Astghik and Astuac

BTC aka Steve wrote;
The presence in Armenian art of the "star of David" symbol that was mentioned earlier has nothing at all to do with Jewish artisans.
It is very widespread, for example you can see one in Ani's citadel palace church, from the 7th century:
You are so right Steve.
The Star of David is a relatively new appellation. When one looks it up one is referred to Magen David where one reads"Mogen David (mOgen being another variation), the "shiedld of David", a six pointed star formed by two traingles, is a Jewish symbol that appears on Synagogues and even on the flag of Israel. The symbol originated in antiquity when side by side with the five pointed star it served as a magical sign or as decoration. In the Middle Ages the six pointed star appeared with greater frequency among Jews without assuming a special religious significanc; it is found as well, on some medeieval cathedrals. The term "shield of David" developed among medieval mystics who attached magical powers to it. Practical cabal popularized the use of Magen of David as a protection against evil spirits. From the 17th century on, it became the official seal of Jewish communities and a genarlly used Jewish sign...
Stars and other celestial bodies have been viewed as magical objects from times immemorial. Many cultures may have their own take on it, just at look at the symbols of many nations where the star, the sun or the moon are used as powerful symbols of their identity so much so that the US flag has 13 stars. Some of these may go several hundred years and others farther but we know that ours goes to antiquity, so much so that one of our major deities was simply named "star" or Stella", if you will, to give it the feminine touch. Astghik has a major position in our ancient pantheon, and as Steve asserts above, the culture of Astghik and company goes far prior to the myth of David. Did I say myth?, Yes I did!!!

Arpa,
Do you know something about Aramazd and Ahuramazd origins? I thought Aramazd's origin was Persian. Do you know some specific books or investigations about that?

Vahan
Of course Vahan had asked about Aramazd but I chose the subject topic of Astghik and Astuac for two reasons. One that it rhymes and sounds catchy but the other, more serious, we are talking about gods, some lower case and others capitalized.
The article in the Haykakan Sovetakan Hanragitaran about Aramazd is very succinct since during the time the book was written such subjects were all but ignored, dismissed and labeled as useless superstition After a short description it ends;"Hellenistakan shrjanoum Aramazdin pokharinel e Hounakan Dios-Zevs@. Dios-Aramazdi ardzannern ou mehyanner@ kordzanetsin Trdat III ou Grigor Lousavorich@".
As to Vahan's question, there is no conclusive evidence as to which way it moved. My statement alluding Aramazd being native Armenian loaned by the Persians was, at best, chauvinistic. It is no different from other times when I have asserted that any term, word or personnage that is common to us and our neighbors is origianally Armenian.
Why not?
Just as in the case of the star above, cultues of many people, and most definitely of the Armenian has been all forgotten, be it by default or by design. It seems like ours was more by design as the calendar turned from the year 300 to 301 AD it created a wide abyss of not only of 365 days but a gap of 3650 years. Others' cultures suffered similar fates, but some were not as thorough as ours. The reason why while we lost the roots of many of our native words and terms and we had to eventually look in the laguages of our neighbors. One of the reasons when we read about the roots of our words we often go the Persian and Pahlavi, who may have borrowed them from us originally. Similarly when we talk about the star of David, while the culture of Aramazd and Astghik was all but obliterated, the culture of David not only endured and gained a new impetus it totally eclipsed our own. And today when we see a six pointed star we say Star of David instead of Asthgiki Astgh@.
As to Aramazd being Armenian or Persian there is a fine distinction. There is very precious little written about the subject. It seems to be a tabu, lest one be labeled anti-Christian, pagan or what have you. BTW I chose to air this under the topic of culture and not religion as there is nothing religious about it. Neither the worship of Aramazd or Ahuramazda is a religion now. Very few have written about the subject, James Russell has written most the extensive work yet he shies from drawing a definitive conclusion, he shows the relationship of both but does not state which may have come first. Only a fearless, and often ridiculed soul like Martiros Kavoukjian would dare tackle the question. In his work Armenia Subartu ev Sumer he sometimes goes too far as to assert that any word or name beginning with "ar" as in Ara/Aram is Armenian, that the name Armenian is from "Aram". He places the origin of Aramazd in "Ara-mazd". He is not too farfetched as in other places we find out that the "mazd" part of the name is one and the same as "masd" or "mast" as in "imast/imastutyun" (wisdom) and that Masht(ots) is another form of it. Therefor Ara-mazd would be interpreted as the " wisdom of Ara" or the "word of Ara". Is this enough to justify our claim that Aramazd may have been exported rather than imported? As to that fine distinction, there are two forms of the name, although often taken as equal and synonynous, Aramazd and the armenianized for of Ahuramzda, namely Ormizd are not one and the same. While the latter distinctly refers to a aborrowed alien cult (ormizdakan) the former has always referred to the native Armenian god.
As long as we are talking about Kavoukjian let us see what he has to say about Astuac. It is no secret that Astuac/Astvadz was originally the name of an ancient god, it was preserved to kind of mean that except that while in the past it was the proper name of a certain god in time it ended up being used as a common name for any god and later for God. Here is is what Martiris says. After dismissing several theories that it was borrowed from this language or that he say; Astu-ats anoun@ vorpes kraki bnik astvadzoutyun kapvats e "astu (krak) bari het vor baghadrich masn e kazmoum 'our-ashtu' yerkranounin het. And he goes to show that Urartu is in fact derived from Urashtu and it is interchangeable. Consider the centers of the old religion such as Ashti-shat. He concludes that Astuac is based on the "astu" a variation of "artu/ardu". Here is a surprise. He asserts that based on this fact Nuart/Nvard is based on "nou-ard" to mean the bride of Ara (I didn't know this, he asserts that even now "nou" means "bride").

