152 replies to this topic

[Johannes]

Լրացաւ Վարպետիս` Բժ. Ռոպերթ Ճէպէճեանի

Ծննդեան 100-Ամեակը (1909- 2009)

(Անցեալի փոքր յուշեր)

Բժ. Ալեքսան Քէշիշեան

Անդամ Սուրիոյ Արաբ Գրողներու Միութեան

Սուրիոյ Հնագիտական Վարչութեան

Գլխաւոր խմբագիր՝ «Սուրիոյ Հնագիտական Տարեգիրք»ի

«39 երկար տարիներ անցան այն օրէն, երբ 1970-ին պատահականօրէն ծանօթացայ ապագայ վարպետիս` Բժ. Ռոպերթ Ճէպէճեանի: Հետաքրքրաշարժը այն է, որ շիշ մը հայկական քոնիաքը ոչ միայն առիթ ստեղծեց անոր հետ հանդիպելու, այլեւ կեանքիս ամբողջ ընթացքը փոխեց: Քոնիաքի շիշը նուէրն էր առաջին վարպետէս` Երեւան քաղաքի գլխաւոր ակնաբոյժ Փրոֆ. Սերգէյ Մալայեանէն Բժ. Ռոպերթ Ճէպէճեանին:



Բժիշկը շատ սիրալիր ընդունելէ եւ շնորհակալութիւն յայտնելէ ետք զիս ճաշի հրաւիրեց իր տան յարկին տակ, ուր հետաքրքրական զրոյց մը կայացաւ առաջին տիկնոջ` Տիկին Վիոլէթի ներկայութեան: Ճաշէն ետք բժիշկը առաջարկեց, որ ծանօթանամ իր սեփական ակնաբուժարանի ներքին կարգ ու սարքին, որ մինչ այդ միակն էր որպէս այդպիսին ողջ Միջին Արեւելքի տարածքին 1951 էն սկսեալ:



Ամառնային մէկամսեայ կարճ արձակուրդս ամբողջութեամբ անցուցի Ճէպէճեան հիւանդանոցէն ներս՝ դիտելով բժիշկի բծախնդիր, մանրակրկիտ ու բարեխիղճ հիւանդ քննելու ոճը ու որպէս օգնական մասնակցեցայ անոր քանի մը բարդ վիրահատութիւններուն, որոնք հիմնուած էին ֆրանսական, ամերիկեան ու ռուսական ակնաբուժական գիտական վերջին նուաճումներուն վրայ:



- 1971-ին Երեւանի Բժշկ. Համալսարանէն շրջանաւարտ ըլլալէ ետք, անցայ աշխատանքի Ճէպէճեան հիւանդանոցէն ներս՝ եւ 3,5 տարուայ `Սթաժ`ի շրջանի աւարտին Դամասկոս մեկնեցայ `Քոլլոքիում` յանձնելու երկու հանգրուաններով` տեսական եւ գործնական, Սուրիոյ Առողջապահութեան փոխ նախարարի ներկայութեամբ: Տեսականը բաղկացած էր 10 երկարապատում հարցումներէ, որոնց պատասխանեցի անգլերէնով, իսկ գործնական քննութիւնը յանձնեցի պետական հիւանդանոցին մէջ մէկ հիւանդի երկու աչքերը վիրահատելով, որոնց արդիւնքով փոխ նախարարը Մայիս 1975-ին ինծի յանձնեց պետական մասնագիտական վկայական ու աշխատանքային արտօնութիւն աւելցնելով, որ Բժ. Ռոպերթ Ճէպէճեանի պէս վարպետ ունենալը բախտաւորութիւն է: Սա բացարձակ Իրականութիւն մըն է, որովհետեւ ան հետեւողականօրէն, խիստ կարգապահութեամբ ու մեծ գուրգուրանքով ինծի փոխանցած էր իր 50 տարուայ լայն փորձառութիւնը միշտ կրկնելով.- "Օր առաջ տեղս անցիր որ հասարակական գործերովս զբաղիմ"։



Ճէպէճեան հիւանդանոցին մէջ մնացի 1971-1979 թուականներու ընթացքին եւ որպէս անփորձ երիտասարդ, բժիշկ կազմաւորուեցայ իր գիտական ու հասարակական շունչին տակ, որուն համար շատ բանով պարտական եմ անոր, նոյնիսկ՝ այսօր:



Վարպետիս հետ անցուցած եմ շատ բեղմնաւոր գիտական ու հասարակական տարիներ, կատարելով միացեալ գիտական աշխատանքներ, որոնցմէ մին հրատարակուած է ՄԱԿ ի Առողջապահական Կազմակերպութեան OMS պարբերականին մէջ ֆրանսերէն լեզուով "Կուրութեան Պատճառները Սուրիոյ Մէջ 100 Տարուայ Ընթացքին 1875-1975" խորագրով, որ հետագային թարգմանուեցաւ հայերէնի, արաբերէնի ու ռուսերէնի եւ կարդացուեցաւ Սուրիոյ, Լիբանանի եւ Եգիպտոսի մէջ տեղի ունեցած ակնաբուժական համաշխարհային համագումարներու ընթացքին: Միւս ուսումնասիրութիւնը ակնաբուժական նորարարութիւն մըն էր "Աչքի Արիւնահոսութիւններու Բուժումը Գերձայնային Ալիքներով" վերնագրով, որ նոյնպէս ֆրանսերէն լեզուով լոյս տեսաւ 1983 թուականին Ֆրանսական Ակնաբուժական Ընկերութեան պաշտօնաթերթին մէջ ու անով հետաքրքրուեցան Պոսթընի, Ինտիանապոլիսի, Պոննի, Փրակայի եւ Թեհրանի համալսարանները եւ նոյն տարին թարգմանուեցաւ ռուսերէնի առաջին վարպետիս կողմէ ու հրատարակուեցաւ Հայաստանի ակնաբուժներու կողմէ։



Իր ծննդեան 100- ամեակի առիթով կը խոնարհիմ Վարպետիս` Բժ. Ռոպերթ Ճէպէճեանի պայծառ յիշատակին առջեւ՝ միշտ զգալով անոր ներկայութիւնը մասնագիտական ու հասարակական գործունէութեանս ընթացքին: Միաժամանակ ափսոսալի է, որ ան համապատասխան արժեւորում չստացաւ Հալէպահայ հասարակութեան կողմէ, այլ անոր արժանիքներն ու ետին թողած մեծ աւանդը բարձր գնահատանքի արժանացան Հայրենի ու Սուրիոյ կառավարութիւններու եւ համաշխարհային գիտական կեդրոններու ու կազմակերպութիւններու կողմէ, նոյնիսկ՝ իր կենդանութեան օրօք:

http://www.periotem.com/modules.php?op=mod...amp;pageid=4367

Edited by Johannes, 30 July 2009 - 11:46 PM.

[Arpa]

A fascinating story.
Te following is a letter to the editors of GERMANIK, the official periodical of the Marash Compatriotic Union, on the occasion of a special 50th anniversary edition, Aug. 1980. I have personally known most of the names mentioned and some by association. The writer is Paylak Khachadourian , not a Marashtsi but as he tells , a neighbor and a good friend. Please read on to see the highlighted surprise ending.
A concise account in English will follow.
------
Պատուարժան խմբագրութիւն ԳԵՐՄԱՆԻԿ Պարբերաթերթի,
Յարգելի խմբագիր,
Ձեր ղրկած շրջաբերականով տեղեակ եղայ ձեր ծրագիրներուն: Հոն կը տեսնէի իմ Մարաշցի ընկերներս, բարեկմներս ու դրացիներս:
Եթէ հարցնող մըլլար թէ ես Մարաշցի եմ, անշուշտ ոչ պիտի ըլլար իմ պատասխանը: Բայց պիտի խոստուանիմ որ իմ երիտասարդ կեանքիսգետը իր հոսանքինմէջ, միշտ ունեցած է Մարաշցիներուն հետ, ոմանք գաղափարի ընկերներ, ոմանք արհեստակիցներ, իսկուրիշներ դուռ դրացիներ: Այս վերջինները, հոգւոյս մէկ անկիւնը, փափուկ տեղմը ունինվերապահուած իրենց համար: Անոնցմէ մէկն էրՀալէպի Վասբուրական Ակումբը, նախ տանըս ձախ կողմինապա աջ կողմի, երբ փոխադրուեցաւ նոր գնուած « Ծերանոցի» նախկին շէնքը: Ամէն երոկոյ բաղդը վայելելու Մարաշցի մարզիկներու ուրաւ երգերը, մանաւանդ երբ յաղթական վերադառնային մրցումներէն , գլխաւորութեամբ խմբապետ Աբրահամ Քեշիշեանի (Այրանճի)** :
Ընդհանրապէս յաղթական դուրս կուգային դրացիներս եւ ոչ միայն իրենք այլ ամբողջ թաղեցիները մաս կը կազմէին ետեկոյեան այդ խրախճանքին: Յաջորդ օրն իսկ «Զարթոնք» արձագանգը կըլլար այդ կեր ու խումին:
Շաբթուան մէջ յաճախ շփում կունենայի վարչական անդամներու հետ, առ հասարակ Շիւքրիւ ի*** միջոցաւ տեղեակ կըլլայի Վասպուրականի ներքին կեանքին հետ: Ես այդ ժամանկ ՀԲԸՄ ի Երիտասարդացի ատենապետն էի: Երիտասարդացի մէջն ալ Մարաշցի վարչական ընկերներ ունէի, ՆուբարՓարթամեան, Յակոբ Տէիրմենճեան եւլն.:
Դրացիներու մէջ կը յիշեմ նաեւ ողորմած հոգի Արսէն Ալեքսանեանը**** որ «քարթ պլանշ» ուներ ամէն տուն մտնելու քանինոր դեղորայք կը բաժնէր եւ շիճուկներ կը զարնէր հիւանդներուն:
Որպէս դրացի յիշատակութեան արժանի նաեւ գորգավաճառ եւ գորգագործ Մարաշցի ընտանիքը, Սիոն, Անդրանիկ, Փանոս, Կարապետ եւ Տիգրան: Սիոնը գորգի մասնագէտ վաճառականէր (երկու գորգ ալ ես գնած եմ իրմէ), Անդրանիկ եւ Փանոս «Վասպուրական» ֆուտպոլի խումբին լաւագոյն խաղացողներէն էին:
1932 ին ծանօթացայ Նշան Էֆ. Տէիրմենճանին հետ: Նշան էֆ. յայտնի վաճառական մըն էր Իսկենտերուն: Յետոյ նոյն գործը շանունակեց , Հալէպի մէջ իրՅակոբ զաւկին հետ: Այս ընտանիքին հետ մեր բաեկամութիւնը գաղափարական հիմք ունէր: Արհեստակիցներուս մէջ ալ ունէի Մարաշցի բատեկամներ, Սերրովբ Անտոնեանը***** եւ Պէնօն Պալեանըեւլն:
Հարիւր տոկոսով Մարաշցի ուրիշ ընտանիքի մը ծանօթացայ Սիւրիոյ Պանիաս քաղաքին մէջ, Տէր եւ Տիկին Փառէն (Գազանճեան) Սանենց****** , որոնց բարեկամութեան յիշատակները միշտ վառ կը մնան մինչեւ օրս: Տիար Փառէն Սանենց իմ բոլոր զաւակներուս դաստիարակ ուսուչիցը եղածէ եւ այդ գծով ընտանիքիս ամենահարազատ բարեկամներէն մէկը: Ան իր ընտանիքով ամբողջ միշտ սրտիս կը խօսին….
----
Այս Հայ Մարաշցիներու շարքին բախդը ունեցայ ծանօթանալու Մարաշցի կղերականի մը: 1938 ին Սանճագի հայութիւնը արդէն պարպուած էր: Հայութեան մէկ մասը Հալէպ իսկ միւսը հաստատուած էին Սիւրիոյ Թարթուս քաղաքի աւազուտքին վրայ: Ես իմ ընտանիքս Հալէպ փոխադրած էի, իմ բեռնատար ինքնաշարժիս միջոցավ: Շաբաթ օր մըն էր, ինքնաշարժիս վրայ ալիւր բեռցուցածդէպի Բէյրութ կը քշէի: Յանկարծ Թարթուսի մօտերը կղերական մը ճամբաս գոցած, կաշխատեր զիս կեցնելու , ձեռքի եւ ոտքի նշաններով: Անծանօթ կղերը նամակի պահարան մը ունէր իր ձեռքը որը ինձ երկարելով խրդրեց որ այդ պահարանը Կիլիկեան Աթոռի կաթողիկոսին հասցնեմ այդ գիշերն իսկ, լաւ վարձատրութիւն մըն ալ խօստանալով ինծի: Խօսակցութիւնը կըլլար միշտ Արաբերէնով : Սակայն ես, կղերի տարազէն եւ տկար Արաբերէնէն հակցայ որ դիմացինս Հայ վարդապետ մըն է եւՀայրերէնով ըսի. «Վարդապետ, ես Բէյրութուշ ատեն պիտի հասնիմ, եւ այդ պահուն կաթողիկոսարանը գոց կըլլայ, մարդ չեմ կրնար գտնել որ նամակը յանցնեմ իրեն: Ինչ է նամակին պարունակութիէնը ինծի կրնաք յայտնել»? Վարդապետը երբ իմ ալ Հայ ըլլալս հասկցաւշ անոյշ ժպիտ մը ծագեցաւ իր դէմքին վրայեւ ըսաւ, «Օգնութիւն կը խնդրեմ վեհափառէն որ ինծի մի քանի խոշոր բեռնատար կարքեր ղրկէորպէսզի այս աւազներու վրայ հայութիւնը , մօտակայ եւ աւելի պաշտպանուած վայար մը փոխադրեմ: Ցորեկը արեւու կիզիչ ճառագայթներուն տակ եւ գիշերները մժեղներու անխնայ հաձակումնեցրուն հետեւանքով ամէն օր 4-5 փոքրիքներկը թաղեմ տաք աւազին ներքեւ: Գտած տեղս ձիթենիի ծառերով շրջապատուածեւ մաքուր ջուրերով օժտուած է: »
«Հայր սուրբ» մեծ յուզումով, ըսի«ես իմ կարքս կը տրամադրեմ ձեզի, այս գիշեր նոյնիսկ ազատենք երախաները այդ անտանելի կացութենէն»: Յոժարեցաւ բարի հովիւը եւ ինծի տուաւ տասը կտրիճ երիտասարդներ որոնք ալիւրի պարկերը վար իջեցուցինեւ անոնց տեղ բեռցուցինժողովուրդին պատկանող ծանր բեռները, ծերերն ու երախաներըեւ ես փոխադրեցիզանոնք նշանակուած վայրը, իսկ միւսները որոնք կարող էին բան մը կրելու եւ քալելու , մեր ետեւէն հասան:
Սակայն ինչպէս մոռնալ այդ Հայ կղերին անձնուրացվիճակը այդ գիշեր: Միւս բոլոր երատասարդներէն աւելի ծանր բեռներ վերցուց եւ տեղավորեց կարքին մէջ, արիւն քրտինքի մէջթաթախուած:

