ՎԵՐՋԵՐԳԱՆՔ

[vartahoor]

ՎԵՐՋԵՐԳԱՆՔ «ԱՆԻ» ՊՈԵՄԻՑ

(Նոր Ուղղագրությամբ)

Հովհաննես Շիրազ

 

Իմ Ախուրյանի այն ափին ընկած՝

Անին վիրավոր եղնիկ է կրկին,

Որսորդն ու մահը դեռ գլխին կանգնած՝

Չեն թողնում անգամ լեզու տա վերքին:

Այս ափին ձագն է, այն ափին մայրս՝ Անին վիրավոր,

Չի կարող լիզել կաթող արյունը վերքի դարավոր, -

Այս ափին ձագն է բառաչում, լալիս՝ ինչո՞ւ չի գալիս«

Այն ափին մայրս է՝ ուզում է դնել գլուխն այս ափին, -

Բայց դարեր կանգնած որսորդը գլխին՝ դեռ ահ է տալիս«

Լուսնի մահիկը՝ որպես իր արնոտ աղեղը ձեռքին,

Ոչ նետն է հանում եղնիկիս կրծքից, ոչ խրում է խոր,

Ոչ սպանում է, ոչ կյանք է տալիս մորս վիրավոր..

 

2

 

Դեռ մի կարոտ ունեմ անհագ՝ հասնեմ Անի ու նոր մեռնեմ«

Բանամ ճամփիս դռները փակ, տեսնեմ Անին ու նոր մեռնեմ:

 

Բալասանվեմ իր բաց Վերքին, մանուկ ծնեմ մեռած մորից՝

Ախուրյանի օրորի տակ, փրկեմ Անին՝ կարոտս առնեմ:

 

Օրոցք դնեմ իղձերն հայոց՝ հայոց հույսերն օրորելով,

Որպես որդուն իմ երկվորյակ՝ երկնհմ Անին՝ կյանքն օրորեմ:

 

Ախուրյանի ջրերի պես մորս փեշերն համբուրելով՝

Լցված կյանքով հազարազանգ՝ գրկեմ Անին, վերածնվեմ:

 

Կրծքիս սեղմեմ Անիս ավեր, բուերի տեղ սոխակ դառնամ,

Դառած երգ ու վարդի քաղաք՝ երգեմ Անին ու նոր մեռնեմ:

 

Վանա ծովի ու Վանի հետ ու Ղարսի հետ ու Մաոիսի՝

Իմ Սևանի լույսերի տակ զուգեմ Անին՝ օջախ վառեմ:

 

Ծաղկեցնեմ շիրիմն անգամ արքայաշուք իմ պապերի,

Որպես անտառ կաղնեպսակ՝ տնկեմ Անին՝ Վանին խառնեմ:

 

Ավեր թողնեմ միայն Քյոշքը թուրք չարահուշ բռնակալի,

Գլխին հայոց արևաթագ՝ ոսկեմ Անին, բերդն համբուրեմ:

 

Հազարազանգ զարթնեցնեմ հազարամյա իր խոր քնից

Արագածի պես անխորտակ բուրգեմ Անին« վեր պարսպեմ:

 

Վեր փյունիկեմ հազար ու մի տաճարներով իր ավերակ,

Մայր տաճարի գմբեթի տակ խնկեմ Անին, կյանք բուրվառեմ:

 

Թագադրեմ սրտիս թագով մանուկ Գագիկ թագավորին,-

Հազար ու մի զանգով՝ հստակ զանգեմ Անին՝ վեր ղողանջեմ:

 

Մայրաքաղաք Երևանին Անին դարձնեմ մայրաքաղաք,

Պալատներով իր նորաթագ վեմեմ Անին՝ կյանքի կոչեմ:

 

Վերաշինեմ շիրմի մատուռն սպարապետ Պահլավունու,

Վեմեմ բուրգերն ու աշտարակ, ճեմեմ Անին ու նոր ննջեմ:

 

Բանտից հանեմ մեծ Հայաստանն՝ այս ազատված փոքրիս խառնեմ,

Գրկելով հողն իմ բովանդակ՝ հայկեմ Անին ու նոր մեռնեմ:

 

Հայոց թագի շափաղն հասնի Վանա ծովի մութ վահանին,

Առագաստեմ ծովերս անտակ, թագեմ Անին, թագավորեմ:

 

Հազար տարվա կարոտ ունի իմ երազը հազարաթև

Ա՜խ, թեկուզ լուռ, դեռ ավերակ, տեսնեմ Անին՝ ու նոր մեռնեմ:

 

Որպես ոսկի վաղվա գուշակ, որպես Մասիսին իմ անուշակ,

Գլխին հայոց մի դրոշակ տեսնեմ Անին… ու չմեռնեմ:

