Jump to content


Photo

Ghoghgotai Tsaghikner #9-11


  • This topic is locked This topic is locked
No replies to this topic

#1 vartahoor

vartahoor

    Member

  • Members
  • PipPipPip
  • 338 posts

Posted 14 June 2007 - 02:30 AM

9. ՄԻՋՈՆ
Երիտասարդներուն մահը նավաբեկության մը կը նմանի
ՊՂՈՒՏԱՐԳՈՍ

Պատանի էր, հովերուն, ալիքներուն մեջ մեծցած,
Իր հայրենիքն օվկիանն էր, և նավը իր օրորոց:
Քամին հավետ կը լիզեր կուրծքն արևեն թըխացած.
Նըստած էր ա՛ղը ծովուն ճակատին վրա քրտնազօծ:

Միշտ ծըխամորճը բերնին մեջ կ’աշատեր անխըռով.
Նավը բոպիկ կը լըվար, կայմին կ’ելլեր ժիրաժիր.
Վեր կը քաշեր շանաձուկն` անոր քիթեն որսալով.
Եվ ամբարի մուկերուն կու տար երբե՛մըն նախճիր:

Ան մի առ մի կը ճանչնար աստղերն իրենց առաջնորդ.
Կարծեմ նույնիսկ լըսած էր թընծկալն երկու Արջերուն:
Ան կը ճանչնար լուռ դավերն ալիքներուն քինահորդ.
Եթե անգամ մ’ականջ տար Շընիկ աստղին հաչելուն:

Ան կըսիրեր ջուրին վրա երբ որ խարիսխ կը նետեր`
(Ուր Միջոն սև բիբերով բոպիկ աղջիկ մ’էր սիրած)
Արագաճեպ կը մագլեր թըռչարանեն դեպի վեր.
Կը տընկեր դրոշն, հովերո՛ւն ճակտին մազերը տըված:

Ու կայմեն վար հեղեղվող պարաններուն մեջ ծըփուն
Ան կը լողար… ի՛նչ ճապուկ ճախրեր կ’ըներ այդ տղան.
Մերթ կը սողար օձի պես, մերթ փորձելով վիհն անհուն,
Թըռչարանին ճիշտ ծայրին կը թառեր ան բուի նման:

Չըվաններուն գաղտնիքներն ո՛չ ոք կար իր չափ լուծող,
Անոնք իր իսկ մատերուն կարծես ջիղերն ըլլային:
Երբոր քամին կը հուզեր լարերը այդ լուսացող`
Երգովն անոնց կ’արբենար, կը վերանա՜ր լուսինին:

Վե՜րն էր դարձյալ, երբ շանթեց օր մը մրրիկն ախերոն.
Նավուն ներքև կատաղի ցուլի պես ծովը խոպաց,
Եվ ամպրոպի մ’հարվածով կոտերցավ կայմն, ու Միջոն
Գըլորեցավ աստղերեն` անդունդի մեջ լայնաբաց:

Անհունի՜ն էր միացած մասնիկը այդ Անհունին…
Բայց երբ մարմինը դըպավ խարակներուն թըխերանգ`
Դըժբախտ Միջոն ցանկացավ, հառած աչքերը նավին,
Խուսող ճերմակ առագաստն… իր դիակին գեթ պատանք:

10. ԴԱՇՏԵՐՈՒ ՏՂԱՆ

Ուշ ատեն դուն որ կը թողուս ա՛լ մարմանդ
Սիրտըդ` սըրտին, ձեռքըդ` ձեռքին մեջ մորկանդ,
Պահ մը կանգ առ, ո՛վ մանուկ.
Վեր վերցուցած ծաղկալի փեշդ` որ ինծի
Ցույց կու տա մերկ սրունքներըդ գույն բըրընձի,
Թո՛ղ, բա՛ց թևերըդ փափուկ:

Գըրկե՛ հոգիս. ես օտար չեմ. չե՞ս տեսնար`
Որ բացած է Բնությունը, մեր Մայրն արդար,
Իր մատերով բոցագույն`
Սիրտըս` ամենուն. սերս ամենուն կ’հոսի դեռ,
Սերս` որ ոսկի ճանկ մը կ’նետե վարեն վեր,
Ծաղիկներեն` աստղերուն:

Քեզ գըրկելու տենչ մ’հոգվույս մեջ կ’հոսի,
Դաշտերո՛ւ տղա. չէ՞ որ եղբայր եմ քեզի
Մեր Մայր-Բնության կողմանե:
Բուրումներուն մեջտեղ գարնան դաշտերուն,
Կամ բլուրին վրա – ծաղկե՜ բագին – մեր անհուն
Տիրոջ մեր զո՛հը նույնն է:

Քեզմե` սըրտիկդ, ինծմե` քընարս: Ո՛վ հոգիս,
Ճակտիդ համար համբույր մ’ունիմ շըրթունքիս.
Այդ համբույրովս հոգեծին`
Կը ցանկամ որ – իղձ` զոր մեկո՛ւն դեռ չըսի –
Գեթ պահ մ’հոգիդ իմ հոգվույս մեջ սուզի
Ինչպես կարապը` լիճին:

Խոշոր աչքերըդ` որոնք մեն մի թարթափեն`
Զիս իրենց մեջ կը նըկարեն ու կ’ավրեն,
Շուշան ճակատդ որ մերին
Ճակատներուն ցոլք մը հավետ կը ձըգե,
Բերա՛նդ, այտե՛րդ արդյոք դաշտի ի՞նչ ծաղկե
Կամ ի՞նչ խունկով երկնային

Հորինված են: Եվ քու հոգիդ փողփողէջ`
Ինչպես կայծոռը վարդենվույն ծոցին մեջ`
Զեփյուռներով կ’արծարծի:
Հողի՛ն հոտով խընկըված է քու արյունն.
Հողին հոտո՛վ ծըծված ես կյանք և ավյուն,
Դաշնակո՜ւմ մ’ես կարկաչի:

Հազիվ բացիր մեղույշ բիբերդ արևուն`
Քաղքեն հեռու` տեսար դաշտերը անհուն.
Օտար ձեռք քու երակներ
Շոշափած չէ: Լերան կողին, թաքթաքուր,
Դուն տորոնի ծաղիկ մըն ես` որուն բույրն
Ուրիշ բույր չի՛ խանգարեր:

Մեջդ եղծված չէ դրո՛շմն Աստուծո սըրբանվեր,
Զի սրբության` բնությունը չի վընասեր.
Շո՛ղ մ’ես, երբ զով մարգին վրա,
Շուքին, ծաղկին, ճյուղին մեջեն կը սահիս:
Ամեն ձորակ աշխարհ մ’է քեզ, ո՛վ հոգիս,
Քանի որ մեջդ Աստված կա:

Քեզ բնությունն է կազմած, կամ դո՛ւն ես բնություն,
Եթե ա՛յսօր – ներե՛ այս սև բառերուն –
Մահն հողին տակ լուծե քեզ,
Այտերըդ վա՛րդն առնե պիտի, սերդ` լուսնակ,
Սիրտըդ պըլպուլն, երգըդ հովն, աչքերդ մանիշակ,
Հոգիդ երկինքն, արցունքդ… ե՜ս:

11. ՍՊԱՍՈՒՄ

Ահավասիկ շուրջն ընդրիկի սեղանին
Նըստան տղաքն ու կինը ծեր բանվորին:
Մեջտեղը լուռ կը պաղի
Ոսպապուրն իր գոլորշիին մեջ անդորր:
Մայրը հացերը լեղի
Իր սըրտին պես բաժնեց կըտոր առ կըտոր
Տըղոցն համար և ամուսնույն` որ գործեն
Պիտի դառնա… կը սպասեն…