Երբ տեսայ հայր սուրբին իր դժբաղդ ժողովուրդին օգնելու այդ կորովը, լուսանկարչական մեքենաս հանեցի եւ իր աշխատանքին մէջ նկարեցի, որպէսզի օր մը օրինակծառայէ ուրիշ կղերներուն:
Յետոյ նոյն մարդոց եւ վարդապետին օգնութեամբ ալիւրի պարկերը ետ բեռցուցինք կառքին եւ ես պիտի ողղուէի դէպի Բէյրութ, վարդապետը ուզեց վաձատրել զիս. «վառելանիւթ կը գնես» առաջարկելով: Սակայն ես իրեն շնորհակալութիւն յայտնեցի որ ասիկա առիթ մը եղաւ որ ես իմ հայու պարտականութիւնս կատարեմ:
Այդ օրուընէ ի վեր միշտ բարեկամ մնացած էինք իրարու հետ: Տարիներ յետոյ հադիպեցայ իրեն Հալէպ, եպիսկոպոսի լանջախաչը կուրծքին դիմաւորեց զիս, Հալէպի թեմին Առաջնորդ նշանակուած էր: Ինձմէ խնդրեց որ այդ գիշերուան նկարներէն իրեն նմոյշներ տամ եւ տուի: Զարեհ Ա Սրբազաննէրանիկա, որ յետոյ բարձրացաւ Հայ Եկեղեցւոյ բարձրագոյն Աթոռին, եղաւ Կաթողիկոս:
Զարեհ Ա Կաթողիկոս բարի էր եւ բարի մնաց մինչեւ իր վերջին շունչը, եւ բարի ըլլլալուն պարճառաւ շատ վաղաժամ գրկեց ցուրտ հողը :
Օրհնեալ ըլլայ արդարներուն յիշատակը:

ՓԱՅԼԱԿ ԽԱՉԱՏՈՒՐԵԱՆ
(Կարնեցի)

Edited by Arpa, 13 October 2009 - 08:31 AM.

[Johannes]

Բարեւ Ձեզ:
Լսած էի վաղաժամ վախճանման մասին, սակայն առայսօր նրա մահուան պատճառը անյայտ է ինձ:
«ԵՐԹԻ» ԲԱՐԵՅԱՋՈՂ ԵՐԹԸ` Ալիս Յովհաննիսեան 15 /10 / 09 Home



Գանձասար << Յօդուածներ << «ԵՐԹԻ» ԲԱՐԵՅԱՋՈՂ ԵՐԹԸ` Ալիս Յովհաննիսեան 15 /10 / 09







Երեւանում՝ Գրողների միութեան կլոր դահլիճում Արթուր Անդրանիկեանի նախաձեռնութեամբ տեղի ունեցաւ Բերիոյ հայոց Թեմի եւ Սիրիահայ գրողների համախմբի հրատարակութեամբ արդէն չորրորդ տարին լոյս տեսնող «Երթ» գրական տարեգրքի շնորհանդէսը: Սա գոնէ ինձ յայտնի միակ զուտ գրական հանդէսն է համայն աշխարհում՝ հայրենիքից դուրս (Հայաստանում ունենք միայն համանման «Նորք» հանդէսը): Եւ սա արդէն ինքնին մեծ յարգանքի արժանի փաստ է: Յարգանք ոչ միայն իրագործողների, այլեւ այն հազուագիւտ երեւոյթի նկատմամբ, որ փոքրիկ հայ համայնքում՝ օտարութեան մէջ, մենք մի ստուարածաւալ հատորեակի նիւթ կազմող տարեկան հունձք ունենք: Անկասկած հանդէսի ծնունդը եւ գոյութիւնը պայմանաւորուած եւ անգամ պարտադըրուած են այնտեղ տեղ գտած հեղինակների գոյութեամբ, որոնց ստեղծագործութիւններն աչքի են ընկնում ժանրային, թեմատիկ, եւ ոճական բազմազանութեամբ:



Հանդէսի միւս կարեւոր առանձնայատկութիւնը նրա լեզուն է: Թէեւ որոշ ստեղծագործողներ վաղուց հեռացել են հարազատ համայնքից եւ տիրապետում են մի քանի լեզուների, սակայն գրում են մայրենիով, նրանց լեզուն մաքուր է, գեղեցիկ:



Հետաքրքիր են ժանրային բոլոր դրսեւորումները՝ բանաստեղծութիւն, գրականագիտութիւն, թարգմանութիւններ, սակայն որպէս արձակագիր եւ Հայաստանի գրողների միութեան արձակի բաժնի վարիչ, ուզում եմ անդրադառնալ այն տասնութ հեղինակների արձակ գործերին, որոնք բոլորն էլ՝ առաւել կամ պակաս գունագեղ, բայց արժէքաւոր են իւրովի:



Մենք հիմա էլ շատ առիթներ ունենք մեզանից, մեր ճակատագրից դժգոհ լինելու, բայց համեմատաբար լաւ ժամանակներ են սկսուել. պէտք է ուրանալ այս փաստը, երբ հեշտացել է աշխարհով մէկ սփռուած մեր քոյրերի ու եղբայրների ստեղծագործութիւններին, նրանց յուզող հարցերին, նրանց մտածելակերպին տեղեկանալու եւ անգամ անձնական շփումների խնդիրը (վկայ Պէյրութեան եւ սպասուող Արցախեան համագումարները): Համաշխարհայնացումը, ինտերնետ հաղորդակցման հնարաւորութիւնը 21-րդ դարի հային դրել են մի նոր կացութեան մէջ՝ իր բոլոր բարդութիւններով եւ դիւրութիւններով հանդերձ: Համեմատաբար բառը ընդգծեցի, որովհետեւ հայի համար միշտ էլ կենսական է եղել շարունակականութեան գաղափարը: Մենք այն ազգերից ենք, որ առաւել բարեկեցիկ վիճակների մէջ յայտնուելով՝ չենք մոռանում մեր մօտիկ ու հեռու անցեալը: Մի երեւոյթ, որ կեցութիւնը գնահատելու ամենաճշգրիտ եղանակն է: Այս առումով, շատ հետաքրքրական են հանդէսի այս համարում տեղ գտած այն հեղինակների գործերը, որոնք անդրադարձ են կատարում անցեալին, մանուկ օրերին, իրենց կրած դժուարին կեանքի քաղցր եւ դառն յուշերին: Շատ հետաքրքրական Էօժէնի Դանիէլեանի «Վերընձիւղուող եղեւնին» էսսէն: Նախ Հոգեշն. Տ. վրդ, հետագայում եպիսկոպոս Մեսրոպ Աշճեանի անձի, նրա սրատես հայեացքի յիշատակութիւնը, եւ փոքրիկ աղջկայ՝ «Բայց շատ զարմանալի է», բացականչութեանը տուած նրա պատասխանի առումով. «Այդ բառերը քեզի պահէ. կեանքիդ մէջ պէտք կ՛ունենաս»: Մտերիմ ընկերուհու դաւաճանական քայլը, առաջին դառնութիւն, որ հետագայում շատ այլ դառնութիւնների հետ պէտք է համընթաց գնար կեանքի քաղցր պահերին, որոնց խոր-հըրդանիշն է վերընձիւղուող եղեւնին: Սա մեր ժողովրդի համար կարեւոր է նաեւ որպէս ճանաչողական արժէք: Այս շարքին կարելի է դասել Արաքսի Սարգսեան-Վիզոյեանի երկու գործերը, որոնցից «Երգիծանկարիչ թէ՞ հոգեբան» վերյուշը եթէ արժէքաւոր է որպէս Սարուխանի կեանքից մի պատառիկ, ապա երկրորդը՝ «Տոն Ժուանը», օտար երկրում բնակութիւն հաստատած հայերի միմեանց նեցուկ լինելու, նոյնիսկ միմեանց մեղքերը ներելու գնով համայնքը հաւաք պահելու վառ օրինակ է: Այս կարգի գործ է նաեւ Վրէժ Գլընճեան-Թուրեանի «Անմոռանալի հայեացքը»: Այս յուշի վրայ ուզում եմ կանգ առնել մեր ներկայիս դաստիարակութեան դիտանկիւնից: Վստահ եմ, որ երեխայական սուտը դատապարտելի է եղել սիրիահայ դպրոցում /նաեւ որպէս կրօնական ճիշդ դաստիարակութեան արդիւնք/, ուսուցիչ-աշակերտ կապը հիմնուած է եղել խորը յարգանքի վրայ: Արժէ այս առիթով խօսել նաեւ Այտա Մինասեանի «Այս փոքրիկը տարբեր է» պատմըւածքի մասին: Ակներեւաբար թուլամիտ երեխային դպրոցից դուրս թողնելու որոշում չի կայանում մինչեւ պատումի վերջին տողը: Գուցէ եւ երեխան դեռ հնարաւորութիւն ունի նմանուելու իր հասակակիցներին: «Ինչպէ՞ս ըսէի ծնողքին, որ ձեր զաւակը դպրոց մի՛ ուղարկէք, ինչպէ՞ս պատճառ դառնայի, որ հայ փոքրիկ մը զրկուէր դպրոց յաճախելու եւ իր տարեկիցներուն հետ ըլլալու հաճոյքէն...»: Ցաւօք, հայաստանաեան ներկայիս դպրոցներում, գուցէ եւ խորհրդային տարիների իներցիայով, երեխաների՝ որպէս ազգի ազնըւագոյն ապագայի մարդիկ դաստիարակելու խնդիրը մեղմ ասած՝ վատ վիճակում է:



Համայնքը պահելու հրամայական շեշտ ունեն Յակոբ Պէքերեանի «Մեծաւորը բարեկամս է» եւ «Ամուսինը ոտքը կտրեց» գործերը: Սրանցից առաջինը երգիծական շեշտով գրուած եւ մեր երգիծաբանութեան աւանդներին հաւատարիմ մի գործ է, որ ազգային արատները մերժելու առաքելութիւն ունի: Թէեւ երկրորդի մտահոգութիւնը նոյնն է, այն ժանրային առումով չի հասնում պատմուածքի, մնում է ակնարկի սահմաններում: Եղեռնից յետոյ տարբեր քաղաքակրթութիւնների, տարբեր ազգերի, տարբեր բնակլիմայական պայմանների մէջ յայտնուած մեր ազգի պատմութիւնը լուրջ հաւաքական ուսումնասիրութեան կարիք ունի, եւ սրա նախադրեալներն, ըստ իս, լաւագոյնս արտացոլուած են Սփիւռքում եւ հայրենիքում 95 տարիների ընթացքում ստեղծուած մեր գրականութեան մէջ: Հանդէսում տեղ գտած այս թեման լաւագոյնս արծարծուած է Յակոբ Ադամեանի «Չամիչին տոպրակը» պատմուածքում: Սա մի պատում է հրաշալիօրէն ապացուցող, թէ հայ մայրը, իր գորովագութ սիրով է սնել իր զաւակներին, երբ ուտելիքը խիստ սուղ է եղել: Վերջինս կարծես թէ երկրորդական, երրորդական է եղել մայրական քնշանքի համեմատ: Այս եւ անցեալին վերաբերող միւս պատումները բացի ճանաչողական արժէքից, ունեն նաեւ դաստիարակչական նշանակութիւն: Խնայողութիւնը, շռայլ վատնումը երբեք էլ աստուածահաճոյ չէ: Մնձուրիական ոգով մի սիրուն պատմութիւն է Կարօ Պետրոսեանի «Ֆուրունճի Մկրտիչն ու իրաւ հացը»: Մենք նոյնպէս երեխայ ժամանակ Սովետական Հայաստանում ունէինք ներգաղթած մի այսպիսի ֆուրունճի: Դա Օսան քոյրիկն էր: Նրա որդին բակում քարով ու շաղախով փուռ էր սարքել: Օսան քոյրիկը Զատկի, Նոր Տարու եւ այլ հայկական տօներից առաջ ցուցակագրում էր մեր թաղամասի մարդկանց եւ երկու օր շարունակ եփում բոլորի փախլաւաները, զատկական կաթնահունց հացերը եւ այլ թխուածքներ՝ ձրի, միայն փայտը մենք պէտք է տանէինք մեզ հետ: Քեռի Մկրտիչի հանելուկային լռութիւնը ինձ յիշեցրեց Օսան քոյրիկի դէմքի խորհրդաւորութիւնը: Երկուսի համար էլ հաճելի էր երեւի փոքրիկներին սպասեցնելով՝ նրանց ներկայութիւնը մի քիչ աւելի երկար վայելելը. սրանք իրենց արարումի ենթագիտակցական հանդիսականներն էին: Նոյն հեղինակի՝ դարձեալ անձնական վերյուշի մի հետաքրքիր պատառիկ է «Կրկին կը վերադառնանք» պատումը, որի ճիշդ ժանրային բնորոշումը, կարծում եմ, էսսէն է: Այս պատումը հետաքրքրական է մի քանի առումներով: (Քիչ անց կ՛անդրադառնամ նոյնանման մի ուրիշ ստեղծագործութեան): Նախ այստեղ առկայ է տարիների ընթացքում Սիրիայի օրաւուր փոփոխութիւններին մեծագոյն զգօնութեամբ հետեւող եւ տարագրի իր վիճակը շատ լաւ գիտակցող հայը: Երկրորդը՝ այս հիւրընկալ երկրում ծնուած, մեծացած մարդու երիտասարդական վայելքի ձեւն է: Չորս երիտասարդներ՝ «իսկական կապուելիք խենթեր» լոյսը չբացուած ճամբայ են ընկել դէպի Դամասկոս՝ միջազգային ցուցահանդէսը դիտելու: Նշանակում է՝ անկախ կեանքի դժուարութիւններից հայ մարդը չի կորցրել ժամանակի հետ քայլելու իր ցանկութիւնը: Նրանք ունէին քաղաքական համակրանքներ եւ հակակրանքներ: Ընթերցողի առաջ վերակենդանանում են Սիրիայի համար խիստ բարդ ժամանակաշրջանի մանրամասները: Պաղեստինցի վաճառականի եւ եգիպտացի զինուորականի պատմութիւնը առնչակցուելով քաղաքական բուն իրադարձութիւնների հետ, կարծես թէ մի անգամ եւս հաստատում է իրադարձութիւններին կողքից նայող հայի տեղը, որ նա փորձում է գտնել այն բոլոր վայրերում, ուր նետում է նրան բախտի քամու ուղղութիւնը: Պաղեստինցու եւ եգիպտացու դրուագը կարծես թէ կարելի է որպէս մարդկային երախտամոռութեան եւ սուտ յարաբերութիւնների մի դրուագ ընկալել, բայց հեղինակի մէկ տողը գալիս է ցրելու այս զգացումը. «մինչ այդ ո՛չ եգիպտացիները վերադարձան եւ ո՛չ ալ պաղեստինցի վաճառականը...