PS I wish some brave person would write the dfinitive work about our mythology, now that we are a nation and there is little risk of losing our ethic identity a work like that will not threaten our existemce as much as in the past when our identity was deeply ingrained in our religion.

Arpa jan,
Here we face the problem of linguistics.
As you said (and I agree with)"The reason why while we lost the roots of many of our native words and terms and we had to eventually look in the laguages of our neighbors. One of the reasons when we read about the roots of our words we often go the Persian and Pahlavi, who may have borrowed them from us originally."
When we open Acharyan's famous dictionary we see that a lot of Armenian words have (according to Acharyan) Persian, Greek, Turkish origin.But mainly Persian. So,it really becomes hard to define who borrowed we or Persians. Probably all we have today was a result of long-term cultural exchange(in both directions).
Pavel Florenski showed that the word "anun"(name) has almost the same form in many old languages - Armenian, Persian, Arabic, Aramean, Dichar,...(anun, anuan,anum,...) Well, I think it is possible to find the origin but that's really a hard stuff.
But what is interesting is that we meet the "ar" or "ara" mostly in Armenian and Persian.
Another thing is that (as far as I know)Aramazd and Ahuramazda have different "theologies". I think that's something that one should pay attention to.

Arpa, that was very informative and interesting to read! Shnorhakalutyun, huys unem, der ays teman ksharunakenk:
Vahan

ASTLIK

Astlik was a goddess of love, beauty, fertility and waters. She was Vahagn’s wife or mistress. He name is quite interesting. Some believe that it is derived from the Semitic Istar and others from the Greek-sounding Astarte, but the name Aslik suggests some other origin.
We do not see any reason why this word ‘astlik’ could not be linked directly with the Armenian word ‘astl’-astgx-, ‘star’. We know that ‘astl’ is a genuine Armenian word of Inido-European origin. According to Adjarian, the Indo-European root for this word is ‘ster’ from which are derived the Sanscrit and Avestan star, Pahlavi star, Persian ‘sitara’, Afgan ‘storai’, Latin and Italian ‘stella’, French ‘astre’, Spanish ‘astro’, German ‘stern’, English ‘star’, etc. The ‘l’ sound in ‘astl’ (and in Astlik) corresponds to ‘l’ rather than to ‘r’, hence, the Armenian word ‘astl’ seems to be linked with the Latin ‘stella’ group rather that with the Semitic ‘Istar’. Therefore, Astlik is connected more closely with the native Indo-European circle rather than with the Semitic.

