

The best way to see "chukha" is to look for Georgian (mens')costumes.

Tiknots could work actually! Hadn't considered that.

Ye, to not confuse with the transvestite "tikin-nots" տիկին- նոց

BTW. Aram K's mother's name was "ghoumash".

Edited September 29, 2008 by Arpa

[Ani]

Still speaking of chuxas and overcoats, what is the rectangular 'overcoat' that Mosi is wearing in Anoush the film:

 

http://www.youtube.com/watch?v=nVtHaNGaNZc

 

A քուրք? Or is this also a chuxa? Ի՞նչ եք կարծում:

 

 

գուցե "յափնջի" ?

 

"Հյուսվածքներից բացի, հանրապետության մասնավոր ձեռնարկությունները տարեկան արտադրում են շուրջ 600-650.000 ոչխարի մազածածկով կաշվե բաճկոն (կամ «ոչխարենի») եւ նույնքան էլ հովվական յափնջի:"

 

http://www.168.am/am/articles/13291

 

 

 

ԱՐԴՅՈՔ ՈՎՔԵՐ ԵՆ

 

Արարատն առաջ, հայ զինվորներ քաջ,

Վրեժ մեր սրտում, գնանք աննահանջ։

 

Արդյոք ովքեր են, հեյ, ինչ կտրիճներ են,

Մասիսը վկա, հայոց քաջերն են։

Արդյոք ովքեր են, հեյ, ինչ կտրիճներ են,

Մասիսը վկա, ֆիդայիներ են։

 

Ուսին յափնջի, մեջքին պատրոնդաշ,

Մոսինը գրկած՝ գնում են առաջ։

 

Սարերից իջան մի խումբ ձիավոր,

Նրանց մեջ էր քաջ Սերոբն ուխտավոր։

 

Մի կողմից Գալեն, Մառնիկա Պողեն,

Զորքին մեջ ընկած անթիվ կքաղեն։

 

Գեվորգ Չաուշն էլ ջահել ու ջիվան,

Ուներ մեծ անուն՝ Սարերի Ասլան։

 

Դե կռվենք տղերք, դե կռվենք քաջ–քաջ,

Ջարդենք թշնամուն, գնանք մենք առաջ։

 

 

 

Արփա, թրքահունչ բառ է, ծագումի մասին գաղափար չունեմ, խնդրում եմ չբարկանաս...

[nairi]

Another necessary tool added to the list of so many already: an online dictionary/encyclopedia with images!!!

[Arpa]

գուցե "յափնջի" ?

====

Արփա, թրքահունչ բառ է, ծագումի մասին գաղափար չունեմ, խնդրում եմ չբարկանաս...

Յափնջի թուրքահունչ բառ է, թուրքերէն է , երեւի “շինծու” նշանակի, իսկ ըստ նկարագրութեան երեւի այծի մորթէն շինուած մուշտակ է: Մինչդեռ մենք թաղիքի մասին ենք խոսում որ խտացուած ճմլուած ոչխարի բուրթ է:

Եթէ ամէն բառ այլ լեզուով թարգմանենք երբեմն շատ տգեղ դուրս կուգայ:

Տես թէ Անի ինչ նշանակի Անգլիերէն կամ Լատիներէն

http://en.wikipedia.org/wiki/Ani_(bird)

Իսկ ինչ վերաբերի Արփա ի տես սա տեղ:

http://hyeforum.com/index.php?showtopic=1539&hl=arpa

Ինթու մեզմէ շատեր աւելի հմուտ են թուրքերէնի քան թէ Հայերէնի?

Շատեր ինձ հարց են տուել Արփա ի մասին, եւ բոորն ալ ենթադրեն թէ այդ թուրքերէն է եւ գարի նշանակի, այո: Բայց երեվակայէ թէ մի գետ գարի barley անուանուի, որտեղ ենք տեել մի գետ barley անունով? How does it make sense that a river be called barley, I guess as much sense as a mountain called mountain of pain/aghri Միայն ապուշ թուրքերը առնեն Հայերէն անուն մը եւ զայն թուրքերէնով մեկնաբանեն: Ըստ նրանց լեզուին այդ գետը Ախուրեանը արթա չայ կոչուի, ասել է նա գարիի թէյ , barley tea նշանակի?Որտեղ ենք տեսել մի լեռ որ pain կոչուի բայց թուրքերը պիտի առնեն Աղորի Ակոռի լեռը եւ ասեն դա “աղրի” , իմա ցաւ նշանակի: Մի օր այդ լեռը իրանց նստուկին պիտի մեծ ցաւ պատճառի:

Those shunshanordis! They take Armenian words, names twist, distort and corrupt it and sell it back to us as if their own.

