LANGUAGE POLICE
Do we need a Language Police? Hi Nairi!
I had written this item a few days ago and was ambivalent whether to air or not.
Today when I saw the following at ArmeniaNow I was reminded of it. See the text of the article at the very bottom.
=====
This is a long read but please bear with me as I could not decide how to make it shorter without losing the gist of the issue.
----
See #27
http://hyeforum.com/...20
See also my translation of Sevak’sWHY DO ARMENIAN NEWSCASTERS AND COMMENTATORS ON ARMENIAN TV SPEAK AS IF THEY ARE BEING CHASED BY A HORSEMAN OF THE APOCALYPSE?
http://hyeforum.com/...h=1
ՊԱՀՊԱՆԵՆՔ ԵՒ ՀԱՐՍՏԱՑՆԵՆՔ ՄԱՅՐԵՆԻՆ
TO PRESERVE AND ENRICH THE MOTHER TONGUE
A rather lengthy article in AZG -Culture 2/16/212 by Roma Dallakian, where he invokes and quotes from the article by Sevak. Below quote of the relevant passage.
http://www.azg.am/AM/2012021616
A long read, please bear with me.
The article opens with lamentations and indignations about the sorry state, alienation and corruption of the Armenian Language, he comes to the section about the disaster of the language in radio-tv broadcasts. See him paraphrase my concern about “the speed contest of the commentators”. Obviously this writer is old enough to remember the good old days of the 50-60 -s with nostalgia.
Եվ հաղորդավարը պետք է լինի կատարյալ ճարտասան, նա պիտի լիարժեք տիրապետի հայոց լեզվի բոլոր նրբերանգներին, խոսքի արվեստի դրսեւորման բոլոր միջոցներին: Մինչդեռ հաղորդումներում գերիշխում է ծայրահեղ արագախոսությունը: Շատ դեպքերում չեն պահպանվում հնչերանգը, հայրենի բառային շեշտի ճշգրիտ կիրառությունները, ելեւէջավորումները, պահանջվող դադարները, որոշ բառերի (գրությամբ եւ…
My mastery of the language is quite adequate, be it Eastern Western but I cannot understand a word of what those commentators are talking about, so much so that in disgust I don’t even turn on those clips. Let me repeat- What is the hurry, who is chasing them with a gun to their heads? Are they emulating those furkish commentators who try to sound like German? Listen to our American commentators who enunciate every word completely, and when they have twisted tongue they get back and correct it. Do we have “language police” in America? Yes we do, it is the audience.
----
=====Մեր ռադիոհեռուստատեսային հաղորդումներում (նկատի ունեմ պաշտոնական հաղորդավարների հաղորդումները եւ դրական հատկանիշներով գնահատելով 3-4 հոգու) գրեթե բացակայում է կենդանի բանավոր խոսքըՙ իր բնական, լեզվաբանական, գեղագիտական, ճարտասանական ու հոգեբանական օրինաչափություններով: Հասկանալի է, որ ռադիոհեռուստատեսային հաղորդումները մեծ լսարանների համար են. հաղորդավարներին լսում են հարյուրհազարավոր մարդիկ ո՛չ միայն հայրենի երկրում, այլեւ տարասփյուռ հայության շատ վայրերում:
Եվ հաղորդավարը պետք է լինի կատարյալ ճարտասան, նա պիտի լիարժեք տիրապետի հայոց լեզվի բոլոր նրբերանգներին, խոսքի արվեստի դրսեւորման բոլոր միջոցներին: Մինչդեռ հաղորդումներում գերիշխում է ծայրահեղ արագախոսությունը: Շատ դեպքերում չեն պահպանվում հնչերանգը, հայրենի բառային շեշտի ճշգրիտ կիրառությունները, ելեւէջավորումները, պահանջվող դադարները, որոշ բառերի (գրությամբ եւ արտասանությամբ տարբերվող) ճիշտ արտասանությունը: Համարյա չեն նկատվում առանձին բառերի ու բառակապակցությունների ընդգծումները, որոնք բանավոր խոսքում ընկնում են տրամաբանական շեշտերի տակ: Մինչդեռ խոսքի վերհատույթային հնչյունական համակարգում մեծ դեր է կատարում հնչերանգըՙ իր բաղադրիչներով (բառային շեշտ, տրամաբանական շեշտ, դադարներ, ելեւէջումներ եւ այլն): Հնչերանգով որոշվում է խոսքի եւ նրա բաղադրիչ մասերի (նախադասությունների, դրանց երանգային ու կառուցվածքային բոլոր տեսակների, բաղադրիչների, բառերի, շարույթների եւ այլն) արտասանական բնույթը: Հնչերանգը սերտորեն կապված է խոսքի արտահայտչության խնդիրներին: Խոսքի ճիշտ արտաբերման դեպքում նա որոշում է ձայնային-առոգանական բոլոր տարրերը, որոնք բնականորեն (ոչ արհեստականորեն, շինծու) ներկայացնում են մի ներդաշն ամբողջություն, որ զգլխիչ դեր է կատարում հաղորդակցման ընթացքում եւ մեծ չափով նպաստում մտքերի անմիջական ընկալումների:
Հայրենական մեծ պատերազմի օրերին միութենական ռադիոհաղորդավարը տաղանդավոր Լեւիտանն էր, որ զօրուգիշեր հաղորդում էր խորհրդային տեղեկատվական բյուրոյի պատրաստած նյութերը: Թվում էր, թե նաՙ Լեւիտանը, առաջնորդում էր խորհրդային զորքերի գրոհը ֆաշիստների դեմ: Նրա խորհրդավոր ձայնը, առինքնող հաղորդումները լսելի էին Խորհրդային Միության բոլոր անկյուններում, աշխարհի բոլոր ծագերում: Նրա ձայնային առոգանության, հնչերանգի մեջ պարզորոշ երեւում էին գալիք հաղթանակները: Եվ, ըստ երեւույթին, հետագա հաղթանակների մեջ իր ծանրակշիռ բաժինն ուներ նաեւ Լեւիտանը, որի մաքուր ու հնչեղ խոսքը զինավառում էր ե՛ւ ռազմաճակատը, ե՛ւ թիկունքը, անհագ ատելություն բորբոքում ֆաշիստ ճիվաղների նկատմամբ: Լեւիտանը հմտորեն օգտագործում էր ռուսերենի հնչերանգի ամբողջ զինանոցըՙ իր ելեւէջային բազմազան բնաբուխ դրսեւորումներով:
Հիրավի, ճիշտ ու առողջ խոսքը, որի մեջ օրինաչափորեն պահպանվում են ու կիրառվում արտահայտչության բոլոր բնական տարրերը, հրազենից ուժեղ է: Նա կարող է բանակներ շարժել, նրանց տոգորել հաղթանակի հավատով, զինավառել հոգեղեն, բարոյական վիթխարի լիցքերով ու էներգիայով: Եվ այդպիսին էր հաղորդավար Լեւիտանի խոսքը:
Ի դեպ, հրաշալի հաղորդավարներ էին մեր Վերա Հակոբյանը, Նարա Շլեպչյանը եւ ուրիշներ, որոնց նմանները հիմա գրեթե չկան մեր ռադիոհեռուստահաղորդումներում:
Ո՞րն էր մեր երեւելի դերասանների, ասմունքողներիՙ Վահրամ Փափազյանի, Վաղարշ Վաղարշյանի, Հրաչյա Ներսիսյանի, Ավետ Ավետյանի, Բաբկեն Ներսիսյանի, Մհեր Մկրտչյանի, Մետաքսյա Սիմոնյանի, Վարդուհի Վարդերեսյանի, Վլադիմիր Աբաջյանի, Սուրեն Քոչարյանի եւ շատ ուրիշների արտահայտումների հմայքը, գաղտնիքը, այսինքնՙ այն, որ նրանք դահլիճներ էին քարացնում, դառնում համակ սեր ու հիացմունք եւ դրական հսկայական լիցքեր ու էներգիա պարգեւում հանդիսականներին: Պատասխանը միակն էՙ խոսքը... Բնագրային մաքուր խոսքի զգլխիչ, մոգական զորությունը , որով լիուլի օժտված է արքայական հայոց լեզուն: Այո՛, խոսքը, որ մի դեպքում կարող է սթափեցնել վհատվածին, հիվանդին, մեկ այլ դեպքում (ինչպես հաղորդվող արդի աղբախառն, անարվեստ հեռուստասերիալները) կարող է շիտակ ճանապարհից հանել առանձին կամազուրկ մոլորյալների, երբեմն նաեւՙ առողջ հոգիների...
