No replies to this topic

[vartahoor]

ԲԱՑ ՆԱՄԱԿ ՅՈՎՀԱՆՆԷՍ ՇԻՐԱԶԻՆ
(Դասական Ուղղագրութեամբ)

Սեգալ (Սեդա Գալանդարեան)

Ջան իմ Շիրազ,
Իմ սրտագին խօսքերով այս,
Ինչպէս յայտնե՞մ սրտիս ցաւը,
Երբ կարդացի
Մեր հողերի, մեր վանքերի,
Մեզնից խլւած
Պապենական մեր վանքերի մասին գրւած
Քո խօսքերը...

Դու երբ աչքդ բարձրացնում ես,
Մեր սրբազան լեռն ես տեսնում,
Դու երբ սիրտդ մղկտում է,
Մեր հարազատ երգն ես լսում,
Դու երբ հոգիդ կարօտում է,
Աղջիկների սեւ աչքերում
Մաքուր հայի ցոլքն ես տեսնում:

Ջան իմ Շիրազ
Ի՞նչ կասես դու քո քոյրերին,
Եղբայրներին արիւնակից,
Որոնք ընկած սարդի ոստայն,
Կաթիլ, կաթիլ, արիւնաքամ,
Բաց աչքերով,
Ահաբեկւած,
Ականատես,
Ապրում են լուռ
Նոր սերունդի մահը դանդաղ:

Թէ հող չունես
Որտե՞ղ տնկես ծիլդ դալար,
Թէ տեղ չունես
Որտե՞ղ պահես գանձդ հազար:
Ասում ես թէ,
-Բաւական է երազելը, պէտք է կռւել ու պայքարել-
Դու էլ ասա,
Ի՞նչպէս անենք,
Հեռու ափից մեր ձեռքերը ո՞մ երկարենք
Մենք ենք այս կողմ կարօտ քաշում,
Մենք ենք այս կողմ մեր տաղանդով
Ուրիշներին հարկ վճարում,
Օտարի տան շեեր մաշում:

Ես հայուհի պարզ մի մայր եմ,
Իմ պարտքն էր
Տալ զավակ ազգիս:
Կատարել եմ ես պարտքը իմ:
Հիմա կանգնել,
Զաւակներով,
Զառիվայրի բաց շրթունքին
Սարսափահար,
Նայում եմ ցած
Խոր անդնդին:

Դու էլ կանգնած պապենական
Մեր հին հողին,
Դէմքդ տւած Արարատեան
Մքուր հովին,
Ասում ես թէ
-Լեզւաժխոր սփիւռքում,
հայեր քիչ էլ հայ կացէք-
Յետոյ գոչում,
-Հայուհին իր հայ որդոցն
Հայ դպրոց չի ուղարկում,
Ինչ ես գրում, ջան իմ Շիրազ,
Էդ խօսքերով մեր սրտերի
Վէքն է մխում:

Թերթիր մէկ-մէկ
Հայ պատմութեան էջերը մեր,
Տես թէինչպէս,
«Հայուհին էր որ պայքարեց
Ատամներով, եղունգներով,
Անապատում,
Կամ լպրծուն քաղաքներում,
Ու դեռեւս պայքարում է
Որ հայ մնայ,
Իր զաւակը...

Դուք փակել էք դռները պինդ
Ու հարազատ զաւակներին
Դուրսն էք թողել...
Նորաբողբոջ ծիլերը մեր,
Եւրոպայի բաց երախում
Ոչնչանում,
Օտար հմայք ու հոսանքով
Տարուբերվում, օտարանում...
Դու ես կանգնել պապենական
-Մեր պինդ հողին, երանի քե՜զ,
Դէմքդ տւել Արարատեան մաքուր հովին,
Երանի քե՜զ.
Դո՛ւ, հաւաքիր
Աշխարհով մէկ ցաք ու ցրիւ մեր սերնդին.
Ոգեկոչի՛ր,
Ու շեփորիր,
Մի տատանւիր,
Մրմուռ սրտով քեզ ձայնակցող
շատ կունենաս:

Մենք այս ափում հայրենիքի
խորթ զաւակ ենք,
Բայց տեսնում եմ,
Հավատում եմ,
Մենք երկուսս էլ մղկտում ենք
նոյն վերքերով,
Մենք երկուսս էլ արտասւում ենք
նոյն ցավերով:

Կանչիր ախպէր
Կանչիր գանք տուն,
Ինչքան մնանք օտար դռներ,
Ինչքան մաշենք օտար շեմեր:

Ջան իմ Շիրազ
Դու Չարենցի հալալ ախպէր:

* * *

Գահավիժւող սփիւռքում,
Մահացողի բնազդով,
Գերմարդկային հաւատքով,
Կառչել ենք մեր աւանդութեան,
Պատմութեան մէջ չտեսնւած
«հրաշք ցեղ»-ի
Մեր պատմութեան:
Անում ենք մենք անկարելին:
Լեզւաժխոր սփւռքում,
Դպրոցների խառնարանում,
Պահում ենք մեր «հայ լեզուն»:
Սպասում ենք,
Հաւատում ենք
Վերջնական մեր տո՛ւն գալուն:

Երբ որ հետ գանք,
Կանտառանան բազուկները,
Երբ որ տուն գանք,
Կթարմանան կաղնիները:

Ու սրբատաշ քարե՛րը մեր,
Զարդաքանդակ խաչե՛րը մեր,
Օտարների ոտքի կոխան
Վանքերը մեր,
Հայրենիքի ամայացած մյուս կէսը մեր,
Մե՛րն է կրկին:

Հողը տիրոջն է պատկանում,
Օրէնք է այդ,
Ջան իմ Շիրազ, նո՞ր ես գրում,
Մենք այդ վաղուց ենք իմանում,
Մենք այդ վաղուց ենք դաւանում:

Դու բողոքիր, մի վախեցիր,
Դու շեփորիր, մի տատանւիր,
Տես թէ ինչպէս, դու կունենաս
Մէջքիդ կանգնած,
Հայրենիքում ապրող հայի հետ միասին,
Ազատատենչ Արմենների մի հոծ բանակ:

Յետո՞յ:
Յետոյ, եթէ հաւատում ես հայի Աստծուն,
Յետոյ, եթե անծանօթ չես հայի ոգուն,
Կանգնի՛ր,
Դիտի՛ր,
Մի անգամ էլ,
Մեր փառաւոր պատմութեան մէջ
Տասնապատիկ անգամ տեսած
Նոր յարութիւն:

Յունւար, 1963