Եգիպտացիներու հայրենիքը յայտնի է...



Պաղեստինցիի՞նը»...



Այս ուղղամիտ ասուած խօսքը սակայն ունի մի հեռահար հոգեբանական սլաք... Որ հայը ունի թէ՛ հայրենիք, թէ՛ ազգի ու թէ՛ մարդկային արժանապատուութեան զգացում... Այս է, որ առկայ է սիրիահայ գրողների բոլոր ստեղծագործութիւններում՝ լինեն դրանք մարդկային զուտ անձնական ապրում, թէ հասարակական հնչեղութիւն ունեցող երեւոյթներ: Վերջինիս արձագանգը կայ Յակոբ Միքայէլեանի «Փախուստը» պատմուածքում: Դամասկոսից վեցօրեայ պատերազմի մատուցած անակնկալի պահին Հալէպ մեկնող երիտասարդների համար երիտասարդական ընկերուհու՝ Սեդայի արարքը նրանցից ոչ մէկը չէր կարող մոռանալ ամբողջ կեանքի ընթացքում: Աղջիկը մէկիկ-մէկիկ հաւաքում է ընկեր հայ տղաներին՝ չմոռանալով ոչ մէկին: Սա գեղեցիկ վերյուշ լինելուց զատ նաեւ ազգային առանձնայատկութեան մի դրսեւորում է: Երիտասարդներին միայն մի բան էր մտահոգում՝ ժամ առաջ հասնել Հալէպ, ծնողներին ներկայանալ ողջ եւ առողջ: Այս ապրումները, տագնապը յատուկ պէտք է լինէին բոլոր վերապրածներին, նրանք չէին ուզենայ նորից յայտնուել միմեանց կորցրած հարազատների զարհուրելի կացութեան մէջ: Անկասկած մեզ հասած արհաւիրքներից էլ պէտք է մեր բնաւորութիւնները որոշակի ձեւ ստանային, միմեանցից կառչելու, միմեանց հետքերը չկորցնելու կոփուածք... Որ սակայն չի խանգարում քայլել ժամանակի հետ, ունենալ ներկայիս հոգեբանական բոլոր նրբերանգները: Գէորգ Պետիկեանի «Նամակը» պատմուածքը իր ժանրի մէջ է՝ սկսած կերպարի համար յանկարծահաս դիպուածից մինչեւ հոգեբանական հասունացում եւ կուլմինացիա, երբ մեռած համարուող յիշողութիւնը արթնանում է՝ իր ամբողջ թարմութիւնը վերագտած: Պատից կախուած անշուք նկարի կենդանութիւն առնելը զուգահեռաբար հետապնդում է հերոսի հոգեպրպտումներին: Եւ ի վերջոյ վաղուց ժայռերին խփուելով կործանուած, մոխրացած համարուող նաւակը կարծես թէ սկսում է, թէ՞ շարունակում է լողալ: Այս կարգի գործերից են Լալա Միսկարեան-Մինասեանի, Պերճուհի Աւետեանի, Մանուէլ Քէշիշեանի գործերը: Լ.Միսկարեան-Մինասեանի «Պիւռոսեան յաղթանակը» մարդկային այն տեսակի մասին է, որին երբեք կեանքում հանգիստ չեն տալիս ոչ պարտութիւնները եւ ոչ էլ յաղթանակները: Ի տարբերութիւն աղքատ մանկութիւնը որպէս քաղցր վերյուշ եւ մշտական ուղեկից ունեցող այլ հերոսների, այս անանուն մարդը բարձունքների հասնելով չի հասնում ոչնչի, քանի որ երբեք չի կարողացել եւ չի կարողանալու յաղթահարել ես-ը: Եւ այդ ես-ը, պարզւում է, քթից բռնած խաղացրել է նրան. դատաւորի տեսքով յայտնըւելով, նա անընդհատ խոցում է հիւանդ, փուճ հոգին: Նրան ուրախութիւն չեն պատճառում ո՛չ ազգային գործերը, ո՛չ ընկերները, ո՛չ ընտանիքը... իր ստեղծած բարեկեցութեան ամէն մի մասնիկ վրէժ է լուծում իրենից... եւ ուրախութեան ոչ մի յոյս... Կարծրացած հոգուն յագուրդ տալ չի կարող իր տարած յաղթանակներից եւ ոչ մէկը... Նրա կողմից մերժըւած խնդրարկու կինը, որ նախկինում էլ, հիմա էլ չի ուզում տեսնել իր «բարեմասնութիւնները», յաղթանակով է հեռանում, քանի որ կարողացել էր ցոյց տալ իր արգահատանքը... «Կարծես այդ կինը կը տեսնէր իր ներսը, իր անապատը...»: «Տալթոնիք հոգի մը ունէր», ինչպէս կ՛ասէր Մանուէլ Քէշիշեանն իր «Անուրախը» պատմուածքի հերոսի մասին:



Մանուէլ Քէշիշեանի հանդէսում տեղ գտած գործերը իրապէս կարճ պատմուածքի ձեռքբերումներ են: Այս դժուարին գրական գեղարուեստական տեսակը անչափ բծախնդիր է՝ չի հանդուրժում ոչ մի կիսատպռատութիւն, պահանջում է անպայման ներկայանալ ասելիքով, որի թերատութիւնը կամ շինծու լինելը այս սեղմ ծաւալի մէջ թաքնուելու տեղ չունի: Այսպիսին են պատերազմի արհաւիրքները ներկայացնող «Եթերային երջանկութիւնը», «Ոտքերը», «Կարօտը», «Հրավառութիւնը»: Առանձնակի հետաքրքրութիւն է ներկայացնում «Նկարը» պատմուածքը, որ գիւտի առումով յար եւ նման է մեր մեծանուն գրող Աղասի Այվազեանի «Ամէն ինչի առարկան» պատմուածքին: Վերջինիս հերոսը նոյնպէս պատժւում է, երբ փորձում է իրեն հիացմունք պատճառած կտաւը ծուատել՝ հասկանալու համար նրա գրաւչութեան գաղտնիքը: Այսպէս մենք երբեմն ծուատում ենք մարդկային գեղեցկութիւնը՝ գաղտնիքը հասկանալու պատճառաբանութեամբ եւ խորտակում այն...



Պերճուհի Աւետեանի «Կտակը» ժողովածուում տեղ գտած, ինչպէս նաեւ վերջին տարիների գործերից շատերը հոգեբանական լուրջ բացայայտումներ են... Հերոսները տարբեր են իրենց հոգեկերտուածքով, իրենց խառնուածքներով, հասարակութեան մէջ զբաղեցրած դիրքերով, երբեմն նաեւ ապրած ժամանակաշրջաններով: Երբ կարդացի նրա «Գաղտնի առաքելութիւնը», կարծում էի, թէ նա ինչ-որ ժամանակ առիթ է ունեցել Հայաստանում լինելու: «Երթում» տեղ գտած «Աղջիկն ու տղան» պատմուածքում գործածուած է մի հեղինակային հնարանք, որ վկայում է Պ. Աւետեանի անվերջ պրպտումների մասին: Գրողը բացայայտում է իր ընտրած ձեւի եւ բովանդակութեան հաշտութեան գալու գաղտնիքը: Ի վերջոյ գրողն է իր ստեղծագործութեան լիիրաւ տէրը, եւ իրենն է հանգուցալուծում եւ վերջաբան ընտրելու կամքը:



Տղամարդ-կին յարաբերություններին է անդրադառնում Յուշիկ Ղազարեանն իր մէկ գործողութեամբ սեղմ թատերգութեան մէջ: Այս գործը առանձնանում է ոչ միայն ժանրային առումով: Ընդամէնը երեք էջանոց երկխօսութեան մէջ հեղինակը կարողացել է մի ամբողջ դրամա տեղաւորել: Հերոսները երեքն են՝ Կինը, Մարդը եւ նրանց որդեգրած զաւակը, որ սակայն գործող անձ չի դառնում: Փոխադարձ մեղադրանքները, ամուսնու ներկայիս անդամալոյծ վիճակը, հին հաշուեմատեանների քրքրումը, հարց ու պատասխաններից ստացուած տեղեկութիւնները նրանց անցկացրած համատեղ կեանքի մասին կարծես թէ ուր որ է տալու են այն հարցի պատասխանը, թէ ինչո՞ւ է որդին հեռացել տնից... բայց այս խնդիրն իրականում մնում է երկրորդ պլանում, քանի որ առաջնայինը յամենայն դէպս տղամարդու եւ կնոջ փոխհամաձայնութեան խնդիրն է: Լաւ է գտնուած աւարտը: Տղայի թողած նամակի ընթերցումը յետաձգւում է...



Կարճ պատմուածքի մասին Յովսէփ Ղազարեանի դիտարկումը հետաքրքիր է. «Ես «Կարճ պատմուածքին» շատ չեմ հաւատար, թերեւս նաեւ այն պատճառով, որ ժանրին թէքնիքը իմ հասողութենէս վեր է»: «Մարդիկ, դէպքեր, մտքեր կու գան մէջս կը լեցուին, կը ստիպեն, որ գործ բան ձգած իրենցմով զբաղիմ, կը փորձեմ զիրենք ձեւաւորել, հաշտեցնել ներաշխարհիս հետ: Իրենք ալ նոյնը կ՛ընեն ինծի: Վերջը, կը հրեն, կը հրմշտկեն, կը փորձեն լոյս աշխարհ գալ: Կը դիմադրեմ.-Ընկերներս ասոր կ՛ըսեն «Ծուլութիւն...»: Այս փոքր - ինչ ինքնահեգնման երանգի մեջ դժուար չէ կարդալ թէ՛ ժանրի արժէքի, թէ՛ միմեանց հրմշտկող մտքերի, թէ՛ յիշատակների գիրկը անցած դէպքերի ու երեւոյթների կարեւորութեան գիտակցումը... Հանդէսում տեղ գտած երկու պատմուածքներն էլ աւելի շատ էսսէին են յարում, այդ ժանրի ամբողջ համ ու հոտով: Մի՞թէ հնարաւոր է աւելի հակիրճ գեղարուեստական խօսքով ներկայացնել հայ մարդու խզումը իր մշակած հողի հետ եւ ափսոսանքը, որ ուզենք թէ չուզենք գնում ենք դէպի համաշխարհայնացում, ամենակուլ, ամէն տեսակի սահմաններ ջնջող համաշխարհայնացում...«Այդպէս է ժամանակը: Առջեւը չես կրնար կենալ, ետեւէն չես կրնար նայիլ»:



Թերեւս Տիգրան Գաբոյեանի պատմըւածքները բաւարարում են հենց «Կարճ պատմուածք» կոչուող խստահայեաց ժանրի պայմանները: Կ՛ուզենայի այս հեղինակի այս կարգի այլ գործեր եւս կարդացած լինել, քանի որ հանդէսում եղածները հետաքրքրում են խօսքի արուեստի առումով: Թերեւս ունեն գրուելու որոշակի նշանաբան, որ կարող է պէտք գալ ձեռքը գրիչ առնող, գրող իւրաքանչիւր անհատի, որ մի պահ կասկածի տակ է առնում սեփական ապրումները, դիտարկումները պատկերաւորման այլեւայլ միջոցներով թղթին յանձնելու իմաստը: «Թիւը մեծ է, թիւը փոքր, քաղաքը մեծ է, քաղաքը փոքր, ո՞րն է իմ մեղքս, ես ի՞նչ ընեմ: Ինչ ալ ըլլայ ես կեանք ունիմ եւ պիտի ցոլացնեն աչքերս այս թատերաբեմը»: Այս իմաստով ընդամէնը փողոցային մի պատկեր ներկայացնող «Վիճակահանութեան տոմս ծախող մարդն ու աղջիկը» պատմուածքը դառնում է խորքային, երբ իր վաճառած տոմսերի խաբէութիւնը իմացող մարդը, որ մտքում ծիծաղում էր իր խօսքերին հաւատացող միամիտ գնորդների վրայ, ուշ գիշերով տուն վերադառնալիս աղջկան ասում է. «Մէկ հատ դո՛ւն քաշէ, պահէ քովդ, տուն տանինք»: Ակամայ ընթերցողի մէջ էլ է յոյս յայտնւում, թէ հենց այդ տոմսը կարող է բերել ամենամեծ շահումը: Հոգեբանօրէն հաւաստի է, որ մարդն ի վերջոյ ինքն էլ է հաւատում դստեր բախտաբեր լինելու իր իսկ յօրինած հեքիաթին:



