:Վահան Գևորգյան
Կարոտում եմ քեզ հայրենի եզերք,
Քո հող ու ջրին, արևին հրկեզ,
Օտար երկրում աչքս միշտ արթուն,
Հոգիս ծո՜վ արյուն, օրը'ս չի՜ մթնում։
Անթև հավքեր են խոսքերս թվում,
Հույս ու երազանք մարում է մթում։
Օրերն են չվում տերևների պես
Հոսո՜ւմ, գնո՜ւմ է, ժամանակն անտես։
Աշնան օրերը դավերով լեցուն,
Երազախաբի կսկիծով անանց
Սիրտ են սողոսկում, երակով թույնե׃
Մտքերս մոլոր՝ զուրկ են թևերից,
Շուրթերիս փարված խոսքերի նման
Չունեմ հանգրվան ու խաղաղ օրրան։
Չունեմ հանգրվան ու խաղաղ օրրան
Արդեն հազար դար ես թափառական,
Գիծն հորիզոնի միշտ հեռվում մնաց,
Աչքս մաշեցի չհասա նրան ...
Ամենուր եղա, երկրներ տեսա,
Դռները օտար իմ դեմ բացվեցին,
Տանտիրոջ կողքին հավասարի պես
Շենացըրեցի երկիրն հյուրնկալ׃
Եվ ամեն անգամ, և ամենուրեք
Կասկած ու կսկիծ սիրտս սողոսկեց
Պագշոտ կնոջ պես օրըս պղտորեց։
Ու շրջապատված բոլոր կողմերից
Մի կերպ դուրս պրծա որոգայթներից
Բախտից հալածված գազանի նման։
Բախտից հալածված գազանի նման
Ճակատագիրը ինձ բաժին թողեց՝
Հույսին միամիտ, հուսալով՝ հույսից
Դարեր շարունակ ապրեցի այսպես։
Ես ի՜նչ իմանամ, որ պապիս֊պապի
Ճամբան եմ հիմա վեր ու վար անում,
Երբ հորիզոնն է անվերջ հեռանում,
Մասիսն է միայն մերը մնայուն։
Խոսքերն ամենուր կուչ եկան անքեն
Մտքիս խորշերում քեզ եմ փնտրում,
Նման եմ հավքի՝ թևաթափ մոլոր։
Մայթերին դաջված աստղերն այստեղ
Դարձի ճամբեքին ական են ու արկ,
Գիծն հորիզոնի մթան մեջ կորավ։
Գիծն հորիզոնի մթան մեջ կորավ
Ականապատված ճամբան է լեցուն
Վառ աստըղերի սին անուններով
Նրանք լուսավոր՝ պաղ են ու օտար։
Մըրրկավ զարկված տղերքը ընկան։
Գնում են հաճախ ճամբով գերության
Հարս ու աղջիկներն հայրենի մեր տան,
Խաբվում են Դատարկ աղբ ու հուլունքով։
Քամիները հին նոր երգ են բերում,
Շրջանակի մեջ աշխարհն է օրվա՝
Աճուրդի հանվում որպես հին մասունք։
Եռաբլուրից մինչև Ավարայր,
Հայոց աշխարհի փառքերն են ընկած,
Արարատ լեռն է տերը տարածքի։
Արարատ լեռն է, տե՜րը տարածքի.
Իմ հայրենիքը հողմերից մաշված
Հարևաններից անվերջ հալածված
Ժայռածաղիկ է, արև' հրկիզված։
Գալիս են գնում քարավանի պես՝
Սերունդներն անվերջ, ծե՜ս է երկունքի.
Լեռը՝ քրմերի քրմապետնը հավերժ,
Փոխում է գենը՝ օձ ու զեղունի։
Հորիզոնի դեմ Լեռան նայվածքից
Հայության հզոր ավազանի մեջ,
Վերածնվելով հառնում են հողից։
Թեև հայերեն չեն խոսում հաճախ,
Բայց հայանում են հողից աղդված՝
Նահատակների հայացքից գերված։
Նահատակների հայացքից գերված
Շողոմ ու թունոտ մոգում են հիմա
Նոր օտարները՝ հին երկիր մտած
Ու Արարատը խորհում է անձայն։
Մեր լինելության աստվածն հավետ,
Բախտի փոխարեն մեզ հույս նվիրեց։
Հույսի տաճար է լեռը Նաիրյան...