Մըխոտ ճրագին շառ լույսեն
Հացերն ամբողջ կարմիր են.
Կարծես անոնք թորեին
Արյո՜ւն, նըման Քրիստոսի մը կողին,
Ջուրը գույնով քացախի
Կ’երազե հոն ըմպանակի մեջ մեծղի:
Խաղաղավետ օրհնությունով մ’ընդհանուր
Օծված սեղան, հաց և ջուր,
Կ’ընեն աղոթքն ըսպասումի մը երկար
Երբ իրիկուն հոգնած բանվորը չի՛ գար:

Ի՜նքն է. ահա գոռ սանդալներ կը հընչեն
Մայթին վըրա փողոցին…
Ի՜նքն է. ո՛հ, ո՛չ. դըրացին`
Որ տընակին առջևեն
Կ’անցնի դանդաղ երգին հետ իր քայլերուն:
Խե՜ղճ որդիներ, կի՜ն տըժգույն…
Նորեն գըլուխնին կը խոնարհեն հուսակտուր
Սեղանին վրա` ուր կը պաղի ոսպապուրն:

Ո՛հ, ուշացավ ծերունին.
Անոնք գիտեն` որ ունին
Աշխատանքները վըտանգ.
Ունի պայթում ամեն հանք.
Անոնք գիտեն` որ սանդուխներն որմնադրին
Մատնըչորեն կը կոտրին:
Եվ մեքենան կը կասկե,
Զինքը կըրթող թևը ժիր.
Անոնք գիտեն` որ աշխատիլն է ոճիր
Երբ լուսնկան երդիկին վրա կը հըսկե:

Կու գա՜. ահա դուռն հյուղին
Լալաճըռինչ բացվեցավ իր շեմին վրան.
Ի՜նքն է. ո՛չ, ո՛չ. է քամին`
Որ բոթաբեր դըրացիի մը նըման
Ներս կը մըտնե, կը սողոսկի ճրագին մեջ`
Որ բոցին տակ ծըխահարույց կը մեռնի:
Նոթի տղաներն աղիողորմ աչքով գեջ
Կը նային մորն երեսին տըխրունի…
Ինչո՞ւ չեկավ… ո՞ր անիծված ընկերներ
Զինքը իրենց ճամբուն մեջ են մոլորեր:
Սուրբ զո՞հն եղավ բանթողի,
Թե կը խըմե արդ օղի
Գինետան մեջ, սեղանին տակ թըքնելով:
Չեկա՜վ. ահա մորը կուրծքին վրա խորով
Կրտսերագույնը լալեն
Նընջեց… և դեռ կը սպասեն:
Ո՞վ կը հազա դըրան առջև. ա՜ն է, ա՜ն:
Անոնք հազն այդ կը ճանչնան:
Կը ճանչնա կինն ամուսնույն
Շուքն իսկ ջուրին վրա հոսուն:
Ան կ’երևա՛ ավասիկ.
Գլուխն է փոշոտ, փոշոտ լոդիկը բըզիկ.
Եվ իր կապույտ տաբատն հին
Շըպարն ունի շաղախին:
Դըժնե բիբերը արյունի մեջ ի լող,
Կը թավալին կոպերուն տակ շըլմորուն:
Կը նետե մուրճը փողփող
Օճախին մեջ. ու դըրան մեջը կանգուն
Սեղմած կռուփները ջըղուտ
Կ’աղաղակե կընոջ` մռունչով մ’առյուծի.
–«Բո՛զ հերատուկ, չըսպասեցի՞ր դուն ինծի»:
Շունչը լեցուն գինվո հոտով ժանտաժուտ`
Կը հուզե հյուղն համորեն:
Կինն ու տղաները զարհուր
Կու լա՜ն… լացով կ’օծանեն
Սեղանն` որուն վրա պաղե՜ր է ոսպապուրն:


(ՇԱՐՈՒՆԱԿԵԼԻ)




0 user(s) are reading this topic

0 members, 0 guests, 0 anonymous users