Edit. Does Aghtamar mean "white vein"? Ask any furk and they will tell you what "ak damar" means. Shunshanordiner!!!

Google "akdamar vein" and see how many hits you gt.

To see what Aghtamar really means look; http://hyeforum.com/index.php?showtopic=9230&hl=amour

Edited September 30, 2008 by Arpa

[Arpa]

One last desperate attempt.

Nairi, you are Jughayetsi right! Or was it CharMahaltsi? All the same.

We know that Jugha is called Julfa by others.

Julfa means weaver. Julhak in Armenian.

Is this your grandfather?

http://www.theweavercode.com/images/weaver.jpg

We spoke in the past as to how “choukha” is actually the woolen material rather than the costume/coat that happens to be woven wool.

How does that connect with “jugha/julfa/julhak”?

Did choukha originate in Jugha/Julfa?

Look at what the men are wearing.

http://www.stvartanbookstore.com/ProductImages/lg/4904_lg.jpg

and here. This may yet be the best depiction of a "chukha';

http://cgi.ebay.com/Series-of-Armenia-Cost...bayphotohosting

Edited September 30, 2008 by Arpa

[nairi]

One last desperate attempt.

Nairi, you are Jughayetsi right! Or was it CharMahaltsi? All the same.

We know that Jugha is called Julfa by others.

Julfa means weaver. Julhak in Armenian.

Is this your grandfather?

 

My great-great-grandfather maybe.

 

We spoke in the past as to how “choukha” is actually the woolen material rather than the costume/coat that happens to be woven wool.

How does that connect with “jugha/julfa/julhak”?

Did choukha originate in Jugha/Julfa?

 

Interesting observation! C'est très possible. I hadn't considered the connection, but linguistically it makes a whole lot of sense.

 

Look at what the men are wearing.

 

What are they wearing? It's quite different from what this Armenian peasant from Pambak (Bambak? Cotton?) is wearing, or not?

 

http://cgi.ebay.com/Series-of-Armenia-Cost...bayphotohosting

 

[Armenak]

Patkanian's great great granddaughter, Irina, made a short film called Armenian Lullaby, based on a poem by him.

[Louise Kiffer]

regarding chuxa... (tumanian also has a poem with the same name and very similar words, though it says "zhoghovrdakan" under his poem)

 

Ճախարակ

Ղ. Աղայան

 

Մանի՛ր, մանիր, ի՛մ ճախարակ,

Մանիր սպիտակ մալանչներ,

Մանիր թելեր հաստ ու բարակ,

Որ ես հոգամ իմ ցավեր:

 

Ձեթ եմ ածել ականջներըդ,

Նոր շինել եմ շրտըվիկ,

Դե՜հ,սու՛տ շարժիր լայն տևերդ,

Ոստեր շինիր սըրուլիկ:

 

Մանի՛ր, մանիր, ի՛մ ճախարակ,

Լիսեռնիկդ պտըտիր,

Մանիր թելեր հաստ ու բարակ,

Իլկիդ վըրա փաթաթիր:

 

Տիգրանիկըս գուլպա չունի,

Հանդ է գնում ոտաբաց,

Գաբրիելըս չուխա չունի,

Միշտ անում է սուգ ու լաց:

 

Մանի՛ր, մանիր, ի՛մ ճախարակ,

Մանիր սպիտակ փաթիլներ,

Մանիր թելեր հաստ ու բարակ,

Որ ես հոգամ իմ ցավեր:

 

Չըվալ չունինք, չութա չունինք,

Ո՛չ սամոտե, ո՛չ պարան,

Այսպես աղքատ դեռ եղած չենք,

Կտրվել է ամեն բան:

 

Դեռ հարս էի, որ գործեցի

Քանի կարպետ, խալիչա,

Բայց դրանից շուտ զրկվեցի,

Հիմա չունիմ մի քեչա:

 

Կարմիր օրըս, երբ սևացավ,

Եվ պարտք մնաց՝ տեև քիչ,

Պարտատիրոջ սիրտն էլ սևցավ -

Եկավ տարավ ամեն ինչ:

 

Մանի՛ր, մանիր, ի՛մ ճախարակ,

Մանիր սպիտակ քուլաներ,

Մանիր թելեր հաստ ու բարակ,

Որ ես հոգամ իմ ցավեր:

[Louise Kiffer]

Մանի՛ր, մանիր, ի՛մ ճախարակ, that is a song, I can sing it.