It is not improbable, of course, that the Semitic divine names, like the Assyro-Babylonian Istar, the Eblaite Ester, the Hebrew Esther, the Phoenician Astoreth, etc., and the Indo-European root ‘ster’ and its derivatives could all have been originated from a common source; but it must be noted that the Semitic names are all proper nouns, whereas the Indo-European ‘ster’ and its derivatives in the various languages designate a common noun, against which the Semites (Assyro-Babylonians) have the word ‘kakkabu’ (-kawkabun- in Arabic). It must be accepted, therefore, that the Indo-European root (which had lost its mythological value, it if had any at all) is much older than the Semitic divine names. Furthermore, the Indo-European word must have been in the proto-language prior to the third millennium B.C., long before anything is known about Istar’s existence.

It is also probable that the Armenian native word ‘astl’, in its derivative form Astl-ik, has regained its mythological value under the influence of the Assyro-Babilonian, or more likely, the Subarian-Mitannian- Istar, around the middle of the second millennium B.C. (In fact, as we know from the Mitannian-Egyptian correspondence, Mitannians honored Istar and had sent her to Egypt on a couple of occasions to have her heal the pharaoh, son-in-law).

I think that the traits of motherhood and love, originally personified by Innana-Nane, were later divided in two; Anahit retained the function of motherhood, goodness, benevolence and protection of the country, whereas the characteristics of love, beauty and fertility were passed on to Astlik. (webmaster: It is possible that Anahit/d=Diana, and Astlik=Aphrodite).

Source:"Armenia,Summer and Subartu" by Prof.,Dr.Martiros Kavukjian

Edited by Ashot, 28 February 2008 - 11:54 PM.

Ashot jan inchu Astlik yev voch Astghik?

Edited by AVO, 02 March 2008 - 02:18 PM.

We do not see any reason why this word ‘astlik’ could not be linked directly with the Armenian word ‘astl’-astgx-, ‘star’. We know that ‘astl’ is a genuine Armenian word of Inido-European origin. According to Adjarian, the Indo-European root for this word is ‘ster’ from which are derived the Sanscrit and Avestan star, Pahlavi star, Persian ‘sitara’, Afgan ‘storai’, Latin and Italian ‘stella’, French ‘astre’, Spanish ‘astro’, German ‘stern’, English ‘star’, etc. The ‘l’ sound in ‘astl’ (and in Astlik) corresponds to ‘l’ rather than to ‘r’, hence, the Armenian word ‘astl’ seems to be linked with the Latin ‘stella’ group rather that with the Semitic ‘Istar’. Therefore, Astlik is connected more closely with the native Indo-European circle rather than with the Semitic.

DEAR ASHOT, THANK YOU!!
For moving them here. You have enriched the topic. You have enriched the thread tremendously. Please continue. I wish others woud also participate and add. Maybe some day, when we have enough material we canadd graphics, shape it into a form a book, a segment of our culture we have sorely neclected and ignored.
To prove apoint. Search the net for "greek" and see how many sites about their mythology you see.
Why are we ashamed of ours?
Once again...
THANK YOU!
It is a sad commentary how many of us, specially those from America would go from one so called Christian Church to another, practically throw up when Garni, the pagan temple is mentioned, refuse to go down to the basement of Ejmiatsin to see the pagan hearh. By their account our history and culture began on the year 301. In fact, a priest here did say that "our history began on the year 301". I confronted him and he recantsed saying that he meant our "Chrsitian history". That only throws away the other previous three thousand years that we claim to have existed.It only reenforces the furks' assertiaon that "if you have been here less than 2000 years so have we been here over 1000 years".

Edited by Arpa, 02 March 2008 - 02:36 PM.

