No replies to this topic

[vartahoor]

12. ԸՆԿԵՑԻԿԸ

Բուքը կը մռընչե: Շըքեղ տան մ’առջև.
Կես գիշերին, հո՛ն, մայրը առավ կանգ:
Հույզեն կը դողա սիրտը, զերդ տերև.
Մարմինը ձյունեն հագեր է պատանք:

Կը նիրհե գըրկին մեջ դեռ երեխան.
Գուցե անոթի, գուցե նըվաղած…
Կթեն կաթիլ մը, մարգարտի նըման,
Բերանին վըրա ցուրտեն է պաղած:

Պետք է լըքե՛լ հոս: Ի՞նչ նըկուղի մեջ
Ծընավ ծաղիկն այդ զարնված եղյամեն…
Ունեցա՞վ շապիկ, կամ օրոցք մը գեջ…
Հրեշտակ մ’իջավ վար` ժըպտելու իրեն:

Հայր մ’հավատարիմ ունեցա՞վ արդյոք`
Որ խառներ քըրտինքն իր արտասուքին.
Թե կույս մը խաբված սիրով մը բորբոք
Անոր մայր եղավ` նախ չեղած դեռ կին:

Չըգիտեմ. միայն այդ մայրն է տըժգույն`
Խոնավ քարին տակ բուսնող սեզին պես:
Ոտքերն են բոպիկ, հասակը նըկուն`
Զոր պիտի փըշրե ցուրտ քամին կարծես:

Թոշնած են ծիծերն` ուրկե բըղխեցուց
Սերը` կաթի տեղ` շիթ մը շարավի:
Մերթ թափը հովին կուրծքը կու տա ցույց,
Ուր վիշտն է պառկեր, ձյունը կը մաղվի:

Պետք է լըքե՛լ հոս. կը դընե տըղան
Ծածքին տակ քիվին, տանը շեմին վրա…
Իր կանեփ շալով կը սքողե վըրան.
Ինք երընքին տակ, մերկ, կը դողդըղա:

Զայն կը համբուրե և կ’ուզե փախչի՜լ…
Բայց սիրտը քայլին չի՛ հըպատակիր.
Ո՜հ, ինչպե՛ս բաժնել, փետե՜լ հոգեխիլ
Իր աղիքն որդվույն աղիքեն կարմիր:

Եվ հոն կը սպասե մինչև արշալույս.
Խելահեղ ուրուն կ’ըլլա գիշերվան.
Ու երբոր տըղան կու լա սըրտահույզ`
Մարմար շեմին վրա մերթ կ’օրորե զայն:

Կը խորհի. գուցե ունենա որդին
Վաղը այս կյանքեն կյանք մը լավագույն.
Դըրվի օրորան. ծիծերն ըստընուին
Իրեն ավելի՛ առատ կաթ մ’հեղուն:

Ունենա գուցե նույնիսկ խաղալիք.
Պուպրիկ մ’իրեն պես բեհեզներ հագած.
Մարդիկ զայն կարծեն իշխան մը փոքրիկ.
Եվ զայն իր հրեշտակն ընդունի Աստված:

Ա՛յսպես կը խորհի մայրը դողդոջուն,
Մայրը` հոն հագած պատանքը ձյունին…
Այգը կը ծագի. փողոցներն համբուն
Կյանքի շըշուկով տակավ կը լեցվին:

Կ’երգե աքաղաղն, որդին կը ճըչա,
Զի կոպերն անոնց շո՛ղն է համբուրած:
Մայրը խելացնոր, մայրը ակամա,
Ըշտապ կը փախչի՜… սիրտը հոն թողած:

13. ՊԱՏԳԱՄԱՎՈՐՆԵՐՍ
Ա. Ահարոնյանին

Ֆերրա՜րա… երբ քու ամայի պալատներդ
քար քարի վրա չմնան`քերթողի մը բանտը
փառքիդ մեծագույն տիտղոսը պիտի ըլլա:
ԼՈՐՏ ՊԱՅՐԸՆ