Փիլիսոփայական խոհը, ընդհանրացումների հասնելու ջանքերը առկայ են հանդէսում տեղ գտած մի շարք արձակ գործերում, սակայն պէտք է նշել, որ դա իր ամբողջական մարմնաւորումն է ստացել Խաչիկ Շահինեանի «Կեանքի խաղն ու հմայքը» գործում, որ միանգամայն բաւարարում է էսսէի պահանջները: Կ՛ուզենայի կարդացած լինել նոյն հեղինակի այլ մտորումներ, այլ հարցերի շուրջ:



Մարուշի «Երեք կիներ» ստեղծագործութիւնը բոլոր առումներով հետաքրքրեց ինձ: Նախ, ինքս էլ շատ եմ անդրադառնում հայ կնոջ առեղծուածային բնոյթին, երկրորդ՝ ինձ համար նոյնպէս շատ էական է այն երեւոյթը, թէ ինչպէս է կարողանում հայ մտաւորական կինը, բոլորանուէր տրուած լինելով ընտանիքին, զաւակներին, կարողանում գիտութեամբ, արուեստներով, հասարակական գործունէութեամբ զբաղուել: Կազմել եմ ժամանակակից հայ արձակագիր կանանց ժողովածուն, որում ամփոփուած գործերը մի շարք գրականագէտների կողմից որակուել են որպէս բոլորովին նոր խօսք եւ բարձր մակարդակի գրականութիւն:



Մարուշի մտայղացումը՝ սուրճի հրաւէրը մի նախնական փորձ է կարծես ի մի բերելու տարբեր ժամանակներում ապրած մեր կին գրողների դերի եւ տեղի մասին դրուագաբար քննարկուող որոշակի բացայայտումներ:



Որքանո՞վ է լիարիւն հայ կին գրողի գործը (այստեղ, ի հարկ է, հարկ է որոշ նախանձախնդրութիւն դրսեւորել բանաստեղծութեան եւ արձակի խնդրում): Հայ կին գրողը կարողացե՞լ է երբեւէ լիովին տրուել իր կոչմանը: Մի տեղ ասւում է.«...Կը կարծեմ, որ դատ ունեցող ազգերը մեծ արուեստագէտներ չեն կրնար ծնիլ պարզ այն պատճառով, որ ամէն մեծութիւն տրամադրուած եւ զոհուած կ՛ըլլայ դատին, չէ՞ք կարծեր»: Այս հարցը վիճելի է նախ նրանով, որ չկայ մի ազգ, որ դատ չունենայ: Եւ յետոյ չկայ մի գրող, որ եթէ տարագրութեան մէջ չի մոռացել իր ազգային պատկանելիութիւնը, որեւէ չափով տուրք չտայ իր ազգային դատին: Տարբեր ժամանակներում ապրած մեր նշանաւոր կին գրողները միմեանց հետ վիճելու շատ բան ունեն: Հեղինակի համար նոյնպէս կարեւոր է իրեն տանջող հարցերի պատասախաններն ստանալը հենց իրենցից. սա էլ հենց հրաւէրի առիթն է: Կարծում եմ այս մտայղացումը կարող է աւելի մեծ ծաւալ ընդգրկել, եւ այդ դաշտում կարելի է առաւել կարեւոր բացապարզումների յանգել:



Ցաւօք, չեմ կարող խօսել Աշխէն Առաքելեան-Վարդանեանի վէպի մասին, քանի որ ընտրուած հատուածից դժուար է կռահումներ անել: Յամենայն դէպս ողջունելի է կին գրողի անդրադարձը սեփական պատմութեանը:



Խօսեցի հանդէսի լաւագոյն ընթացքի եւ կողմնորոշումների մասին: Իսկ առանձին հեղինակների, այս կամ այն գործի թերութիւնների մասին չխօսեցի ոչ թէ այն պատճառով, որ դրանք աննկատելի են, այլ նախ այն պատճառով, որ իւրաքանչիւր ստեղծագործող ինքը ամենաճշգրիտ գնահատողն է իր գրածի: Եթէ մեր իմացած թերութիւններով հանդերձ մեր գործը ներկայացնում ենք հասարակայնութեանը, երբեմն մեզ խաբում ենք, թէ գուցէ ուրիշները չեն նկատի այն, ինչ մենք լաւ գիտենք, կամ ուզում ենք ստուգել՝ կը նկատուե՞ն, ո՞չ: Միւս կողմից մեր ասելիքն է մեզ յոյժ կարեւոր թւում: Այս դէպքում աչք ենք փակում ձեւի առաջ, որ երբեք էլ երկրորդական չէ: Այս դէպքում ես առաջնորդուել եմ թէ՛ ձեւի եւ թէ՛ բովանդակութեան կարեւորութեան սկզբունքով, այս երկուսի անքակտելիութիւնից ելնելով: Սակայն ինձ համար գնահատելին եւ անգամ պաշտելին այն է, որ իմ գրչակից քոյրերն ու եղբայրները մէկ են մեր հիմնական արժէքների խնդրում եւ այս առումով անխոցելի են մնացել ազգին պատահած բոլոր տարաբախտութիւնների պայմաններում:



Ալիս Յովհաննիսեան



Արձակագիր, հրապարակախօս

Edited by Johannes, 16 October 2009 - 10:02 AM.

[Arpa]

Բարեւ Ձեզ:
Լսած էի վաղաժամ վախճանման մասին, սակայն առայսօր նրա մահուան պատճառը անյայտ է ինձ:

Ըստ բանբասանքի , նրա վաղաժամ վախճանի պատճառը «կոտոր- սիրտ/broken heart» էր:
Թէ ինչպէս նա մենակ եւ անպաշտպան, իբր «սարեակ ոսկէ վանդակի մէջ» առաջարկած էր ողջագուրուել աւուր Ամենայն Հայոց Վազգեն Կաթողիկոսի հետ : Մովսէս Տէր Գալուստեանը , աւուր նախագահ ՀՅԴ ի նրան շառաչիւն ապտակ էր զետեղել նրայ երեսին, Թէ դու « ՄԵՐ ԸՆՏՐԵԱԼ ծառայ գերին ես, իրաւունք չունես խօսելու» :
«Կոտորած սիրտ, Լռելեան Սիրտ»:
Զարեհ Կաթողիկպսը իմ Մարաշածին հոբարի տարեկից մանկական խաղընկեր էր: Երբ, մի ժամանակ իմ հոբաը նրան հարց էր տուել թէ ինչու նա գերի էր ընկել աւուր պոլիտիքայի, նա պատասխանել էր « ինչ անեմ, ոչ մի ինձ նեցուկ կանքնի քան ՀՅԴ ն»:
Այո, գիտեմ աւուր Մարաշի «յառաջդիմական» Միութիւնը (ոմանք իր իսկ մանկութեան խաղընկերները)** լման ուրացան, այպանեցին , անարգեցին նրան եւ պարսավեցին:
** Նրանց ամենակարկարուն գերդաստան Ոսկանեանները, որոնցմէ ոմանք հետեւաբար բարգաւաճ ոսկերիչ սդամանտավաճառ դարձան կատաղի հակա- Երեւան, մինչ այլք … «Վարդան» եղան Երեւանի Գլխաւոր Պաշտոնեայ:

Edited by Arpa, 13 October 2009 - 11:13 AM.

[Arpa]

Aleppo-Aintab-Armenia.
The following is from furkish sources, so a grain of salt may be applicable. I have removed many irrelevant passages.
BTW. The said village Onjupinar is a suburb of Kilis.
==

SYRIA BORDER, ONCE ASSOCIATED WITH TERROR, NOW A PATH TO INTEGRATION

TurkishNY
Wednesday, 14 October 2009 08:24

The Oncupınar border gate on the Turkish side of the Turkish-Syrian
border on Tuesday served as the venue for a symbolic gesture reflecting
remarkable progress in bilateral relations between the two countries
with the signing of a historic deal by the foreign ministers of the
two countries, which came to the brink of war more than a decade ago.
======
Yesterday, the Syrian city of Aleppo and the Turkish city of Gaziantep
were venues of a ministerial level meeting of the High-Level Strategic
Cooperation Council, with the first part of the meeting being held
in Aleppo and the second in Gaziantep. The two ministers arrived in
Gaziantep after walking across the border.
===.

Following the first part of the meeting, Davutoglu and al-Moallem,
while in no-man's land between the Oncupınar and al-Salame border
gates, together removed a symbolic barrier, marking the significance
of the move by the two countries.

The lifting of visa requirements is only one aspect of a planned
multidimensional bilateral relationship final goal of which was dubbed
at the time by Davutoglu as "maximum integration."
====

Such a calendar is a message to both governments and peoples, the same
diplomatic sources, speaking on condition of anonymity, s Armenian
side should read from the Syrian-Turkish border opening is clear:
"If we are lifting visa requirement for a border which was at one
time mined and used as a refuge by terrorists, then we can easily
open the border with Armenia. However, to do so, Armenia, like Syria,
should clearly state its intention for permanent peace with Turkey."

Edited by Arpa, 16 October 2009 - 09:37 AM.

[Arpa]

The art of needlework and embroidery.
An endangered species? A lost art? Yet, there seems to be a renewed revival.
The article by Hakob Avetikian on the occasion of a pictorial book By Hraztan Tokmajian published in Aleppo , partly sponsored by the MHM(Marash Compatriotic Union) and the Saryan Institute of Art opens with a little nostalgia that the art is all but lost except , at times at the Vernisage and some museums, but it goes on with some hope the art has found renewed interest , specially in Aleppo.
On a personal note; I am familiar with many of the names mentioned, the likes of Mis Bulle, Karen Yeppe et.al. In addition, I am intimately acquainted with the Marash needlework, and I do have some actually made by family and relative members. I wonder if the book mentions that Grand Lady “Trvond Khanum“, Tikin Turfanda (A Genocide widow herself, Marash born, I forget her surname) who provided work and meager income to many an Armenian girl/woman that she would send to America.
BTW. Even though most Marashtsi girls and women knew how to embroider, there very few who knew how to trace the velvet cloth with dough (khmor) imprinted with wooden templates. Yes, many of the designs had Christian Armenian motifs (crosses etc.). Seems like the art was primarily a Kilikian culture, like Marash, Aintab(Lace) , Zeitun, Edessa(Ourfa) (I am not familiare with those of Zeitun and Ourfa).
----

Բացի Վերնիսաժից, չհաշված նաեւ մեր թանգարանները, Հայաստանում հետզհետե ավելի քիչ ենք հանդիպում ասեղնագործ իրերի: Անշուշտ, խոսքը հայկակա՛ն ասեղնագործության մասին է, տոհմիկ, մեզ հարազատ մաքուր գործերի, որոնք հազվագյուտ են նաեւ Վերնիսաժում, որի հաճախորդների մեծ մասը զբոսաշրջիկներ են եւ, բնականաբար, գաղափար անգամ չունեն հայկական ասեղնագործության մասին, այլապես դրանց պահանջարկը ինքնըստինքյան կգոյանար եւ կիրառական արվեստի այդ տեսակը մահամերձ վիճակում չէր հայտնվի մեզանում:…