Ճշգրիտ հնչերանգը հարստացնում է խոսքի արտահայտչական բովանդակությունը եւ դրսեւորում զգացմունքային, հոգեմտավոր, կամային, վերաբերմունքային ամենատարբեր մտքերի հաղորդումներ, մանավանդ, եթե խոսքը հագեցած է մարդասիրական, սոցիալական-քաղաքական առողջ գաղափարներով, կենսական օգտակար հարցադրումներով:
Եվ նշված մեկնաբանումների տեսանկյունից ելնելովՙ բնավ դրական քննություն չեն բռնում մեր ռադիոհաղորդումներից շատերը: Ամեն ոք չէ, որ կարող է հմտորեն մասնագիտորեն ճիշտ կատարել հաղորդավար ճարտասանի, այո՛, ճարտասանի, բարդ ու պատասխանատու դերը: Հաղորդավարների ընտրությունը պետք է լինի հույժ նպատակային եւ օրինաչափ: Նրանք պիտի լինեն կատարյալ ճարտասաններ ու խոսքի տիրակալներՙ այդ արտահայտությունների խոր ու գիտական իմաստներով:
Իսկ ինչ վերաբերում է մեր հաղորդակցական մյուս կարեւոր միջոցիՙ մամուլի լեզվին, նրա էջերում թույլ տրվող լեզվական-ոճական, մտքի աղավաղումներին, օտարաբան բառերի անհարկի կիրառություններին եւ այլ կարգի լեզվական շեղումներին ու անկանոնություններին, որոնք որակ են կազմում, կարելի է փաստարկված անդրադառնալ մի առանձին վերլուծական հոդվածով:
Բոլոր դեպքերում հրատապ ու կարեւոր է, որ ամենուրեք բարձրացնենք պետական կարգավիճակ ունեցող հայոց լեզվի իրական կշիռն ու բովանդակությունը եւ արժանահիշատակ Պարույր Սեւակի արտահայտությամբՙ պահպանե՛նք ու հարստացնե՛նք մայրենին:
I wish they would have given us samples of those “archaic words”.
See also the comments by a certain Haykaz. In re Russo-furko-Arabo-asszero-Persian words like
“”So stop using words such as : halal, jan ghurban, sfetafor **and so forth. “
He ignores the latest Anglo-Latino-Americano words that some of us think are from the Russian(pig Latin), korruptsia, informatsia, lobi etc...
**What does it mean?
http://www.armeniano..._school_program
Society | 21.02.12 | 15:27
On agenda: Armenian linguists say the state of mother tongue in the country should be improved
By Gohar Abrahamyan
ArmeniaNow reporter
Today, February 21, Armenia marks the International Mother Language Day and Armenian linguists speaking about the present state of the Armenian language, say that even though Armenia is an independent country now, and the Armenian language is under state patronage, “the language is threatened.”