 

3

 

Ախուրյանն է քեզ մայրական օրոր,

Շիրակն օրոցք՝ մանուկն ես դու, Անի´,

Միթե՞ իրավ չես զարթնելու մի օր,

Անի´, միթե՞ մեր քունն ես դու, Անի´:

 

Ա՜ խ, ե՞րբ պիտի հագնես լույս ու զրահ,

Հույսս՝ խավար, ավար ես դու, Անի´,

Չի մնացել քարդ քարիդ վրա,

Անի´, բայց դու գոհար ես դու, Անի´:

 

Հայ արվեստի դու փշրված Մասիս՝

Անմահության աճյունն ես դու« Անի´,

Փետուրներդ ցրված հարավ, հյուսիս՝

Մեր փյունիկյան թռչունն ես դու, Անի´:

 

Քո արծվազարդ մի խոյակից անգամ

Աշխարհ գիտե, թե ումն ես դու, Անի´,

Ա՜խ, ե՞րբ պիտի քո մեջ մեկ էլ ման գամ,

Ավեր, բայց հին մեր տունն ես դու, Անի´:

 

Անի´, հայոց անսպին ես դու դեռ,

Հայոց վշտի անունն ես դու, Անի´,

Հորս կորած գերեզմանն ես անմեռ,

Անի´, մորս մրմուռն ես դու« Անի´:

 

Ողջ աշխարհի կրծքին դու դեռ բաց վերք՝

Հայոց Պոմպեյն ու սուգն ես դու, Անի´,

Ա՜խ, ե՞րբ պիտի, հայ դարպասնե´ր, բացվե´ք-

Պապերիս հող մասունքն ես դու, Անի´:

 

Անի´, ողբ է օրորն Ախուրյանի,-

Շիրակն օրոցք՝ մանուկն ես դու, Անի´,

Բա´վ է քնես քնով սրտակեղեք՝

Հազարամյա մեր քունն ես դու, Անի´...

 

Լեզուն պոկած զանգն ես անմահ հայոց,

Անի´, երգիս ղողանջն ես դու, Անի´,

Պիտի հնչես, շատ չես մնա վայոց,

Վաղվա որդուս մոր կանչն ես դու, Անի ...

 

ՎԵՐՋԵՐԳԱՆՔ «ԱՆԻ» ՊՕԷՄԻՑ

(Դասական Ուղղագրութեամբ)

Յովհաննէս Շիրազ

 

 

Իմ Ախուրեանի այն ափին ընկած՝

Անին վիրաւոր եղնիկ է կրկին,

Որսորդն ու մահը դեռ գլխին կանգնած՝

Չեն թողնում անգամ լեզու տայ վերքին:

Այս ափին ձագն է, այն ափին մայրս՝ Անին վիրաւոր,

Չի կարող լիզել կաթող արիւնը վերքի դարաւոր, -

Այս ափին ձագն է բառաչում, լալիս՝ ինչո՞ւ չի գալիս«

Այն ափին մայրս է՝ ուզում է դնել գլուխն այս ափին, -

Բայց դարեր կանգնած որսորդը գլխին՝ դեռ ահ է տալիս«

Լուսնի մահիկը՝ որպէս իր արնոտ աղեղը ձեռքին,

Ոչ նետն է հանում եղնիկիս կրծքից, ոչ խրում է խոր,

Ոչ սպանում է, ոչ կեանք է տալիս մօրս վիրաւոր..

 

2

 

Դեռ մի կարօտ ունեմ անյագ՝ հասնեմ Անի ու նոր մեռնեմ«

Բանամ ճամբիս դռները փակ, տեսնեմ Անին ու նոր մեռնեմ:

 

Բալասանւեմ իր բաց Վէրքին, մանուկ ծնեմ մեռած մօրից՝

Ախուրեանի օրօրի տակ, փրկեմ Անին՝ կարօտս առնեմ:

 

Օրօցք դնեմ իղձերն հայոց՝ հայոց յոյսերն օրօրելով,

Որպէս որդուն իմ երկւորեակ՝ երկնհմ Անին՝ կեանքն օրօրեմ:

 

Ախուրեանի ջրերի պէս մօրս փէշերն համբուրելով՝

Լցւած կեանքով հազարազանգ՝ գրկեմ Անին, վերածնւեմ:

 

Կրծքիս սեղմեմ Անիս աւեր, բուերի տեղ սոխակ դառնամ,

Դառած երգ ու վարդի քաղաք՝ երգեմ Անին ու նոր մեռնեմ:

 