---
ԱԶԳ ՕՐԱԹԵՐԹ - ՄՇԱԿՈՒՅԹ #12, 2010-08-28
Ձեռարվեստ
ԱՍԵՂՆԱԳՈՐԾՈՒԹՅՈՒՆԸՙ ԱՐՎԵՍՏ ԵՎ ԱՐՀԵՍՏ
ՀԱԿՈԲ ԱՎԵՏԻՔՅԱՆ

Բացի Վերնիսաժից, չհաշված նաեւ մեր թանգարանները, Հայաստանում հետզհետե ավելի քիչ ենք հանդիպում ասեղնագործ իրերի: Անշուշտ, խոսքը հայկակա՛ն ասեղնագործության մասին է, տոհմիկ, մեզ հարազատ մաքուր գործերի, որոնք հազվագյուտ են նաեւ Վերնիսաժում, որի հաճախորդների մեծ մասը զբոսաշրջիկներ են եւ, բնականաբար, գաղափար անգամ չունեն հայկական ասեղնագործության մասին, այլապես դրանց պահանջարկը ինքնըստինքյան կգոյանար եւ կիրառական արվեստի այդ տեսակը մահամերձ վիճակում չէր հայտնվի մեզանում:
Արդարեւ, հայկական ասեղնագործությունը գրեթե լրիվ դուրս է մղվել մեր կենցաղից, առօրյա կիրառումից: Դստեր կամ թոռնուհու օժիտի մեջ տոհմական մի կարպետ, գորգ, ասեղնագործ սփռոց, գոգնոց, բարձի երես կամ վարագույր ներդնելու գեղեցիկ ավանդույթը վաղուց փոխարինվել է մեքենայի հյուսած իրերով, կոբալտի անճաշակ ամանեղենով, «խրուստալով» եւ այլ անապետքություններով: Այլապես Երեւանում եւ այլ քաղաքներում մենք կունենայինք ասեղնագործ իրերի խանութներ եւ պահանջարկը բավարարող արհեստանոցներՙ գործող կանանցով եւ աղջիկներով, որոնց համար դա կլիներ սոցիալական վիճակը մեղմացնող միջոց նաեւ: Ինչպես եղել է դարեր շարունակ, հատկապես Կիլիկիայում, եւ հատկապես մեր ժողովրդի պատմության ամենադժնդակ պահերին, մանավանդ 1894-96-ի եւ 1909-ի կոտորածներից եւ, առավել եւս, 1915-ի Ցեղասպանությունից հետո, երբ հազարավոր որբուհիներ ասեղի միջոցով են վաստակել իրենց օրապահիկը:
Այդ որբուկներն են ու որբեւայրիները, որոնք թուրքական նախճիրներից մազապուրծՙ բռնագաղթի առաջին հանգրվան Հալեպ են տարել Մարաշի, Այնթապի, Ուրֆայի, Զեյթունի եւ այլ վայրերի ասեղնագործական ավանդույթները, եւ Միսս Հեդուիգ Բյուլի, Քարեն Եփփեի, Միսս Ագնեսի եւ օտարազգի մյուս որբախնամների հաստատած որբանոցներում ու ապաստաններում ստեղծված արհեստանոցներում օրվա հաց վաստակել իրենց ասեղով եւ հելուններով: Որբերը մեծացել են, ամուսնացել, տուն-տեղ դրել, բայց մտերմությունը ասեղնագործության հետ մնացել ու փոխանցվել է հաջորդ սերնդինՙ այս անգամ ոչ թե հաց շահելու, այլ գեղագիտական հաճույքի եւ, ավելի հաճախ, որպես ապագա լավ տանտիկնոջ գրավական: Այլ խոսքովՙ Հալեպում տոհմիկ ասեղնագործության ավանդույթները ինչ-որ չափով դեռ շարունակվում են...
Ապացույցըՙ արվեստաբան Շահեն Խաչատրյանիՙ մեզ տրամադրած մեծածավալ գիրք-ալբոմը, որ օրերս լույս է տեսել Հալեպում, Pawael Press տպագրատանը, Հրազդան Թոքմաջյանի հեղինակությամբ եւ ձեւավորմամբ, լուսանկարիչ Հակոբ Գուլյանի եւ այլոց աշխատակցությամբ, Մարաշի հայրենակցական միության Գերմանիկ-Վասպուրական մշակութային միության հրատարակությամբ - «Մարաշի ասեղնագործություն»: 405 մեծադիր էջերում հեղինակը ներկայացրել է, հայերեն եւ (հանդիպակաց սյունակում) անգլերեն լեզուներով, Կիլիկիայի Մարաշ քաղաքի շուրջ հազարամյա հակիրճ պատմությունը, ազգագրությունը, արհեստները, գորգագործության եւ ասեղնագործության ավանդույթները, առանձնահատկությունները, հարթակարի (աթլասլամա) եւ գաղտնակարի (իրգա) նրբություններըՙ հին, միջին, նոր եւ նորագույն բազմաթիվ նմուշներով, տարբեր հավաքածոներից եւ հեղինակներից ձեռք բերված գերազանցապես գունավոր վերատպություններով, օտար հեղինակների վկայություններով:
Առանձնապես ուշադրության է առնվել միջնադարյան հայկական հոգեւոր-եկեղեցական մշակույթի, ծեսերի եւ սիմվոլիկայի ազդեցությունն ընդհանրապես Կիլիկիայի եւ մասնավորաբար Մարաշի ու հարակից շրջանների ազգագրության վրաՙ նպատակ ունենալով ավելի խորքային ներկայացնել Մարաշի ձեռարվեստի ակունքները, անգամ կենցաղային իրերի վրա օգտագործված նախշերը, որոնք գերազանցապես քրիստոնեական են, որի պատճառով էլ, հավանաբար, մարաշյան գորգարվեստն ու ասեղնագործությունը չեն հետաքրքրել մահմեդական շրջապատին եւ դրանով իսկ պահպանել են հնավանդ իրենց զարդանախշերն ու խորհրդանշանները:
Բնականաբար, նկարիչ-գեղագետ հեղինակի ուշադրությունը սեւեռվել է հետեղեռնյան շրջանիՙ նախճիրներից մազապուրծ բեկորների առաջին հանգրվան Հալեպի, բռնագաղթվածների մի կերպ կառուցած հյուղավանների, օտար միսիոներների եւ ազգային կազմակերպությունների հաստատած որբանոցներում եւ ապաստաններում ստեղծված արհեստանոցներում կանանց եւ աղջիկների ասեղնագործությանՙ Ուրֆայի, Այնթապի, Զեյթունի եւ Մարաշի դպրոցների հետեւողությամբ հյուսված գործերի ու գործունեության վրա: Ինչպես ասվեց, դրանք նույն միսիոներներիՙ եւ հետագայում հատուկ խանութների միջոցով վաճառքի էին ուղարկվում եվրոպական քաղաքներՙ օրապահիկ ապահովելով հավաքագրվածներին:
Հետագայում, ինչպես ասվեց վերեւում, կյանքի պայմանների բարելավմանը համընթաց, ասեղնագործությունը դադարել է ապրուստի միջոց լինելուց եւ վերածվել, եթե կարելի է ասելՙ հոբբիի, որով զբաղվել են աղջիկները դեռատի հասակիցՙ ի պատրաստություն իրենց օժիտի: Այս վերջինը, որին նույնպես անդրադարձել է գրքի հեղինակը, հալեպահայ ավանդական ընտանիքներում կարեւոր երեւույթ էր. ամուսնական պսակից առաջ հարսնացուի տանը ցուցահանդեսի պես ներկայացվում էին օժիտին մաս կազմող առարկաները. որքան շատ էին հարսնացուի անձամբ պատրաստած ձեռագործ իրերըՙ այնքան գովեստի էր արժանանում աղջիկը, որպես բանիբուն, տնարար, շնորհքով (հունարլի) աղջիկ: Ավելի ուշ գործին միջամտել են նաեւ մշակութային միություններն ու դպրոցները (վերջիններում ասեղնագործությունը առ այսօր դասավանդման առարկա է), որոնք տարեկան ցուցահանդեսներ, քերմես-բազարներ են կազմակերպել ձեռագործներիՙ ի նպաստ դպրոցի կամ միության:
Եվ... հայաշատ այդ քաղաքում շարունակվել է ավանդույթը: Հրազդան Թոքմաջյանի պատրաստած ալբոմում մեծաթիվ են հին, նոր եւ նորագույնՙ հեղինակային ասեղնագործությունների նմուշները, հեղինակների լուսանկարով: Նրանցից ամենաերիտասարդը 1986 թ. ծնունդ է, ինչը նշանակում է, որ Մարաշի ասեղնագործությունը դեռեւս կենդանի, ապրող արվեստ է, որի վարպետներից մի քանիսին, կարծում եմ, անհրաժեշտ է տեւական ժամանակով հրավիրել Հայաստան, որպեսզի Մարաշի նուրբ, գեղեցիկ, բանաստեղծական ձեռարվեստը չկորչի, հարատեւի նաեւ Հայաստանում: Անշուշտ, նույնը վերաբերում է Այնթապի ասեղնագործությանը, որը, ի տարբերություն Մարաշի, իմ կարծիքով, ավելի շքեղ է ու փարթամ:
Այս գիրք-ալբոմը, որի հեղինակը շուրջ 16 տարի ղեկավարում է Հալեպում ՀԲԸՄիության Մ. Սարյան գեղարվեստի ակադեմիան եւ դարձել է հալեպահայության արվեստի եւ մշակութային կյանքի մղիչ ուժերից մեկը, պատիվ է բերում ոչ միայն հեղինակին եւ նրա գործակիցներին, այլեւ Մարաշի հայրենակցական միության տեղի վարչությանն ու մարմիններին, որոնց հավաքական աջակցության մնայուն առհավատչյան է այն:
Հույս ունենք, որ այս հատորին կհաջորդեն մյուսներըՙ Այնթապի, Ուրֆայի (Եդեսիա), Զեյթունի եւ մյուս ասեղնագործական դպրոցներին նվիրված գրքերը:

Նկար 2. Ասեղնագործ հայուհիներ (ձախից առաջինըՙ Քարեն Եփփեն) 1920-ական թթ., Հալեպ
Նկար 3. ՀԲԸՄ-ի Սարյան ակադեմիայում բացված ասեղնագործ աշխատանքների ցուցահանդես
Նկար 4. Թավշե թիկնոց, 1955թ., Հալեպ
Նկար 5. Եպիկոպոսական թավշե տարազ, 1980-ականներ: Գործՙ Զվարթ եւ Նազելի Գութուճյան քույրերի
Նկար 6. Անհայտ հեղինակ: Ծածկոց բկ-ի վրա, 160x94 սմ, 19-րդ դ., Մարաշ
Նկար 7. Թավշե հողաթափեր, Մարիա Հարությունյան եւ Ալին Իշխանյան 1990, Հալեպ


http://www.azg.am/AM/2010082802
© AZG Daily, 2008

[Arpa]

If this seems like a repeat, it is in a way. See #15 above.
See Hrazdan Tokmajian himself speaking.

http://shanttv.com/a...1_03/2040/4985/

What is more eerie below is that I have personally known some of the actors below. Like Dr. Jebejian and Zareh Kaplan. Just as I have several samples of those Marash needelworks that my own mother and aunts had emroidered.

http://www.azg.am/AM...ture/2011020501


Տեղադրվել է` 2011-02-05 14:56:03 (GMT +04:00)