Linguists are concerned about the shortcomings and deficiencies connected with the Armenian language in textbooks, about the lack of knowledge of the language at state offices and by state officials, as well as by the language of mass media, especially that of a TV. “Representatives of most of the state offices even writing official letters use the Latin alphabet, and as for TV channels, they not only do not promote propaganda of the mother tongue but also present the language preposterously,” says linguist Davit Gyurjinyan. Linguists are concerned about the Latin-letter Armenian widely-spread in the Internet and on online social networks, numerous signs and posters written in foreign languages. Besides, messages sent by mobile operators in Armenian with the Latin alphabet, constantly violate the RA Law on Language. Susanna Abazyan, a teacher of the Armenian language and literature at Chekhov School #55, says that the textbooks of the Armenian language “are throttled with grammar” and are artificially complicated, which alienates students from their mother language. “Our children [students] are afraid of the Armenian language, because the textbooks are not properly formed,” says Abazyan, adding that the textbooks are created by specialists who do not teach. According to Gyurjinyan, the textbooks must be created in the Armenian language of the 21st century, which can be used both in oral speech and in teaching. “A textbook is created based on a dead language, and a dead vocabulary is taught. The layer of archaic words, words which are not used for decades must be removed from circulation, because students are scared of it,” Gyurjinyan says. International Mother Language Day was proclaimed by the General Conference of the United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization (UNESCO) in November 1999, and Armenia has officially celebrated the holiday since 2006.
---
Օրակարգում. ըստ լեզվաբանների` երկրում պետք է բարելավել մայրենի լեզվի վիճակը
Ֆոտոլուր
Գոհար Աբրահամյան
«ԱրմենիաՆաուի» թղթակից
Այսօր` փետրվարի 21-ին` մայրենի լեզվի միջազգային օրը, հայ մասնագետները, խոսելով Հայաստանում հայերենի ներկա վիճակից, ասում են, որ թեև այսօր Հայաստանն անկախ պետություն է, իսկ հայերենը գտնվում է պետության հովանու ներքո, սակայն «լեզուն վտանգված է»:
Լեզվաբաններին անհանգստացնում է դասագրքերում հայոց լեզվի դեմ մեղանչումներն ու բացթողումները, ինչպես նաև պետական այրերի հայերենի չիմացությունը, լրատվամիջոցների, մասնավորապես` հեռուստաընկերությունների լեզուն: «Պետական գերատեսչությունների մեծ մասը նույնիսկ պաշտոնական նամակներ գրելիս լատինատառ է գրում, իսկ հեռուստատեսություններն էլ ոչ միայն չեն նպաստում, այլև աղավաղված են ներկայացնում մայրենին»,- ասում է լեզվաբան Դավիթ Գյուրջինյանը: Համացանցում, սոցիալական կայքերում լատինատառ աղավաղված հայերենը ևս անհանգստացնում է լեզվաբաններին: Բացի այդ, բազմաթիվ օտարալեզու և օտարագիր ցուցանակները, ինչպես նաև բջջային օպերատորների կողմից լատինատառ հայերենով ուղարկվող հաղորդագրությունները պարբերաբար խախտում են «Լեզվի մասին» ՀՀ օրենքը: Չեխովի անվան թիվ 55 դպրոցի հայոց լեզվի և գրականության ուսուցչուհի Սուսաննա Աբազյանի կարծիքով` հայերենի դասագրքերը «քերականախեղդ են արված» և արհեստականորեն բարդեցված են, ինչն էլ օտարում է աշակերտներին մայրենի լեզվից: «Մեր երեխաները սարսափում են հայերենից, քանի որ դասագրքերը ճիշտ չեն կազմված»,- ասում է ուսուցչուհին` հավելելով, որ դասագրքերը կազմում են ոչ դասավանդող մասնագետները: Ըստ Գյուրջինյանի` դասագրքերը պետք է կազմվեն 21-րդ դարի հայերենով, որը պետք է օգտագործվի և՛ խոսակցական, և՛ դասավանդման լեզվում: «Դասագիրքը մեռած լեզվի հիման վրա է կազմվում և մեռած բառապաշար է մատուցում, այդ հնաբանությունների շերտը, տասնամյակներ չօգտագործվող բառերը չպետք է շրջանառության մեջ դրվեն, հենց դա է խրտնեցնում աշակերտներին»,- ասում է Գյուրջինյանը: Մայրենի լեզվի միջազգային օրը ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի կողմից նշվում է 1999 թ.-ից, իսկ Հայաստանը այդ տոնը պետական մակարդակով նշում է 2006-ից:
http://www.armeniano..._school_program
Edited by Arpa, 21 February 2012 - 09:40 AM.