[Louise Kiffer]

Among the poems of Kamar Katiba, you have not put "The song of Vartan" which I don't know in English, but i Have translated in French:

 

"Nous tairons-nous encore, frères, nour tairons-nous encore ?"

 

I have read the reply of Mikael Nalbandian: in armenian: 'Maintenant aussi parlons !" do you know it ? it is difficult to understand .

 

I have read the book "Vartananc" by Terenig Demirdjian, it is the story of Vartan Mamigonian.

[Arpa]

Among the poems of Kamar Katiba, you have not put "The song of Vartan" which I don't know in English, but i Have translated in French:

 

"Nous tairons-nous encore, frères, nour tairons-nous encore ?"

 

I have read the reply of Mikael Nalbandian: in armenian: 'Maintenant aussi parlons !" do you know it ? it is difficult to understand .

 

I have read the book "Vartananc" by Terenig Demirdjian, it is the story of Vartan Mamigonian.

 

Are these them? They’re both Patkanian. Which Nlbandin’s are youthinking of ?

Also which is difficult to understand?

-------

ԼՌԵՑ

 

Ռ. ՊԱՏԿԱՆՅԱՆ

 

Լռեց։ Ամպերը եկան ծածկեցին երկինքն

Ու լուսինն աչքես խըլեցին, խըլեցին,

Մընացի մենակ՝ հոգիս վրդոված,

Ձեռներըս ծոցիս, գլուխըս քարշ արած։

 

Եվ այնուհետև ամեն իրիկուն

Մընում եմ լուսնի խաղաղ ծագելուն.

Նորա տխրամած դեմքը նայելիս՝

Հիշում եմ թըշվառ վիճակը ազգիս։

 

Ա՜խ, ցոլա՛, փայլե՛, տըխրադեմ լուսին,

Գուցե, քու փայլից փայլ տաս և հային:

 

Պատմե շատերուն Վարդանի մահը,

Կամ՝ ինչպես կորավ հայ ազգի գահը,

Կամ՝ ինչ վեհ սիրով սիրում էր Վարդան

Մայրենի հողը — աշխարհ Հայաստան

======

 

Հիմի է՛լ լռենք

 

Ռ. ՊԱՏԿԱՆՅԱՆ

 

Հիմի է՛լ լռենք, եղբայրք, հիմի է՛լ,

Երբ մեր թշնամին իր սուրն է դրել,

Իր օրհասական սուրը մեր կրծքին

Ականջ չի դնում մեր լաց ու կոծին:

Ասացե՛ք, եղբայրք, հայեր, ի՞նչ անենք,

Հիմի՞ է՛լ լռենք :

Հիմի էլ լռեքն, երբ մեր թշնամին,

Դավով, հրապուրանքով տիրեց մեր երկրին,

Ջնջեց աշխարհից հայկան անունը,

Հիմքից կործանեց Թորգոմաց տունը,

Խլեց մեզանից թագ, ե՛վ խոսք, ե՛վ զենք,

Հիմի՞ է՛լ լռենք :

Հիմի էլ լռեքն, երբ մեր թշնամին,

Խլեց մեր սուրը՝ պաշտպան մեր անձին,

Մշակից ձեռքից էլ խոփը խլեց,

Այդ սուր ու խափից մեր շղթան կռեց…

Վա՜յ մեզ, շղթայով կապված գերի ենք,

Հիմի՞ է՛լ լռենք…

 

===

OK I found Nalbandian’s reply. Very critical and cynical,

Մամիկոնյան Մեծ Վահանի պատասխանը

հեղինակ՝ Միքայել Նալբանդյան

 

 

Հիմի է՞լ խոսենք, եղբարք, հիմի՞ էլ,

Երբ ընտանեկան երկպառակությամբ

Ուրիշ բան չունինք, բայց իրար դավել,

Եվ սարսափելի ազգուրացությամբ

Մեր նախնյաց ուխտը ոտքով կոխել ենք․

 

Հիմի է՞լ խոսենք։

 

 