ԳԵՂՈՆ ՀԱՅ ՄՈՐԸ
ՀԱԿՈԲ ՀԱԿՈԲՅԱՆ


Կարծում եմ, ի բնե մարդուն հատուկ է հերոսի պաշտամունքը: Հաղթողի, ուժեղագույնին առջեւ խոնարհում: Նաեւ հնուց հայերը կազմակերպել են Նավասարդյան խաղերը: Մարդիկ կազմակերպել են հատուկ մրցումներ հաղթողներին որոշելու համար: Այդ մրցումները եղել են մեծ տոնախմբումներ, որոնց ներկա են եղել արքաները... «Օ՜ տայր ինձ զծուխն ծխանի եւ զառաւօտն Նաւասարդի»... «Աւա՜ղ փառացս անցաւորի...»,- երեւի ծերունի արքայի հառաչանքը...
Հելլադայում մարդկային մարմնի գեղեցկությունը պաշտամունքի էր հասել... Օլիմպիական խաղերը, երբ մրցում էին իրենց ուժը եւ ֆիզիկական կարողությունը ցույց տալու համար, եւ նույն ժամանակ, եթե չեմ սխալվում, բանաստեղծներն էին մրցում: Գիտենք, որ օլիմպիական հաղթողներուն համայնքը հուշարձան էր կանգնեցնում: Նրանք իրենց հերոսներն էին:
Եվ ընդհանրապես, ժողովուրդը, գոնե մենք գիտենք, որ հայերս հպարտանում ենք մեր հաջողակ հայրենակիցներով, եթե նույնիսկ մենք մասնակցություն մը կամ օգնություն մը ցույց չենք տված մեր հերոսին: Քըրք Քըրքորյանը, ասում են, այսօր աշխարհի ամենահարուստներից է, եւ հպարտությամբ ենք հիշում անունը, նաեւ սպասում ենք, որ ինքն ալ իր ժողովուրդին բաժին հանե իր հաջողութենեն... Եվ անշուշտ, Քըրք Քըրքորյանները իրենց ժողովուրդին դժվարության ժամանակ չեն մոռանում... Անշուշտ, ժողովուրդը իր սրտին մեջ պահում է մանավանդ իր հայրենիքին պաշտպանության համար կյանքը տված կամ վտանգած անձանց. «Սուրբ անունդ պիտի հիշվի դարեդար, հայրենիքի տեր ու պաշտպան Անդրանիկ»:
Անշուշտ, որեւէ բնագավառում, երբ հայը մրցում է օտարների հետ, մեր ժողովուրդը անտարբեր չի մնում, երբ հայկական Եռագույնը բարձրանում է ի պատիվ հաղթողին եւ հնչում է «Մեր հայրենիքը»... Հաճախ հաղթողը պատվանդանի վրա իր արցունքները չի կարողանում զսպել մեր պետական հիմնը լսելիս...
Դժբախտաբար վերջին հարյուրամյակները, մանավանդ 20-րդ դարը ճակատագրական եղավ հայերուս համար. կործանման դարաշրջանը մեր մտավորականության. մանավանդ մեր հայ գրողները կարծես անիծված ըլլային. եթե ուրիշ ժողովուրդներու մոտ պատահում են «անիծված արվեստագետներ», հայ լավագույն գրողները, մեր ժողովուրդի ընտիր զավակներըՙ «նոր ազնվականությունը», մահանում էին 20 տարեկանինՙ թոքախտով, կամ 40 չհասած մեռնում էին աքսորի ճանապարհներուն, բանտերում, սպանվելով... Էլ չեմ ասում ամբողջ արեւմտահայության սպանդը Օսմանյան կայսրության մեջ: Եվ այսպես, հայ ազգը գոյատեւում է...
Կյանքը ուրախ չէ եղած հայերուս համար, եւ սակայն նկատած եմ, որ հայերը անհասկանալի զուսպ են մանավանդ երբ առիթ է լինում հայրենակիցը գովաբանելու... Ի բնե ըլլալով խելացի, օժտվածՙ տեսնելով հանդերձ իր հայրենակցին հաջողությունը, չի սիրում ցույց տալ ոգեւորություն, կարծես ասում էՙ հերիք չէ հաջողել է, հիմա էլՙ գովասանք, քիչ մը շատ չէ՞: Կարծես թե դա իրեն համար ըլլա նվաստացում, կրնա ըլլալ նաեւ նախանձ... Իսկ ես կարծում էի, որ ուրիշի արժանիքները բացահայտելը նույն ինքը առաքինությունն է, իսկ փառաբանելը սկիզբն է լավին հետ համագործակցելու: Լավը արժեւորելը սկիզբ է դառնում լավ գործը շարունակելու, լավերու ընկերակցության, եղբայրության սկիզբը... Դժբախտաբար, երեւի դարերով օտարին հայոց ճորտացումը հայուն դարձրել է ավելի ինքնամփոփ, կասկածամիտ եւ չվստահող... Իսկ 70 տարվա սովետական ռեժիմը քի՞չ ավերներ գործեց մարդոց հոգում... Փառք Աստուծո, այդ մղձավանջային ժամանակները անցան, հիմա արդեն ժամանակն է, որ ամեն լավ գործ գնահատենք, քաջալերենք, փայփայենք, որպեսզի այդ զարհուրելի ժամանակները իսպառ մոռացվին:
Եվ ահավասիկ ես ուրախությամբ այսօրվա եւ վաղվա ընթերցողին կուզեի ծանոթացնել սքանչելի հայորդիի մը եւ իր ստեղծագործության, որուն մեկ մասին բախտը ունեցանք անցյալ տարի ծանոթանալու: Ինչպես ասում էի քիչ առաջ, գեղեցիկ գործ մը, եթե ունի իր գնահատողը, պատճառ կդառնա նոր գեղեցիկ գործերու ստեղծման: Կարեւոր է, որ նախ գոյություն ունենա այդ ազնվական մարդը, որ ոչ միայն գնահատող է տաղանդավոր գործին, այլեւ ինքն ալ ըլլա գեղեցիկ եւ տաղանդավոր: Եվ ահավասիկ այդ հերոսըՙ տաղանդավոր նկարիչ Հրազդան Թոքմաջյան, որ մի քանի ամիս առաջՙ 2010 թվականին հայրենիք բերավ նվիրաբերելու երկու սքանչելիքՙ գիրք-ալբոմ մը եւ ցուցահանդես մը, որ, կարծում եմ, հայրենիքում 2010 թվականի ամենանշանակալից, անմոռանալի եւ պատմական պահերից եղան: Երկուքն ալ կոթողային գործերՙ Հրազդանի հեղինակած «Մարաշի ասեղնագործություն» հոյակապ աշխատասիրությունը եւ «Մարաշի ասեղնագործություն» ցուցահանդեսը:
Ցուցահանդեսը բացվեց Երեւան քաղաքի պատմության թանգարանում 2010 թ. նոյեմբերի 3-ին, իսկ գրքի շնորհանդեսըՙ մի օր շուտ, Հայաստանի գիտությունների ակադեմիայում: Ցուցադրվում էին բարձրագույն մակարդակի գործեր, որոնք պատիվ պիտի բերեին աշխարհի լավագույն թանգարաններուն: Դրանք բարձրագույն մակարդակի նկարչական գործեր են հեղինակությամբ հայ տանտիկիններու: Նկարագրելով չի լինի, պետք է տեսնել: Կերպասի վրա ասեղով եւ գունավոր թելերով, բամբակյա եւ ոսկեթելով կատարյալ գծագրություն, կատարյալ կոմպոզիցիա, սքանչելի գունանկարչություն: Եթե կերպարվեստի գործի մը արժանիքներեն մեկն ալ այն է, որ դիտողը որքան ալ որ նայի ցուցադրված ստեղծագործությունը, չձանձրանա, այլ ուրախությամբ լեցվի, հայ կանայք ստեղծել են անզուգական արվեստի գործեր, ամեն ստեղծագործող իրավամբ ինքնատիպ է եւ եզակի... Եվ ցուցահանդեսը միասնական է եւ կատարելապես այլազան: Ամեն հեղինակ որոշակի տարբերվում է մյուսեն:
Գալով Մարաշի ասեղնագործությանը նվիրված աշխատասիրությանՙ գիրքը կոթողական գործ մըն է, բառին բուն իմաստովՙ խելացի, զարգացած, նրբանկատ, գիտուն, ինքնավստահ, մեկ խոսքովՙ տաղանդավոր հայրենակցի մը, որը միայն պատիվ կրնա բերել իր ազգին եւ մարդկության:
Ցուցահանդեսի նմուշները, արվեստի գործերը հավաքված են Սիրիայի Հալեպ քաղաքում եւ տպագրված նույնպես Հալեպ քաղաքում, հրատարակությամբ Մարաշի հայրենակցական միության Գերմանիկ-Վասպուրական մշակութային միության: Սույն հատորը կնվիրվի Ցեղասպանության ու տարագրության տառապալից օրերը իրենց ուսերուն վրա տարած հայ կանանց պայծառ հիշատակին:
Լավ կըլլա, որ նշեմ, որ 1915 թվականի թրքական կոտորածներից մազապուրծ Արեւմտահայաստանի եւ Կիլիկիո քաղաքներուՙ Մարաշ, Հաճըն, Զեյթուն, Այնթապ, Քիլիս, բնակիչները մեծ մասամբ նախ հավաքվեցին Սիրիայում եւ մանավանդ Հալեպ քաղաքում, սիրիական գթասիրտ եւ մարդասեր ժողովուրդի պանծալի եւ հնագույն քաղաքում: Արեւմտահայաստանից, Կիլիկիայից, Տեր Զորից ճողոպրած արեւմտահայության մնացորդացը մնաց Սիրիայում, հիմնականը Հալեպ քաղաքումՙ իբրեւ հյուր արաբ բարեգութ ժողովուրդին:
Հալեպը դարձավ տեսակ մը փոքր Արեւմտահայաստան... Հայերըՙ իրենց դարավոր մշակույթով եւ սովորություններով, հայկական ընտանիքը, եկեղեցին, որոշ ժամանակ կարծեք չէին զգում հարվածի ուժգնությունը, բայց օտարության սառը օդը կամաց-կամաց զգալի պիտի դարձներ մահացու հարվածի ուժը... Հայը արմատախիլ եղած էր իր բնօրրանեն, դատապարտված էր մոռանալու իր լեզուն, իր ինքնությունը, դառնալու նոր մարդու տեսակ, հայու նոր տեսակ... 95 տարի է անցել Եղեռնից, եւ արդեն մի քանի սերունդ ապրում է «նոր հայրենիքի» մեջ: Պետք է նշեմ, որ ամբողջ Սփյուռքի տարածքում սփռված հայ համայնքներուն մեջ Սուրիան եւ մանավանդ Հալեպ քաղաքը ունի իր ինքնուրույն տեղը իբրեւ պահեստը մնացորդացի... վերջնականապես տակավին չխաթարված արեւմտահայության. «Տեսի դաշտերը Սուրիո, Լյառն Լիբանան եւ յուր մայրեր... Կըղզի նման չիք մեր Կիպրիա, Եվ ոչ մեկ վայր է, արդարեւ, Գեղեցիկ քան զիմ Կիլիկիա, Աշխարհ, որ ինձ ետուր արեւ...»: «Քու հիշատակդ այս գիշեր, զիս լալու չափ կհուզե», Հայաստա՜ն, Հայաստա՜ն, Հայաստա՜ն...
Այո, անշուշտ Հրազդանը չենք մոռցած: Ո՞վ է Հրազդանը, անշուշտ պիտի հարցնեք: Այո, Հրազդանը այսօր արդեն մոտ քսան տարի է Հալեպ քաղաքում ապրող հայաստանցի նկարիչ մըն է շատ տաղանդավոր: Հրազդանը ի՞նչ կապ ունի Հալեպի հետ... Մի քիչ պատմություն. մոտավորապես 60 տարի առաջ Հալեպ քաղաքի մի քանի արվեստասեր հայերՙ ակնաբույժ տոքթ. Ճեպեճյանը, ճարտարապետ Գաբլանը կորոշեն նկարչական դասարան մը բանալ նկարչություն սիրող եւ ընդունակ հայ պատանիներունՙ քաջալերելու նկարչությամբ զբաղվել: Եվ մի սենյակ կճարվի, ուր մի փոքր վճարումով հայ տղաք եւ աղջիկներ պիտի կարողանային նկարչությամբ զբաղվել եւ սորվել նաեւ: Չեմ գիտեր հիմնադրման օրից ովքեր եղած են նկարչության ուսուցիչները, բայց կարծեմ ոչ մի վկայված մանկավարժ, բարձրագույն կրթությամբ ուսուցիչ չի եղել: Բայց հետագային ՀԲԸՄիության «Սարյան ակադեմիա» կոչված այդ դասարանը բախտը ունեցավ ունենալու իրական տաղանդավոր դասատու մը, որ նաեւ մանկավարժ էր կրթությամբՙ ավարտած Երեւանի մանկավարժական ինստիտուտի նկարչական բաժինը: Ուրեմն սիրիահայ գաղութի բախտավոր ղեկավարները մի օր էլ գաղափարը կունենան իրենց դպրոցին համար արդեն անկախ Հայաստանեն ուսուցիչ հրավիրել, եւ առանց մանրամասնություններուն մեջ մտնելու, այդ ուսուցիչը ընտրվեցավ մեր բարեկամ Հրազդան Թոքմաջյանը: Ասեմ, որ նա սիրելի ընկերս է, տաղանդավոր նկարիչ, բարեկիրթ, խելացի, ազնվագույն անձնավորություն, որ սերում է Էրզրումի նշանավոր Թոքմաջյան ընտանիքից: Թոքմաջյան կնշանակե ձուլող: Ինչպես ամեն հայ ընտանիքի մի անդամ տիրապետում էր արհեստի եւ այդ հայ արհեստավորը ապահովում էր ընտանիքի ապրուստը, այնպես ալ Հրազդանի ծնողները եղել են հնագույն արհեստի տիրապետողներՙ ձուլողներ:
Հրազդանը շնորհիվ իր խելացիության եւ ազնվաբարո նկարագրին կարողացավ մի քանի տարում Հալեպի հայ համայնքին մեջ իրեն ապահովել շատ պատվավոր մի դիրք եւ դարձավ հարազատ, շատ սիրված ու հարգված հալեպահայերից: Անշուշտ նաեւ իբրեւ մեր նորանկախ պետության քաղաքացի շատ հարգված է սիրիական կառավարության կողմից: Հրազդանը լավագույն օրինակն է այն հնարավորության, որ որքան մեծ կրնար ըլլալ օգուտը հայությանՙ ըլլա Սփյուռքում, ըլլա հայրենիքում... Ասում են 15.000 հայ տղամարդիկ եւ կանայք Լոս Անջելեսի բանտերում են ապրում իբրեւ հանցագործներ... Մեկ է, հանցագործն ալ, պատվավորն ալ Միացյալ Նահանգներում ի սկզբանե դատապարտված են հայության համար կորստյան: Ափսոս, հազար ափսոս...
Եվ ահավասիկ, ապրելով օտարության մեջ, բայց իր հայրենակիցների ծոցում, Հրազդանի աչքերը սկսում են ավելի պայծառ տեսնել օտարության մշուշին մեջ, սկսում է նկատել, որ որքան սփռված արժեքներ կան ի պահ սփյուռքահայերուն մոտ, որքան հոգեւոր արժեքներ, որոնք կորչելու են եւ կորչում են: Դրանք հայ ժողովուրդի ստեղծած արժեքներն են, որոնք պատկանում են հայ ազգին: Պետք է փրկել այդ հարստությունները: Եվ Հրազդանը հայտնաբերում է արեւմտահայ տանտիկիններու սքանչելի ասեղնագործությունները, որոնք տակավին պահվում են հայերու տուներուն մեջ: Հրազդանը կայծակի հարվածի ազդեցության տակ է. սիրահարված է հայ տանտիկիններու ասեղնագործություններուն... Ուրախության չափ չկա: Ահավասիկ ինչ է նշանակում ուրիշի ստեղծածովը ուրախանալ, գնահատել, ոգեւորվել: Հրազդանը սիրահարված է Մարաշի ասեղնագործության, եւ գործի է լծվում: Իր ժամանակը թանկագին, եւ իր սուղ միջոցները չխնայելով Հրազդանը որոշում է փնտրել, գտնել, արձանագրել եւ հավաքել Մարաշի հայ տանտիկիններու ասեղնագործությունները: Եվ ահավասիկ մի քանի տարիներու տքնաջան աշխատանքներու արդյունքով Հրազդանը հավաքում է ցուցահանդես մը եւ գրում է աշխատասիրություն մը, որը կրնար գրել միայն օժտված բանասեր մը եւ պատմաբան մը, կարող էր ոգեւորել իր հայրենակիցները, մանավանդ մարաշցիները:
Հրազդանը անշուշտ հերոս մըն է, որ իր կյանքը նվիրել է իր ժողովրդի հոգեւոր արժեքները պաշտպանելուն, եւ ինքնաբերաբար մտածում ես, որ որքան կարեւոր է, որ մեր երկիրը զորանար, մեր պետությունը հասներ պահելու եւ հսկելու իր ժողովուրդին ֆիզիկական եւ հոգեւոր կարիքները: Ախր ինչպե՞ս կարելի է ասել, որ ես ազատ եմՙ ուր ուզեմ կապրիմ, ինչ ուզեմՙ կանեմ եւ իմ կյանքիս պատասխանատուն եմ: Լավ, բայց քու ազգիդ պատի՞վը, անո՞ւնը... Ախր այս տեսակ բան չէր լսված, որ այսքան հայեր կամավոր լքեն իրենց հայրենիքը եւ օտարությունը ընտրեն... Այսքան հայերՙ կին, տղամարդ, օտար բանտերում ըլլան... Ամենայն դեպս, խեղճ հայեր... Ամենայն դեպս, մեր խեղճ եղբայրներ...
ԳԵՂՈՆ ՀԱՅ ԿՆՈՋ
Եվ այսպես խոսքս ուզում եմ շարունակելՙ Հրազդանին շնորհակալություն հայտնելով, որ իր կազմակերպած ցուցահանդեսին առիթովՙ նվիրված Մարաշի հայ կանանց ասեղնագործության, ինծի համար պարզվեց, որ հայ կանայք դարերու ընթացքին ստեղծած են կերպարվեստի գլուխգործոցներՙ իրենց տուներուն մեջ աշխատելով եւ իրենց գիտելիքները փոխանցելով իրենց դուստրերուն: Եվ այսպես դարերով հազարավոր սքանչելիքներ կորած են, մաշված եւ փչացած, բայց բարեբախտաբար Հալեպում, շատ մը տուներում, այդ հայ կանանց ասեղնագործությունները պահվում էին, եւ Հրազդանը սկսեց հավաքել եւ նաեւ ոգեւորել ու սովորեցնել, որ պետք է ամենամեծ հոգածությամբ պահել այդ արվեստի գործերը, հայ մայրերու ասեղնագործությունները, առայժմՙ Մարաշի, բայց կան նաեւ արեւմտահայության մյուս նշանավոր քաղաքներու հայ կանանց ասեղնագործություններըՙ Զեյթուն, Այնթապ, Ուրֆա, Բալու, Վան, Էրզրում եւ ուրիշ քաղաքներու հայ կանանց ձեռագործերը: Այսօր տեխնիկայի զարգացման պատճառով ձեռքի աշխատանքները չեն կարողանում մրցել իրենց իսկ ստեղծած իրական գործերու կեղծերուն հետ: Կեղծն ու էժանը շարքից դուրս են անում իրականը. սա էլ մարդկության «զարգացման» օգուտների շարքին... Այսօր դժվար թե հայ աղջիկներ տանը նստած համբերությամբ ասեղնագործությամբ զբաղվեն...
Բայց այն, ինչի մասին ուզում եմ մանավանդ խոսել, որ ես իմացաՙ դիտելով Հրազդանի կազմակերպած ցուցահանդեսը, եւ իր կազմած գիրքըՙ նվիրված Մարաշի հայ կանանց ասեղնագործություններուն, առաջին անգամ անդրադարձա, որ որքան ես եւ ուրիշ հայեր, մանավանդ արվեստաբաններ չեն նկատել, չեն անդրադարձել հայ կնոջ դերին մեր գեղագիտական դաստիարակության գործում: Չենք անդրադարձել, որ հայ տնից է սկսել հայ մարդու գեղարվեստական դաստիարակությունը, հայ կինը, հայ մայրը, տանտիրուհին որքան մեծ, մեծագույն դերը ունեցած են հայ մարդու կյանքին մեջ: Հիմա նոր հասկանում եմ, որ հայ տունը եղել է նաեւ հայ մարդու գեղագիտական կրթության օջախը: Անդրադառնո՞ւմ եք, որ երբ հայ կինը ստեղծում էր իր ասեղնագործությունները, հյուսում էր իր գորգերը, ստեղծում էր արվեստի գործեր, որոնք ստեղծվում էին ընտանիքի անդամներու ներկայությամբ: Այդ գեղեցկությունները ստեղծվում էին եւ անմիջապես մաս էին կազմում տան բնակիչներուն առօրյա կյանքին, չէ՞ որ այդ սքանչելի արվեստի գործերը ստեղծվում էին տան մեջ, նոր սերունդի աչքի առաջ եւ դառնում էին երախայի առաջին գեղագիտական դասագիրքերը, առաջին հոգեւոր սնունդը աճող սերունդին... Հայ մայրը իր տունը վերածում էր թանգարանի...
Ճաշակ մը տալու համար Հրազդանի աշխատությունիցՙ ահավասիկ հատվածներ իր գիրք-ալբոմիցՙ իմ միջամտություններով:
***
Հայ արվեստին մեջ, մասնավորաբար ասեղնագործությունը, թե կիրառական իմաստով (եկեղեցական եւ աշխարհական գործածությամբ), թե զուտ գեղարվեստական նկատառումով, մեզի կփոխանցե հայ իգական սեռին նրբաճաշակ հորինումները, որոնք մեր ժողովուրդին փառքի լուսապսակը կհանդիսանան: (Շահան եպս. Սարգիսյան, առաջնորդ հայոց Բերիո թեմի)
***
Աշխատանքի արժանիքներից է այն, որ ներկայացված են արխիվային ուշագրավ լուսանկարներ: Մեծ արվեստով են արված գծանկարները եւ գունեղ ու ներկայանալիՙ հեղինակների լուսանկարները եւ հատկապես ասեղնագործության հնամենի եւ ժամանակակից նմուշները: Առանձնապես հիշարժան են եկեղեցական հանդերձանքի տարրերըՙ կատարված Մարաշի անկրկնելի տեխնիկայով: ...Հեղինակը հմտորեն բնութագրել է ասեղնագործման գործընթացը, տեխնիկական հնարքները եւ հմտությունները (Սվետլանա Հայկի Պողոսյան, ազգագրագետ, պատմական գիտությունների թեկնածու):
***
Աշխատանքային խումբի մեր վարչական ընկերներու տեւական փնտրտուքի շնորհիվ հավաքվեցան, լուսանկարվեցան ու հրատարակության պատրաստվեցան հարյուրավոր ասեղնագործություններ: (Մարաշի հայրենակցական միության Գերմանիկ-Վասպուրական մշակութային միություն):
***
...Կրնաս տեսնել նաեւ Մարաշի հյուսվածեղեններ, որ կգործվին, եւ աղջիկներ իրենց տարօրինակ ասեղնագործությունը կհյուսեն անոր վրա, տեսակ մը ասեղնագործություն, որ քաղաքին անունովը կկոչվի: Որովհետեւ Մարաշի հայեր տնայնագործությամբ ապրող ժողովուրդ են (W.J. Childs, 1912):
***
Հայ ժողովուրդի մեծամասնությունը նստակյաց (քաղաքակիրթ) եւ տնայնագործ էին մինչեւ 1915 թվականի եղեռնը եւ սովետական ռեժիմը:
1925-ին Հալեպում կայան գտած 50.000 հայերից
8000 գորգագործ եւ ասեղնագործ
50 ոսկերիչ
300 դերձակ
450 կոշկակար
450 ատաղձագործ
300 երկաթագործ
150 թիթեղագործ
1500 որմնադիր
850 ոստայնանկ
12.250:
Հայը չի եղել մինչեւ սովետական իշխանությունը բանվոր պրոլետար: Այստեղ մի անգամ էլ ուզում եմ ձեր ուշադրության հանձնել այն փաստը, որ ամեն ընտանիքի գոնե մի անդամը տիրապետել է արհեստի մը, որ եղել է այդ ընտանիքի անդամներու ապրուստի հիմքը:
Հ. Հ
See the rest at the AZG site