Այսքա՜ն հնդեւրոպական բառ մը, խօսքը Star-Stella-Astel-ի մասին է, ի՞նչպէս սեմական կրնայ ըլլալ: Հին կտակարանից՝ Եսթեր-Esther, միջագետքից՝ Աշտար:

Խիստ կասկածիմ այս բառի սեմական լինելուն, իսկ եթէ է, ապա դա յաւելեալ ապացոյց է՝ Հնդեւրոպական Նախալեզուի առաջին տրոհման վայրի վերաբերեալ, որ Հայկական Բարձրավանդակն ու յարակից շրջաններն են, ըստ որոշ գիտունների: Բոլոր հնդեւրոպախօսները Հայկական Բարձրավանդակի եւ յարակից շրջանների միջոցով ստացել են այդ բառը, եւ եղափոխելով, տարբեըր հնչուղումներ տալով, հասցրել՝ Իսլանդիայից Բանգլադէշ գտնուած տարածք:

Այսքա՜ն հնդեւրոպական բառ մը, խօսքը Star-Stella-Astel-ի մասին է, ի՞նչպէս սեմական կրնայ ըլլալ: Հին կտակարանից՝ Եսթեր-Esther, միջագետքից՝ Աշտար:

Խիստ կասկածիմ այս բառի սեմական լինելուն, իսկ եթէ է, ապա դա յաւելեալ ապացոյց է՝ Հնդեւրոպական Նախալեզուի առաջին տրոհման վայրի վերաբերեալ, որ Հայկական Բարձրավանդակն ու յարակից շրջաններն են, ըստ որոշ գիտունների: Բոլոր հնդեւրոպախօսները Հայկական Բարձրավանդակի եւ յարակից շրջանների միջոցով ստացել են այդ բառը, եւ եղափոխելով, տարբեըր հնչուղումներ տալով, հասցրել՝ Իսլանդիայից Բանգլադէշ գտնուած տարածք:

ԱՍՏՂԻԿ

Վահագնի տարփածուն էր Աստղիկ դիցուհին՝ հայոց սիրո և ջրի աստվածուհին, որի պաշտամունքը կապված էր Արուսյակ (Վեներա) մոլորակի հետ։ Աշտիշատում գտնվող նրա տաճարը կոչվում էր «Վահագնի սենյակ», ուր Աստղիկը հանդիպում էր իր սիրած Վահագնին։ Աստղիկի և Վահագնի ամուսնությունը համարվում էր սրբազան. այդ ամուսնության հետևանքով անձրև էր տեղում երկրի վրա, ծաղկեցնում երկիրը, բերք ու բարիք տալիս մարդկանց։

Աստղիկին պատկերում էին մերկ, չքնաղ գեղեցկուհու տեսքով, հաճախ՝ լողանալիս։ Նա ամեն գիշեր լողանում էր Եփրատ գետում։ Նրա սիրով տարված երիտասարդ տղաները Տարոնի Դաղոնաց սարի վրա գիշերները խարույկներ էին վառում, որպեսզի դրանց լույսի տակ կարողանան տեսնել Եփրատում լողացող դիցուհուն, հիանան նրա չքնաղ գեղեցկությամբ։ Բայց Աստղիկը ամեն գիշեր Տարոնի դաշտը մշուշով էր պատում, որպեսզի իրեն ոչ մի օտար աչք չկարողանա տեսնել։