Հիմի է՞լ խոսենք, երբ քաջն Վարդան,

Վաթսուն հազարից, հազարով մնաց,

Մինչ մնացել էր պարսից լոկ մատյան

Գունդը՝ մեր վաթսուն հազարի դիմաց,

Երբ մեր վատությամբ՝ ո՜ղջ կորուսել ենք․

 

Հիմի է՞լ խոսենք։

 

 

Հիմի է՞լ խոսենք, երբ օտարից շատ

Մենք ենք մեր ազգի արյունը խմում․

Մոխրատնով լցինք Դվին, Արտաշատ,

Ծխի մեջ կորավ խաչն եկեղեցուն,

Երբ այս ամենը մենք կատարել ենք․

 

Հիմի է՞լ խոսենք։

 

 

Հիմի է՞լ խոսենք, երբ հրապարակում

Պարսիկը առակ արել է հային․

«Եթե ասորու նման աշխարհում

Չկա մի վատ ազգ, բայց, քան ասորին,

Է՛լ վատ է հայը», մենք այս տանո՜ւմ ենք․

 

Հիմի է՞լ խոսենք։

 

 

Հիմի է՞լ խոսենք, երբ իշխանություն

Ծախում է անարգ հացկատակներին,

Մինչ ստրուկ մարդիկ նստան մեր գլխին

Եվ մեզ կարծում են հող իրենց ոտքի,

Ու մենք մեզ կոխող ո՜տքը լիզում ենք․

 

Հիմի է՞լ խոսենք։

 

 

Հիմի է՞լ խոսենք, երբ Լուսավորչի

Բնիկ ժառանգի թևերը կտրած,

Անարգ պարսիկը՝ այս ու այն թեմի՝

Կարգում է տեսուչ ըստ յուր չար մտաց

Եվ մենք դեռ «կեցցե՛ արին» գոռում ենք։

 

Հիմի է՞լ խոսենք։

 

 

Հիմի է՞լ խոսենք, երբ ձեռք ենք տալիս,

Երբ ողջունում ենք մենք այդ չքերին։

Որ դրան շուն են, և մեզ տեսնելիս՝

Շուտ դիմակները դնում երեսին,

Այդպիսիներին դարձյալ պատվում ենք․

 

Հիմի է՞լ խոսենք։

 

 

Էլ մեր երեսին մնա՞ց մի կաթիլ

Ամոթի սուրբ ջուր, որ բերան բանանք։

Ո՛չ, թե չենք ուզում հողից հող կորչիլ,

Թշնամու արյունով մեր թրին ջուր տանք։

Ազգ, եկեղեցի փրկենք ազատենք,

Ապա թե խոսենք։

[Louise Kiffer]

Dear Arpa, thank you very much, I have started to reply but it has been deleted.

I had not read the entire poem of Mikael Nalbandian. You are true, it is harsh. In the book of Demidjian,

Vartan and his soldiers were heroes and martyrs.

 

the two other poems of Kamar Katiba, I have them, and have translated the first one, and the second only the first part.

 

I am glad to have you to reply to me.

Best wishes.

Louise

[Arpa]

http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/3/34/Kamarkatiba.jpg

http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/3/34/Kamarkatiba.jpg

ԱՐԱՔՍԻ ԱՐՏԱՍՈՒՔԸ

ՄԱՅՐ ԱՐԱՔՍԻ ԱՓԵՐՈՎ

ՐԱՓԱՅԷԼ ՊԱՏԿԱՆԵԱՆ

ԳԱՄԱՌ ՔԱԹԻՊԱ

Մայր Արաքսի ափերով
Քայլամոլոր գընում եմ,
Հին-հին դարուց հիշատակ
Ալյաց մեջը պըտրում եմ:

Բայց նոքա միշտ հեղհեղուկ,
Պըղտոր ջըրով եզերքին
Դարիվ-դարիվ[1] խըփելով
Փախչում էին լալագին:

― Արաքս, ինչո՞ւ ձըկանց հետ
Պար չես բռնում մանկական,
Դու դեռ ծովը չի հասած՝
Սըգավոր ես ինձ նըման

Ինչո՞ւ արցունք ցայտում են
Քու սեգ, հըպարտ աչերից,
Ինչո՞ւ արագ փախչում ես
Այդ հարազատ ափերից:

Մի՛ պըղտորիլ հատակըդ,
Հանդարտ հոսե խայտալով[2]:
Մանկությունը քու կարճ է՝
Շուտ կըհասնիս դեպի ծով:

Վարդի թըփեր թող բըսնին
Քու հյուրընկալ ափի մոտ,
Սոխակները նոցա մեջ
Երգեն մինչև առավոտ:

Մըշտադալար ուռիներ
Սառ ծոցի մեջ քու ջըրին,
Ճկուն ոստըն ու տերև
Թող թաց անեն տապ օրին:

Ափերիդ մոտ երգելու
Հովիվք թող գան համարձակ,
Գառն ու ուլը քու վըճիտ
Ջուրը մըտնին միշտ արձակ:

Մեջքը ուռցուց Արաքսը,
Փրփուր հանեց իր տակից,
Ամպի նըման գոռալով,
Էսպես խոսեց հատակից.

― Խիզա՛խ, անմի՛տ պատանի,
Նիրհըս ինչո՞ւ դարևոր
Վրդովում ես, նորոգում
Իմ ցավերը բյուրավոր:

Սիրելիի մահից հետ
Ե՞րբ ես տեսել, որ այրին
Ոտից գըլուխ պըճնվի
Իր զարդերով թանկագին:

Որի՞ համար զարդարվիմ,
Որի՞ աչքը հրապուրեմ,
Շատերն ինձ են ատելի,
Շատերին՝ ես օտար եմ․․․

Իմ ազգակից գիժ Քուռը,
Թեև այրի ինձ նըման,
Ստրկորեն կրում է
Գայթակղիչի կուռ շղթան:

Բայց նա ինձ չէ օրինակ,
Ես հայ՝ հայիս կըճանչնամ,
Օտար փեսա չուզելով,
Ես միշտ այրի կըմնամ:

Կար ժամանակ, որ ես էլ,
Շըքեղազարդ հարսի պես,
Հազար ու բյուր պըչրանքով
Փախչում էի ափերես:

Հատակըս պարզ ու վըճիտ,
Կոհակներըս[3] ոլորուն,
Լուսաբերը[4] մինչև այգ[5]
Ջըրիս միջին էր լողում:

Ի՞նչըս մընաց էն օրից,
Ո՞ր ջըրամոտ գեղերըս,
Ո՞րը իմ շեն քաղաքից,
Ո՞ր բերկրալի տեղերըս:

Տուրքը ջըրի ամեն օր
Իր սուրբ ծոցեն Արարատ
Մայրախընամ ինձ սընունդ
Պարգևում է լիառատ:

Բայց ես այն սուրբ ջըրերով,
Սուրբ Ակոբի[6] աղբյուրին,
Պիտի ցողեմ արտորա՞յք[7]
Իմ ատելի օտարին․․․

Մինչ իմ որդիք,― ո՞վ գիտե―
Ծարավ, նոթի[8], անտերունչ
Օտար աշխարհ հածում[9] են
Թույլ ոտքերով կիսաշունչ․․․

Հեռո՜ւ, հեռո՜ւ քըշեցին
Բընիկ ազգըն իմ հայկյան,
Նորա տեղը ինձ տըվին
Ազգ անկըրոն, մոլեկան[10]:

Դոցա՞ համար զարդարեմ
Իմ հյուրընկալ ափերը,
Եվ կամ՝ դոցա՞ հրապուրեմ
Ճըպռոտ, պըլշած աչերը:

Քանի որ իմ զավակունք
Այսպես կու մընան պանդուխտ՝
Ինձ միշտ սըգվոր կը տեսնեք,―
Այս է անխաբ իմ սուրբ ուխտ․․․

Էլ չի խոսեց Արաքսը,
Հորձանք տվեց ահագին,
Օղակ-օղակ օձի պես
Առաջ սողաց մոլեգին:

1856

About his penname.

GAMAR QATHIPA, the literary society was founded in Moscow in 1854 by the three writer-literary commentator-teachers and social activists Raphael Patkanian, Gevorg Thimourian and Mattheos Qananian.
Note the classic spelling of the names G+a as in Gevorg, M+a as in Mattheos and R as in Raphael. QA as in Qananian, THI as in Thimourian and PA as in Patkanian. As to the spelling of the names I used G as in Gevorg, Q for the Qeh, R as in Ra and TH as the 9th letter Tho. Some loose transliterations based on western orthography would have it as Kamar Katiba which in reverse transliteration would be interpreted as Gamar Gadipa. Mow let's see how they composed the acronym in Armenian ԳԱՄԱՌ ՔԱԹԻՊԱ