[Arpa]

In the past we have spoken about the so called Old Armenians of Aleppo Հին Հայեր
Many of them went without the obligatory “-ian” family names, the likes of Fattal, Sabbagh, Hajjar and others. Many of them were fierce armenophiles and generous contributors to the Armenian institutions, be they church, school or cultural associations.
=====

http://www.reporter....its-in-12-years

Dr. Fattal's free clinic logs 40,000 patient visits in 12 years
by Florence Avakian
Published: Thursday September 10, 2009
Binghamton, N.Y. - Long before the present round of efforts to provide for universal healtcare in the United States, there was a compassionate and dedicated individual who did something creative and constructive to help the uninsured.
It was in 1997 that Dr. Garabed Fattal established a free clinic, subsequently named after him, in Binghamton, N.Y. In the last 12-plus years, 400 to 500 volunteer physicians, nurses, pharmacists, lab technicians, and office personnel have devoted their free time every Monday and Thursday evening from 5 P.M. to as long as it takes, to serve indigent people and those without health insurance. At present, the weekly workload includes 100 to 120 patients, and climbing. There is also a Wednesday evening dental program serving the clinic patients.
"Since the time when we started this system in 1997, we have not even once interrupted our services because of lack of personnel," Dr. Fattal related proudly, during an interview with this writer at the recent Armenian Medical World Congress held in New York's Hilton Hotel over the July 4th week.
The Dr. Garabed A. Fattal Community Free Clinic has processed over 40,000 patient visits. Located in Broome County, with a population of 250,000, the clinic also serves people from surrounding counties, and neighboring upstate Pennsylvania. "We don't discriminate," he said.
Dr. Fattal was 67 years old when he retired from a large consolidated hospital facility where he was the chairperson of a centralized and highly sophisticated Department of Pathology. He is also a clinical professor at the Upstate Medical University, where he has been a 30-year member of the admissions committee. It was when he retired that he decided something must be done for those without health insurance in the Binghamton area.
Stand up and be counted
What motivated him? "Many people are unable to obtain and pay for healthcare. It was unthinkable for me that this most advanced and sophisticated society can't take care of its own people. In America today, there are almost 50 million people with no health insurance, and another 20 to 25 million with inadequate coverage." He decided that "those of us who have been in the healthcare professions should stand up and be counted."
It took two years to persuade other retired doctors to open a clinic. It was not easy. He had to find a locale to practice, as well as to persuade the local hospitals to treat the patients for free. "It was a very long and complex job. We finally ended up with a system in the County Health Department pro bono with examination rooms. When the day workers leave, we come in after hours," he explained.
And then there was the all-important issue of money. "We had to prod the county." Half a million dollars were needed per year – all through donations. New York State, the county, local charities all contributed, and the rest came from many generous individual donors. Dr. Fattal has been one of the major donors.
Care, aftercare, and medicines were given to the patients without charge. In addition, when a patient was in need of an operation, a sophisticated hospital procedure, or further research on a case, the hospital did it for free. "This was an opportunity to tell a hospital CEO to help us," he related.
Still on the faculty of the medical school, Dr. Fattal is aware that other people will have to be groomed to carry on this crucial endeavor, and he's hard at work doing so. "I'm not a doctor who retires, goes to Florida and plays golf. And, I have no interest in healthcare politics," he said, pointing out that the clinic was named after him only after the continued insistence of his colleagues.
A 500-year community
Born in Aleppo, Syria, in 1927, Dr. Fattal comes from an Armenian family with deep roots in Aleppo for more than 500 years. He explained that there has been an Armenian community in Aleppo during these five centuries, many Armenians emigrating from Cilicia over the years. "There is a 500-year old Armenian church in Aleppo named, "Karasoon Mangantz Yegeghetzi" dedicated to 40 Armenian martyred children. It is a beautiful old church, big like a cathedral," related Dr. Fattal.
Following the Armenian Genocide, his father Asdvadzadour chaired a committee of the Salvation Army, which found homes and jobs for the Genocide survivors who settled in Aleppo. "The local Muslim community welcomed the huge influx of Armenian survivors. The Armenians felt safe there."
The Fattal family going back centuries had been in the rug-making business (Fattal being the Arabic word for weaver). His father, who had studied law in Istanbul in the early years of the 20th century, returned to Aleppo when the Genocide started. Following World War I, when Syria and Lebanon became French colonies, his father became a judge, rising to the highest court in the country.
His mother Mariam was born in Aintab. Her grandfather's brother was priest of the Aleppo Armenian church, and while still very young, his mother was sent to Aleppo. Young Garabed was one of six children of Asdvadzadour and Mariam Fattal, all of whom became professionals in different fields.
Studying at the St. Joseph University Medical School in Beirut, Garabed Fattal graduated in 1953, and emigrated to the United States in 1954. Specializing in pathology, he went to Manitoba, Canada, in 1955, and for the next 10 years was on the faculty of the University of Manitoba Medical School and Hospital. At a friend's urging, he came to Binghamton, where there was a great need for an experienced pathologist.
At Binghamton General Hospital, where he worked for the next 25 years, he became director of laboratories. When Wilson Memorial, Binghamton General, and Ideal Hospitals consolidated, he became chairperson of the Department of Pathology and director of clinical laboratories (with 250 professionals), retiring from active practice in November 1994.
Dr. Fattal, at 82, has also been deeply involved in the St. Gregory the Illuminator Armenian Church in Binghamton, serving as its parish council chairperson for 12 years. He skis, plays tennis, and bikes long distances, but above all, prefers to talk about his pet project. "The people who are the core of this voluntary medical program are so committed, so dedicated. Some of them work on the staff of the community hospital, but they approach this after-hours volunteer program with utmost devotion." While he would like to pass the baton in the near future to a younger individual, Dr. Fattal states without hesitation that this program is an "absolute joy" for him, and that he intends to "stick around as long as possible".

PS. Where is our dear friend Gor Gor, the Old Aleppine Armenian, who so innocently and naively fell into the poisonous web of Shahan. Do search and find when I attacked GorGor except when I advised him/her that this forum is conceived, designed, financed and maintained by those so called “Eastern Armenians”.
Did I embarrass her/him?
When he/she consequently signed himself/herself off the forum.
Shahan singlehandely destroyed our so called "Western Armenian" argument and invited so much ridicule from both sides.
May I say GOOD RIDDANCE?

Edited by Arpa, 16 May 2011 - 06:06 PM.