Ուշ շրջանի մեկ այլ առասպելով՝ Աստղիկը Նոյի (Քսիսութրիոս) դուստրն է։ Ջրհեղեղից և Նոյի Հայաստան նավարկելուց հետո, աշխարհի տիրակալներն են դառնում Նոյի երեք զավակները՝ Զրվանը, Տիտանը և Հաբեթոսթեն1։ Երբ նրանք ամբողջ աշխարհը բաժանում են իրար միջև, Զրվանը բռնանում է մյուս եղրայրների վրա և կամենում է նրանց երկրներում իր որդիներին թագավորեցնել։ Տիտանն ու Հաբեթոսթեն ըմրոստանում են ավագ եղրոր՝ Զրվանի դեմ և պատերազմի մեջ մտնում նրա հետ։ Տիտանը հափշտակում է Զրվանի երկրների մի մասը։ Այս խռովություններին միջամտում է նրանց քույր Աստղիկը, խնդրելով եղբայրներին դադարեցնել կռիվները։ Տիտանն ու Հաբեթոսթեն համաձայնում են, որ առայժմ իրենց վրա թագավորի ավագ եղբայր Զրվանը, միայն մեկ պայմանով, որ նրանից ծնվելիք բոլոր արու զավակներին սպանեն, որպեսզի հետագայում Զրվանի թագավորությունն իրենց վրա սերնդից սերունդ հավերժական չլինի։ Համաձայնում են, դաշինք կնքում։ Տիտանն ու Հաբեթոսթեն իրենց հզոր մարդկանցից վերահսկիչներ են նշանակում Զրվանի բոլոր կանանց ծննդաբերության վրա։

Եվ երբ Զրվանի նորածին արու զավակներից երկուսին սպանում են, Աստղիկը խղճահարվում է և Զրվանի կանանց հետ միասին համոզում մի քանի տիտանների՝ Զրվանի մյուս տղաներին կենդանի թողնել և ուղարկել արևմուտք, այն լեռը, որ կոչվում է Օլիմպոս կամ հայերեն՝ Դյուցընկեց (այսինքն՝ աստվածների ընկնելու տեղ)։

Աստղիկը Տարոնի կողմերում շինել է տալիս Աստղնաբերդ (համառոտված՝ Ասղնբերդ) ամրոցը իր Զրվան եղբոր ապահովության համար։ Այն հետագայում կոչվեց նաև Մոկաց բերդ։

Բացի Աշտիշատից, Աստղիկին նվիրված տաճարներ կային Վանա լճի մոտակայքում գտնվող Արտամետ ավանում, Անձևացիք կոչված գավառում, Արտաշատում և այլ տեղերում։ Աստղիկին նվիրում էին վարդեր և աղավնիներ, որոնք սուրբ էին համարվում։ Վարդեր նվիրելու սովորությունից էլ ըստ երևույթին առաջացել է Աստղիկի «Վարդամատն» (վարդե մատներ ունեցող) մականունը։

Աստղիկի տոնը կատարում էին ամառվա կեսերին, համաժողովրդական մեծ հանդիսություններով ու արարողություններով։ Այդ տոնը կոչվում էր վարդավառ, որ մինչև այժմ էլ կատարվում է ժողովրդի մեջ։ Այդ տոնակատարության ժամանակ Աստղիկին վարդեր էին նվիրում, աղավնիներ թռցնում, իրար վրա ջուր էին ցողում, ուրախանում։

---------------------------------

1 Մ. Խորենացին հաղորդելով այս զրույցը, գտնում է, որ Զրվանը, Տիտանը և Հաբեթոսթեն Աստվածաշնչում հիշատակված Նոյի երեք որդիներ Սեմի, Քամի և Հաբեթի անունների փոխակերպված ձևերն են։ Զրվանը պարսից զրադաշտական կրոնում ժամանակի աստվածն էր, որից ծնվում են բարի Օրմիզդն ու չար Ահրիմանը։ Տիտանները հունական դիցաբանության մեջ Ուրանոս-Երկնքի և Գեա-Երկրի ամուսնությունից ծնված ահեղ հսկաներ էին, որոնք հետագայում կռվեցին Զևսի և մյուս աստվածների դեմ։


Սարգիս Հարությունյան
ՀԱՅ ՀԻՆ ՎԻՊԱՇԽԱՐՀԸ
ԵՐԿՐՈՐԴ ՄԱՍ
ԱՍՏՎԱԾՆԵՐ ԵՎ ՀԵՐՈՍՆԵՐ

http://armenianhouse.../04-gods.html#4

Edited by AVO, 18 April 2008 - 02:07 PM.