Վանա ծովի ու Վանի հետ ու Ղարսի հետ ու Մաոիսի՝

Իմ Սևանի լոյսերի տակ զուգեմ Անին՝ օջախ վառեմ:

 

Ծաղկեցնեմ շիրիմն անգամ արքայաշուք իմ պապերի,

Որպէս անտառ կաղնեպսակ՝ տնկեմ Անին՝ Վանին խառնեմ:

 

Աւեր թողնեմ միայն Քեօշքը թուրք չարայուշ բռնակալի,

Գլխին հայոց արևաթագ՝ ոսկեմ Անին, բերդն համբուրեմ:

 

Հազարազանգ զարթնեցնեմ հազարամեայ իր խոր քնից

Արագածի պէս անխորտակ բուրգեմ Անին« վեր պարսպեմ:

 

Վեր փիւնիկեմ հազար ու մի տաճարներով իր աւերակ,

Մայր տաճարի գմբէթի տակ խնկեմ Անին, կեանք բուրվառեմ:

 

Թագադրեմ սրտիս թագով մանուկ Գագիկ թագավորին,-

Հազար ու մի զանգով՝ հստակ զանգեմ Անին՝ վեր ղօղանջեմ:

 

Մայրաքաղաք Երևանին Անին դարձնեմ մայրաքաղաք,

Պալատներով իր նորաթագ վեմեմ Անին՝ կեանքի կոչեմ:

 

Վերաշինեմ շիրմի մատուռն սպարապետ Պահլավունու,

Վեմեմ բուրգերն ու աշտարակ, ճեմեմ Անին ու նոր ննջեմ:

 

Բանտից հանեմ մեծ Հայաստանն՝ այս ազատւած փոքրիս խառնեմ,

Գրկելով հողն իմ բովանդակ՝ հայկեմ Անին ու նոր մեռնեմ:

 

Հայոց թագի շափաղն հասնի Վանա ծովի մութ վահանին,

Առագաստեմ ծովերս անտակ, թագեմ Անին, թագաւորեմ:

 

Հազար տարվայ կարօտ ունի իմ երազը հազարաթև

Ա՜խ, թեկուզ լուռ, դեռ աւերակ, տեսնեմ Անին՝ ու նոր մեռնեմ:

 

Որպէս ոսկի վաղվայ գուշակ, որպէս Մասիսին իմ անուշակ,

Գլխին հայոց մի դրօշակ տեսնեմ Անին… ու չմեռնեմ:

 

3

 

Ախուրեանն է քեզ մայրական օրօր,

Շիրակն օրոցք՝ մանուկն ես դու, Անի´,

Միթե՞ իրաւ չես զարթնելու մի օր,

Անի´, միթե՞ մեր քունն ես դու, Անի´:

 

Ա՜ խ, ե՞րբ պիտի հագնես լոյս ու զրահ,

Յոյսս՝ խաւար, աւար ես դու, Անի´,

Չի մնացել քարդ քարիդ վրա,

Անի´, բայց դու գոհար ես դու, Անի´:

 

Հայ արւեստի դու փշրւած Մասիս՝

Անմահութեան աճիւնն ես դու, Անի´,

Փետուրներդ ցրւած հարաւ, հիւսիս՝

Մեր փիւնիկեան թռչունն ես դու, Անի´:

 

Քո արծվազարդ մի խոյակից անգամ

Աշխարհ գիտէ, թե ումն ես դու, Անի´,

Ա՜խ, ե՞րբ պիտի քո մէջ մէկ էլ ման գամ,

Աւեր, բայց հին մեր տունն ես դու, Անի´:

 

Անի´, հայոց անսպին ես դու դեռ,

Հայոց վշտի անունն ես դու, Անի´,

Հօրս կորած գերեզմանն ես անմեռ,

Անի´, մօրս մրմուռն ես դու« Անի´:

 

Ողջ աշխարհի կրծքին դու դեռ բաց վէրք՝

Հայոց Պոմպէյն ու սուգն ես դու, Անի´,

Ա՜խ, ե՞րբ պիտի, հայ դարպասնե´ր, բացւե´ք-

Պապերիս հող մասունքն ես դու, Անի´:

 

Անի´, ողբ է օրօրն Ախուրեանի,-

Շիրակն օրոցք՝ մանուկն ես դու, Անի´,

Բա´ւ է քնես քնով սրտակեղեք՝

Հազարամեայ մեր քունն ես դու, Անի´...

 

Լեզուն պոկած զանգն ես անմահ հայոց,

Անի´, երգիս ղօղանջն ես դու, Անի´,

Պիտի հնչես, շատ չես մնայ վայոց,

Վաղվայ որդուս մօր կանչն ես դու, Անի ..

Edited June 11, 2007 by vartahoor