Եվ դարն է անցնում վայրկյանի նման։
Շատերս հիմա նավազներ հեռվում,
Կայմերը պարզած խախուտ լաստերով
Տնից հեռանում, տանը կարոտում։
Քշված հողմերից բաց տարածքներում.
Լոկ Արարատի պատկերն է մեր մեջ։
Գիծն հորիզոնի հեռու է անդարձ։
Գիծն հորիզոնի հեռու է անդարձ։
Մեր հողի համար մենք դարեր համառ
Թափեցինք արյուն, արցունք-քրտինքով
Հողին պահ տված ցորենն ենք արդար։
Ցորենն ենք արդար հույսերով լեցուն,
Թոնըրից ելած հացն հանապազոր։
Նման ենք վազին պոկված մայր հողից՝
Արմատ երկնող ակունքն է հզոր։
Հրաժարվում ենք օտար արմատից,
Ինքնության հզոր բնազդով կրկին
Արմատակալում, ճյուղ ենք արձակում։
Թե ուրիշներին թաղում են հողում,
Մենք հողին կպած՝ որթատո՜ւնկը հին
Վազն ենք խաղողի՝ արևով լեցուն։
Վազն ենք խաղողի՝ արևով լեցուն,
Մտքով սլացիկ՝ երկինք ենք ձգվում,
Երբ հողից հառնում, սահմանագիծը՝
Գիծ հորիզոնի մեզ տուն է կանչում։
Գինու գովքն ասում, հիշում ենք նրանց՝
Նահատակներին ճամբեքին զոհված,
Հաց ու գինով ենք սեղան զարդարում,
Արյուն-քրտինքով ՝ ողջերին օրհնում:
Մեր բաժին բախտը հույսով է լեցուն
Մասիսի նման մեզ էլ են կիսում,
Թղթե՜րի վրա, օտարն՝ ի՜ր մտքում
Հազար տարին էլ վայրկյան է թվում,
Մեր ապրած պահը չնչին ակնթարթ
Վկան հավերժող՝ լեռը Արարատ:
Վկան հավերժող լեռը Արարատ,
Չունեմ հանգրվան ու խաղաղ օրրան
Դեռ թափառում եմ գիշեր ու ցերեկ,
Բախտից հալածված գազանի նման։
Օրըս չի մթնում, հոգիս ծով արթուն,
Այս էլ քանի՜ դար, ղարիբ եմ պանդուխտ...
ճակատագի՜րը, ինձ նորից նետեց
Ականապատված երկիրն այս օտար։
Կասկած ու կսկիծ սիրտս սողոսկեց,
Մթում մարում է հույս ու երազանք
Ժամանակն անտես գնո՜ւմ է, սողում։
Հին քամիներին նոր շունչ են բերում,
Խոսքերը նորոգ՝ փոխված իմաստով
Աշխարհն են կրկին տանում աճուրդի։
Աշխարհն են կրկին տանում աճուրդի:
Հին քամիներին նոր շունչ են բերում,
Մարդացման ճամփին՝ մարդ արարածին՝
Հուսալքումի քարով են զարկում:
Մահվան, սարսափի շրջապտույտում,
Հրեշտակները փոխված սատանի՝
Նոր աստվածներ են անվերջ հորինում,
Խաղին խառնվում, լույս ու խավարի:
Եվ ամենուրեք արցունքի շիթեր,
Եվ ամեն անգամ քանդված երկիր,
Երգի փոխարեն դառնաղի արցունք:
Ցավից խելագար աշխարհն է դառնում
Խենթերն ամենուր՝ այրեր իմաստուն,
Ջրհորից բախտի քարերն են հանում:
Ջրհորից բախտի քարերն են հանում,
Ւնչպես հեքիաթում այս հին աշխարհի
Կրտսեր խելոքին մի օր հանեցին՝
Դիմազրկելով չար եղբայրներին:
Շատերն են հիմա ներքուստ պարծենում,
Իմաստուն այրի թիկնոցն ուսերին
Մանկան պես անմիտ նորից խառնվում
Լույս ու խավարի նույն մենամարտին:
Հայաստան աշխարհ հավիտենական,
Չորս գետերը քո գոտիդ արծաթյա՝
Ճարմանդի զարդն էլ Անին է ո՛ւ կա:
Արարչագործման հովիտն է փռված
Արագած լեռան չորս գլուխներին,
Արարատ լեռան հայացքի դիմաց:
Արարատ լեռան հայացքի դիմաց
Հին հազարամյա քաղաքն է մանուկ,
Որն հարյուրամյա ակնթարթ ապրեց
Շենշող ու հպարտ աշխարհին նայեց:
Ւմ խանդոտ սերը, իմ երազների
Լուսաշող տունը, ի՜մ Երևանը,
Հին՝ արևելքի, նոր՝ արևմուտքի
Ճամփեքին ներկա քարեղեն վարդը:
Մատենադարանը տաճարն է մտքի
Բեռը դարերի մագաղաթ է զառ՝
Վկան մեր ապրած բոլոր պահերի:
Փորձ ու գիտելիք մեզ փոխանցելով
Ականջալուր էին ձայնին երկնի
Մեր նախնիները մտքով իմաստուն:
Մեր նախնիները մտքով իմաստուն
Ուխտավոր անդուլ՝ լույս ու արևի,
Ծով ալիքների տենդը սրտի մեջ
Ալիքված գալիս ու ետ են դառնում:
Գիծն հորիզոնի պարզ է երևում
Երբ ծով ու երկինք իրար են փարվում
Մենք ծովից հեռու լեռներին թառած
Արծիվ ու բազե կապույտից գերված:
Միջատ ու մլակ, զեղուն ու սողուն
Կապույտի վրա բնավ չեն նստում
Թևազուրկ են, թո՜ւյլ ու՛ թույն մահացու:
Լեռների գրկում մեր Արարատյան
Դաշտն է բերքատու, մայր ու արարիչ.
Ականջալուր ենք մենք Արարատին:
Ականջալուր ենք մենք Արարատին:
Երկինք ու երկիր իրար են փարվում
Լեռան գրկի մեջ տապանն է հանգչում
Արարչագործման վկան է հավերժ:
Ինչքան էլ կիտվի խավարը խրթին,
Դաշտը ներխուժեն սողուն ու զեղուն,
Մեր կամքով համառ, հավատքով՝ անմար
Սահմանագիծն ենք բարի ու չարի:
Ու զավակները վեհ Արարատի
Գիտեն՝ արարել, երկնել գիտեն,
Շանթից էլ զորեղ, կործանել գիտեն:
Գիծն հորիզոնի չի մնա հեռվում
Հավասարության նժարն իմաստուն
Մեր երազների ակունքն է մաքրում:
Կարոտում եմ քեզ հայրենի եզերք,
Չունեմ հանգրվան ու խաղաղ օրրան
Բախտից հալածված գազանի նման՝
Գիծն հորիզոնի մթան մեջ կորավ:
Արարատ լեռն է տերը տարածքի
Նահատակների հայացքից գերված
Գիծն հորիզոնի հեռու է անդարձ
Վազն ենք խաղողի հավատով լեցուն:
Վկան՝ հավերժող լեռը Արարատ,
Աշխարհն են տանում կրկին աճուրդի,
Բախտի քարերն ենք ջրհորից հանում:
Ականջալուր ենք մենք Արարատին:
Մեր նախնիները մտքով իմաստուն
Մեր երազների ակունքն են մաքրում:
Օրս լեցուն է աշնան գույներով,
Երկինքն է շիկնում մրգի պես հասուն
Ծով կապույտի մեջ արևն է լողում,
Դավադիր քամին աչքով է անում:
Դավադիր քամին ծառի շվաքում
Օդի մեջ պահված ջահելի նման՝
Աչքը երկնքի կապույտին պարզած
Արեգակին է նույն խանդով նայում:
Աշուն է հասուն ու հողը շիկնած
Հոգնած ուժասպառ, հասցնում է դեռ
Մեկ առ մեկ հաշվել զառ տերևներին:
Ճյուղերից թափվող տերևների պես
Երազի նման վաղանցուկ, խելառ,
Անցա՜ն-գնացին, հույզերս բոլոր:
Անցան-գնացին հույզերս բոլոր:
Սիրտս թափուր է, մտքով թափառում
Դեռ վհատության ափին չհասած
Ծովի պես ծփում, ճոճվում եմ տեղում:
Հիշատակներս ցոլքեր են լուսե
Առաջվանը չեն կանայք էլ գերող,
Անկիրք, անկրակ, ապրում ենք, տնքում,
Պաղ աստըղի պես մտքում առկայծում:
Խանդի քարերն են հոգուս մեջ սուզվել
Հետքն է մնացել, վկա՜Ն հույզերի՝
Կնճիռ ու ծալքը, նոր զարդ են դեմքի:
Անցածը վաղուց ՝ երազ է անդարձ,
Գինուց էլ թունդ է, ծփում է սրտում:
Կյանքն էլ վազող ալիք է թվում:
Կյանքն էլ վազող ալիք է թվում
Անցած-գնացած օրերի շարքից
Ես իմ մանկության արևն եմ տենչում՝
Մորս պես անվերջ նա է իմ մտքում:
Երկիրն իմ հպարտ, արևով լեցուն,
Ուր տանիքներին՝ հարթ ու տափարակ
Արևից թաքուն, մրգերը հասուն
Գողանում էին լույս ու ջերմություն
Ձմռան երկարող գիշերվա գրկում
Տատ ու պապի պես տան առատություն
Արևով լեցուն չորացած մրգեր:
Տարիներն անցան, մենք բարին՝ չարից,
Ձեր տաք ափերով զատեցինք անցավ:
Աշխարհը տեսանք մտքի թևերով:
Աշխարհը տեսանք մտքի թևերով:
Ճնճղուկներին մանուկ տարիքում
Տան փշրանքներով միշտ կերակրում
Ծաղրում էինք անմիտ-միամի՜տ:
Ծիծաղում էինք, որ տանն են մնում,
Երկիրն հայրենի չեն լքում բնավ,
Քաղցից մարում են, տոկում են հպարտ,
Մայր հողում թաղվում ցրտից նահատակ:
Հիմա հիշում եմ ու սիրտս տրտում
Այս աշնան շեմին ո՜նց է արտասվում
Ճնճղուկի չափ չեղանք իմաստուն:
Անհեթե՜թ վերջից մենք շատ վախեցանք,
Թե՞ աշխարհն արար շրջելու թաքուն
Կիրքը հարատև մեր սիրտն էր լափում:
Կիրքը հարատև մեր սիրտն էր լափում,
Եվ ամենուրեք ողջախոհության
Սափորն ենք ջարդում գիշեր ու ցերեկ,
Ողորկ քարերով գայթակղության:
Մեր շուրջն ամենուր աշխարհն է փոխվում
Երեկվա փառքը օտարի տված՝
Չափ ու չափանիշ, գլխիվայր շրջվում,
Պարսավագիր է մեզ համար դառնում:
Խեղճ ու միամիտ՝ օտարին լսում,
Տանը, թե դրսում, չենք ամբողջանում
Կոտորակված ենք ու բազմաբևեռ:
Հյուսիս ու հարավ՝ լայնք ու երկայնքով,
Վերից ու վարից՝ ելք ու մուտք խառնում
Բազե-արծիվ ենք օտար երկնքում:
Edited by MosJan, 17 January 2007 - 04:26 PM.