«Ըսե՛, ծիծեռնա՛կ,
Ճանճ մը կըտուցիդ կ’երթաս ծաղկավետ ո՞ր այգեստաներ.
Ո՞ր աշտարակն է` որ գաղջ արևու մեջ է ընկըղմեր.
Ըսե՛, ծիծեռնա՛կ»:
–Մետեխի բանտին պատին նորոգել կ’երթամ բույնս ամա`
Որուն մեջ ձյո՛ւն է տեղացեր ձմեռն, ու այնտեղ հիմա
Օձ մը ծըվարած, գլուխը պոչին տակ, լուռ կը մըրափե:
Օձի շապիկով կ’երթամ կարկըտել բույնըս կանեփե:
«Ա՜խ, գընա՛, ծիծա՛ռ, երգը կըտուցիդ:
Միայնության մեջ մեծ եղբայր մ’ունինք մենք հոն կալանված.
Թեզաններն ի վար կը հոսեն թոքերն արյուն մ’անձնուրաց,
Հաց մ’են դրեր իր քով, մոխիրո՜րով թըրուն, դառնահամ բըլիթ,
Եվ կուժ մ’որուն մեջ ծըռած կ’արտասվեն մողեզներ դեղին:
Ծիծա՛ռ, շող մը տար լուսնեն` որ օծե բիբերն անժըպիտ,
Երգ մ’որ ըսփոփե հոգին` ուր տրոփեց հողը մայր Երկրին:
Ա՜խ, գընա՛, ծիծա՛ռ, համբույրըս կտուցիդ»:

«Ըսե՛, իմ կըռո՛ւնկ,
Դեպի հորիզոն նետի պես սլաքած վիզըդ բոցեղեն`
Այսպես ո՞ւր կ’երթաս ուրախ կրկռոցով երդիքիս վրայեն.
Ըսե՛, իմ կըռո՛ւնկ»:
–Կովկասը լիճեր ունի` որոնց մեջ եղեգներ ջով ջով
Բարձըր ուռճացած արև կը շնչեն փրփրուն կատարով:
Ու լըքվածներու տընակներ կան հոն` որոնք կը բաղձան`
Որ իրենց շեմին երգեմ, իրիկունն, երգերս ըսփոփման:
Ա՜խ, գընա՜, կըռո՜ւնկ, հույսը կըտուցիդ:
Բայց բանտի մ’երդին պահ մը ամփոփե թևեըդ հոգնած:
Հոն Արվեստի քուրմ մը կա` որ նվագեց Վիշտն համատարած
Ըստեղնաշարին վըրա աստղերուն` մատերով վըճիտ:
Արդ իր գանկին ջահն արյուն կը ծեփե պատերն Ոճրի Տան:
Կըռո՛ւնկ, պըսակ տար ի ջախջախ քնարին սա ճյուղը փըթիթ
Զոր մենք ամենքնիս օծանեցինք մեր ողբովն հավիտյան:
Ա՜խ, գընա՛, կըռո՛ւնկ, արցունքըս կտուցիդ:

Ըսե՛, արագի՛լ,
Գորտ մը, զմրուխտի նըման, բերնիդ մեջ ո՞ւր կու տաս խույս.
Ո՞ւրտեղ օգոստոսն իրենց փոսերեն իժերն հանեց դուրս,
Ըսե՛, արագի՛լ:
–Հեռո՜ւն, կը տեսնեմ գլուխներն ադամանդ լեռներուն Կավկաս`
Որոնց կողերեն ձորերը կ’հոսի արևն հըրամազ:
Գարունն է պճներ հոն հարսի նըման բարտի մը վըսեմ.
Իր սոսափյունին մեջ բույնս ուռիով ես պիտի հյուսեմ:
Ա՜խ, գնա՛, արագի՛լ, կարոտը կըտուցիդ:
Հոն կապանքի տակ Հայրենիքն ունի հանճար մ’ողջակեզ:
Գրիչը մատերուն մեջ խորտակեցին ճառագայթի պես:
Արագի՛լ, վրայեդ փետուր մը ձգե, բանտն իր մահառիթ`
Ուր ան օրե օր իր գերեզմանին համար կ’հասուննա:
Ի՜նչ փույթ թե խլված փետուրեն` թևադ այդ արյունի շիթ շիթ.
Անով հաղթանակն ան պիտի գըրե իր Ուխտին հըսկա:
Ա՜խ, գնա, արագի՛լ, սիրտըս կըտուցիդ:

Ըսե՛, խրոխտ բազե՛.
Ճեղքելով անտառը կայծակներուն, ամպերուն խորեն,
Ինչ կատարի վրա կ’երթաս քըթվըտել պորտըդ լուսեղեն.
Ըսե՛, խրոխտ բազե՛:
–Ռուս հորիզոնեն գաղթող մրրիկներն ինձ հոտը բերին,
Հոտ դիակներու, հունտերը կարմիր բեղուն ժանտախտին:
Հըզոր թըռիչներես վար գաղջ արյուններ ես անձրևելով`
Կ’երթամ արածիլ մարդկային բիբերն ու սիրտերն համով:
Ա՜խ, գընա՛, բազե՛, կայծակը կտուցիդ…
Բայց մեռելներն այդ` զոհերն են լույսի. անոնց մի՛ դըպչիր.
Սիրտեր` որ վրեժեն չեն գիտեր պաղիլ. անոնց մի՛ դըպչիր:
Այլ այնտեղ Պայքարն Առաքյալ մ’ունի բանտին մեջ կրանիթ.
Թևերովդ հուժկու զա՛րկ, փըշրե՛ խախամն իր լուսամուտին,
Եվ շանթը կտուցիդ` Հույսն երգե՛` թառած իր ուսին վըճիտ:
Ըսե՛ թե շուտով մենք պիտի կանգնենք արձանն իր փառքին:
Ա՜խ, գընա՛, բազե՛, դափնի՜ մը կտուցիդ:

14. ՄԵՌՆՈՂ ԲԱՆՎՈՐ

Քամին կ’ոռնա ու տընակն իր հիմերեն կը ցընցե
Իբրև ահեղ դամբարան:
Ծյուրախտավոր բանվոր մ’հոն կը վախճանի մազկըռինչ`
Խարին վրա հոտևան:

Հանո՜ւն պատառ մը հացի` գործատան մեջ թաղեց ան
Ճառագայթներն հոգիին.
Տըվավ փերթ փերթ որ ուտեն մեքենաները վիշապ
Միսերն հուժկու կըռնակին:

Անիվներուն ակռաներն ողնածուծո՛վն օծանեց,
Եվ սըրբեց իր մազերով.
Հընոցին դեմ` մերկալանջ, ժահրոտ օդին մեջ` մըղձկուկ
Ապրեցավ միշտ մեռնելով:

Արդ տապալող նոճիի հանգույն բան մ’է այդ տըղան,
Այդ հա՛ղթ ռամիկն երբեմնի:
Երկաթներու հետ պայքար մ’եղավ իր կյանքն հարատև.
Արդ կը փըշրի զերդ վանի:

Գերեզմանին դեղին հո՛ղն իր աչքերուն վրա կապույտ
Սըփռեր է Մահն անժըպիտ.
Մեղրամոմի պես մարմինն ահավասիկ կը հալի
Մատերն ի վար շիթ առ շիթ:

Ի զո՜ւր գարունն երազեց, և հովերուն մեջ ազատ
Կաղնիացումն հասակին.
Ի զո՜ւր տենչաց երգով լի շրթունքներն իր երկարել
Աղբյուրներու ջինջ ակին:

Արևուն տեղ` դալկություն, շուշաններու տեղ` մըրուր
Պըսակեցին ճակատն իր:
Սիրո երգին փոխարեն` եկավ փըրփրիլ շըրթունքին
Հըրատապ հազ մը կարմիր:

Արդ կը հազա՜, կը հազա՜ իր զոհի գլուխը դրած
Ծոցին մեջ մո՛րն աղեկե՜զ`
Որուն կուրցա՛ծ աչքերն իսկ արտասուք կը բըղխին`
Հողեն պըտղող ջուրին պես:

Վար կը կախվի սընարեն Հիսուսի խաչը կարմիր,
Բայց ճակատին վրա չինկած
Շիթ մ’Արյունեն փրկության-որ սառե՜ր է խաչին վրա–
Ինք կը մեռնի, վաստակած:

Քամին կ’ոռնա ու տընակն իր հիմերեն կը ցընցե
Իբրև ահեղ դամբարան…
Ու սև կատուն տընակին կը մըլավե՜ խելահեղ
Ճանկըռթելով շեմքը դրան:

(ՇԱՐՈՒՆԱԿԵԼԻ)