[Arpa]

This is the closest the strife in Syria has come to the largest Armenian enclave of Aleppo.
Survey the maps below and see where Jusr al Shugur** is. It is a few dozen miles south west of Aleppo. It , being situated at the skirts of the Ante-Lebanese mountains is one of the most verdant regions specially when compared to the arid deserts of Aleppo. I have been there. It is on the main highway between Aleppo and Kessab (we can’t see Kessab in the maps, it is at a walking distance to the left/west). At one time there was a very small Armenian community in Jisr al Shughur. In fact one of my best childhood friends was born there before moving to Aleppo.
It is ironic that those fleeing to furkey are those or descendants of those who were made refugees when Alexandretta/Antioch/Musa Ler was ceded in 1939 by the French.
PS. Where is our own ambassador in Aleppo Johannes to tell us the true story aside from the biased ones by CNN, BBC etc.
** Jusr/Jisr means bridge, I don’t know who or what “shughur” means.***
*** OK I found it.
Jisr ash-Shugur
جسر الشغور(also romanized as Jisr al-Shughour) Nickname(s): literally, "bridge of vacancy". i.e like when Armenians and Syrians had to vacate Alexandretta?

http://en.wikipedia....Jisr_ash-Shugur

http://travel.nation...tries/syria-map


http://www.maplandia.com/syria/


http://www.bbc.co.uk...e-east-13694802

Hundreds in Syria flee to Turkey, fearing army assault
Footage sent to the BBC apparently shows the funeral of an anti-government protester taking place in Jisr al-Shughour at the weekend
Continue reading the main story
Syria Crisis
Hundreds of Syrians are crossing the northern border into Turkey in an attempt to escape growing violence in their own country.
Many say they are fleeing the town of Jisr al-Shughour ahead of an expected military assault after dozens of soldiers were reportedly killed there.
Residents who stayed in the town have set up road-blocks in an attempt to stop security forces from entering.
Turkey said it would not close its doors to those seeking refuge.
Continue reading the main story
At the scene
Owen Bennett-Jones BBC News, Turkish-Syrian border
From time to time Turkish ambulances can be seen bringing those wounded in Syria for treatment in Turkey. The lightly wounded are kept in a camp right on the border and the more seriously injured are taken to hospital in the nearby city of Antakya.
Local residents on the Turkish side of the frontier say the flow of people began a month ago when some whole families moved to Turkey. The men then returned to Syria and local residents say many of those men have been involved in the fighting.
There are also makeshift camps on the Syrian side of the border, because Syrian villagers fearing their homes will come under army attack have set up tents in their fields.
The Turkish authorities seem keen to downplay the scale of the population movement. Refugees who are being provided for in official camps are not allowed to speak to journalists. Some information is coming from Syria because the Syrians are using Turkish SIM cards in their cell phones. The Syrian networks have been closed down.
Speaking at a news conference in Ankara, Turkish Prime Minister Recep Tayyip Erdogan said Turkey was monitoring the situation, and called on Damascus to act with tolerance.
Britain and France are stepping up pressure for a UN Security Council vote condemning the Syrian government's suppression of months of unrest.
Britain plans to present a draft resolution later on Wednesday, but unlike the case of Libya, the draft does not suggest military action against Damascus or sanctions.
'Burning tyres'
The BBC's Owen Bennett-Jones says Turkish ambulances are ferrying wounded evacuees from Syria into Turkey, with some being kept in a camp on the border and others being taken to a hospital in a nearby city.
Officially Turkey says 450 people have crossed the border, but accounts from local residents say the figure could be far higher, our correspondent says.
The Syrian government has declared it will act "with force" after it claimed on Monday that some 120 security force personnel were killed in Jisr al-Shughour by "armed gangs".
The reported attack came amid mounting tensions as dozens of protesters were killed across the country over the weekend.
Continue reading the main story
“Start Quote
People were struck by fear and panic after the government statements last night, it's clear they are preparing for a major massacre”
End Quote Resident Jisr al-Shugour
What happened in Jisr al-Shughour?
The BBC's Jim Muir in neighbouring Lebanon says there are no reports of action in Jisr al-Shughour itself yet, but that troop movements and preparations have been reported.
Some activists are said to have erected barriers of rocks, tree trunks and burning tyres on the main approach road to try to block the advance of security forces.
"People were struck by fear and panic after the government statements last night, it's clear they are preparing for a major massacre," one Jisr al-Shughour resident told AP news agency.
UN text revised
British Prime Minister David Cameron said the draft resolution before the Security Council focused on "condemning the repression and demanding accountability and humanitarian action".
"If anyone votes against that resolution, or tries to veto it, that should be on their conscience," he added.
On Tuesday, a British spokesman at the UN said that a UN vote was likely to take place later this week or early next week.

Alain Juppe: "Bashar has lost his legitimacy to rule the country"
Earlier, French Foreign Minister Alain Juppe said it was "inconceivable that the United Nations remains silent" on Syria as the violence worsens.
However, some council members - like Brazil, South Africa and India - are afraid that the resolution could be the first step towards a Libya-style intervention, the BBC's Barbara Plett at the UN reports.
Britain and France have revised the text to take in their concerns, diplomats say.
The idea is to build enough support in the council to make it politically difficult for Russian and China - two heavyweights who oppose any action on Syria - to veto the resolution, our correspondent says.
In a separate development, Syria's ambassador to France has denied reports in the French media that she had resigned.
Appearing on French TV, Lamia Chakkour said a telephone interview in which she was reported to have quit was part of a campaign of misinformation against the government of Syrian President Bashar al-Assad.
She has threatened to sue France 24, which admitted on Wednesday that it was probably the victim of a hoax.
Hundreds have been killed since protests began in February against the rule of Mr Assad, who took over from his father, Hafez al-Assad, in 2000.

[Johannes]

Ողջոյն,

Զեյթունի մէջ ալ Շուղուր կայ, ձորի անուն է կարծեմ:
Յարգելիս Արփա եւ ընկերներ,
Ինչ որ կը պատմեն՝ ամէնը սուտ է:
Այս համաշխարհային սուտերու հոգեբանական ճնշումներուն դիմանալ պէտք է: Արդէն չորս ամիս է մեծ պետութիւնները բան մը ընել կուզեն, քանդել՝ ինչպէս Իրաքը, Լիբիան քանդեցին, բայց չի քանդուիրկոր երկիրը, քանի որ ժողովուրդը՝ պետութիւնը պահել կուզէ:
Երկար պատմութեան համառոտը այս է: Թուրքիա փախչող, գացող չկայ: Ասկէց առաջ ալ ըսին Լիբանան կը փախինք:
Թուրքիան այս արշաւին մէջ գլխաւոր դերակատարներէն մեկն է:

[Arpa]

Այո սիրելի Օհան: Քո պատասխանը շատ տեղին էր եւ ակնկալուած:

Երկար պատմութեան համառոտը այս է: Թուրքիա փախչող, գացող չկայ: Ասկէց առաջ ալ ըսին Լիբանան կը փախինք:
Թուրքիան այս արշաւին մէջ գլխաւոր դերակատարներէն մեկն է:

Անգլիերէնով մի ասազուածք կայ- “Տապակից դէպի կրակ/ From the frying pan to the fire”. Որը աւելի դաժան եւ վատ է?
Այո, փորձում են Սիրիան նմանեցնել Աֆղանիստանի, Իրաքի, Լիբիայի եւլն: Տեսնենք թէ երբ ՕԹԱՆ/NATO ն որոշէ ռմբակոծել Հալէպը , այդ ռնբակոծիչ մեքենաները ինչ դրօշ պիտի կրեն
Սա?
http://www.enchanted...lag/Flagbig.GIF

Մեր օրերին մի օր նշանակուել էր Իսքենտերունի յիշատակին, ցոյց եւ բողոքի օր: Որ՞ օրն է դա:

[Arpa]

Ողջոյն,

Զեյթունի մէջ ալ Շուղուր կայ, ձորի անուն է կարծեմ:

Յոյժ հետաքրքիր: Խնդրեմ ընդլայնիր: Վերեւ երբ ասի որ իմ վաղեմի խաղնկերը ծնուել էր ի Ճիսր Շուղուր մոռացայ ասել թէ նա ծնուել էր Զեյթունցի ընտանիքում:

[Johannes]

http://www.flickr.co...yalp/866611094/

Սա Շղուր բերդի նկարն է:

[Arpa]

Յոյժ հետաքրքիր: Խնդրեմ ընդլայնիր: Վերեւ երբ ասի որ իմ վաղեմի խաղնկերը ծնուել էր ի Ճիսր Շուղուր մոռացայ ասել թէ նա ծնուել էր Զեյթունցի ընտանիքում:

OK! Գտայ!!
ՄԱՐԱՇ Երկ, էչ 89

ԶԷՅԹՈՒՆԻ ԳԵՏԵՐՆ ՈՒ ԳԵՏԱԿՆԵՐԸ
Ասոնցմէ կարեւորագոյնն է ՇՈՒՂՈՒՐ, որ Պէրիտ** լերան ստորոտէն հոսող ջուրերէն կազմուելով կանցնի Զէյթունի արեւմտեան կողմէն եւ կը հոսի հարաւ իր մէջ առնելով Սեւ Աղբիւրը… (Տես պատկերները) Ասոր վրայ Զէյթունի սահմաններուն մէջ կան ԿԱՐՍԻ Կամուրջը որ կը տանի Սուրենեան թաղը, իսկ միւսը ՇՈՒՂՐԻ ԿԱՄՈՒՐՋ որ կը տանի Եաղուպեան թաղը…
There is more but I will stop here…
**Except that. Dear Johannes. Are “zeitun” , “shugur” and “պէրիտ/berid” from the Arabic?

Edited by Arpa, 08 June 2011 - 11:27 AM.

[Johannes]

Սա «Յակուբիէ» հայաբնակ գիւղի մասին է. լեզուական եւ ուղղագրական աղճատմանը ներող եղէք: Գիւղը Ջըսր Շղուրին շատ մօտ է:

http://www.yacoubeh....m/yacoubeh.html

[Johannes]

Ռուճի հովիտ

This is an article in Hyeforum about the Armenians of that area

Edited by Johannes, 08 June 2011 - 11:34 AM.

[Louise Kiffer]

About embroidery, do you know Graciela Kevorkian? she is manager of the "Blue Cross" in Buenos Aires (Argentine), she teaches embroidery to girls and women.
I had written an article about her work:
http://www.armenweb....es/broderie.htm

though it is in French, you can see the pictures of their works.

All kinds of embroideries.
She had written to me in Spanish, the article is only a translation.
If I can find her letter, I will put her source for you.

[Arpa]

This is eerie. are you kdding? You mean there is a Kanaker near Damscus, Syria? I thought we had the exclusive trademark to Քանաքեռ/KANAKER
Anyone see this news item?
http://www.bbc.co.uk...e-east-14305762

Syria forces kill eight in Kanaker raid - rights groups;
Syrian security forces have killed at least eight people in a raid on the town of Kanaker near the capital, Damascus, rights groups say..

----
Who knows this song? I do. I cannot find out who the poet and the composer are.

Khachadour Abovian | Hayastani Verki Yerkich

Խաչատուր Աբովեան

Հայաստանի վէրքի երգիչ,
Լուսապայծառ Աբովեան,
Խօսում ես մեր սրտի խորքից
Մեզ հետ ես դու յաւիտեան։

Քո սեւ դարում, դու ազգերի
Եղբայրութիւն տենչացիր,
Ազատութեան վառ երգերի
Ոսկի սերմեր ցանեցիր
։
Դու փրկարար քո մեծ ազգին,
Փառքի երգեր ձօնեցիր,
Նրա խիզախ, հզօր հոգին
Անհուն սիրով սիրեցիր։

Երանի թէ մի օր յանկարծ
Քանաքեռից իջնէիր,
Եւ քո սիրած Նորքում կանգնած
Երեւանին նայէիր։

Արեւազարդ զուարթ Նորքից
Գայիր մեր մեծ խնջոյքին,
Եւ քեզ տանջող քո հին վէրքից
Յաւէտ բուժուէր քո հոգին։

Ժողովրդի զաւակն ես դու,
Կորած անյայտ, անդամբան,
Բայց միշտ կ՚ապրես դու մեր սրտում,
Մեր մեծ, անմահ Աբովեան:

Edited by Arpa, 28 July 2011 - 01:06 PM.

[Arpa]

I was searching to see the meaning and the origin of the Arabo-Aramaic word for cross, “salib”** is. I thought to look up “Salibeh” the Christian quarter of Aleppo where the Armenian Cathedral - Prelacy is.
Forty Martyrs Armenian Cathedral Aleppo
Jdeydeh quarter, Salibeh street (Wool market)

Here is what I found. I wish someone would tell us its history. Johannes, where are you?
ՍՈՒՐԲ ՔԱՌԱՍՆԻՑ ՄԱՆԿԱՆՑ ՄԱՅՐ ԵԿԵՂԵՑԻ

http://upload.wikime...thedral_Alp.jpg



See more here, and see how many more Christian churches are there in that quarter;
http://en.wikipedia....rches_in_Aleppo

**Some say the word is related to the Greek "stavros".

[Johannes]

Հալեպի Սբ. Քառասնից Մանկանց եկեղեցի

Մեծն Տան Կիլիկիո կաթողիկոսության Բերիո թեմի առաջնորդանիստ եկեցեցին է 14-րդ դարում հիմնված Սբ. Քառասնից Մանկանց եկեղեցին:
Կառույցի մասին առաջին պատմական հիշատակումը հանդիպում է 1429թ, իսկ նորոգման մասին հիշատակումը 1452թ:
Վարպետ Հիսա Հռոմկլային 1499թ կառուցել է եկեղեցու խորանը:
Ներկայիս գործող եկեղեցին 1616թ կառուցել է իշխան
Չելեպին` իր ազգական Սանոս Չելեպիի վերակայությամբ:
Եկեղեցին բաղկացած է առանց միջնապատի իրար միացած 2 եռենավ բազիլիկից, որոնցից հրվ. 4 զույգ , իսկ դեպի հս. 3 մույթեր ունի, ներսից բազմանիստ խորանի 2 կողքին ուղղանկյուն ավանդատներ կան, արմ. կողմում վերնահարկ պատշգամբն է, որը նախատեսած է երգչախմբի համար: Ծածկերն իրականացված են խաչվող թաղերով:
Եկեղեցուն կից օժանդակ կառույցներ կան, հրվ. կողմից բարձր, սլացիկ, ժամացույցով զանգաշտարակը, իսկ շուրջը առաջնորդարանի շենքերն են: Դահլիճի բակում Հայոց Ցեղասպանության զոհերի հիշատակին կառուցված հուշարձանն է: Եկեղեցու հս. պատին 17-18դդ խոշոր, մեծադիր “Ահեղ դատաստանի”, “Քառասուն Մանկունք” եւ “Սբ. Գեւորգ” նկարներն են:

Աստ