Jump to content


Photo

SIDES PROMISED TO CARRY OUT CONFIDENCE-BUILDING MEASURES


  • Please log in to reply
45 replies to this topic

#41 MosJan

MosJan

    Էլի ԼաՎա

  • Admin
  • PipPipPipPipPip
  • 31,192 posts
  • Gender:Male
  • Location:My Little Armenia

Posted 21 November 2008 - 12:28 PM


‘Chatham House Rule’: President Sargsyan hosts ‘closed consultations’ on Karabakh with political leaders

Representatives of 50 political parties meet for “closed regime” discussion By Sara Khojoyan
ArmeniaNow reporter
Published: 21 November, 2008
President Serzh Sargsyan on Thursday presented his vision of and heard opinions of leaders of dozens of Armenia’s political parties on the Karabakh problem at a meeting held behind closed doors.

From the very outset, Sargsyan imposed the so-called Chatham House rule on participants who thus agreed to be free to use the information received but not disclose the identity or affiliation of speakers.

Neither of the leaders of key political parties of the main opposition Armenian National Congress had responded to Sargsyan’s invitation to attend an unprecedented discussion that lasted for nearly five hours.

Still in his major policy speech in parliament on October 2, President Sargsyan said he would regularly hold “subject-matter consultations on strategic issues of vital importance for the country.”

Sargsyan explained the “closed regime” of the Thursday event would enable the leaders of about 50 political parties present “to feel free to express any approach during the discussion.”

“The common viewpoint was that Nagorno-Karabakh’s self-determination cannot be within Azerbaijan,” the opposition Heritage party’s Anahit Bakhshyan summarized after the discussion.

Bakhshyan, however, said concerns still remained there as, according her, no details had been presented to answer the lingering questions over the principles of settlement.

Heritage was a rare political party that backed ex-president Levon Ter-Petrosyan in last February’s presidential election to have decided to accept the president’s invitation and have its leader attending the discussion.

The opposition, in particular, cited the continuing presence of scores of their members and supporters whom they view as political prisoners in Armenia as one of the main reasons for refusing to accept Sargsyan’s invitation.

Ter-Petrosyan himself had not been invited since formally he does not head any political party.

Speaking about the absence of the Ter-Petrosyan-led opposition at the meeting, leader of the National-Democratic Union Vazgen Manukyan said: “It was a gross mistake because we can argue over many issues inside the country, but there are common issues concerning national interests in which everyone must express their opinion.”

Presenting his evaluation of the discussion itself, Manukyan said: “In general, I don’t understand well the whole concerns of the recent period. There are people in the country’s leadership who had gone through war and this whole process and they are not the people who would make concessions concerning our national interests. In any case, this process will be long and I have warned that one has to be prepared for that.”

Meanwhile, Paruyr Hayrikyan, of the National Self-Determination Union, said he did not receive anything new from the discussions.

“There was nothing new there at least for me. No surprises,” he said in the context of the so-called Madrid principles of settlement for Nagorno-Karabakh proposed by international mediators last November.

In regards to Sargsyan’s perceived position of favoring a compromise-based solution to the long-running dispute, Hayrikyan said: “Since the president is a living person, he will say what he is due to say, what he finds appropriate, but I don’t think that he said anything he had not said before.”

Following the meeting, Armen Rustamyan, of the Armenian Revolutionary Federation, said there are principles that are acceptable for all: “The whole problem is that when we try to combine these principles with compromises during negotiations, there will be no loss of these principles.”

Rustamian also said that the negotiating party should be guided in talks by the already expressed will of the people of Nagorno-Karabakh and it is impossible to give it up.

After the meeting, leader of the United Labor Party Gurgen Arsenyan expressed his trust to the president. And Armen Darbinyan, the leader of the Dignified Future party, said he had no concerns that anyone could agree to solutions other than pro-Armenian ones.

#42 MosJan

MosJan

    Էլի ԼաՎա

  • Admin
  • PipPipPipPipPip
  • 31,192 posts
  • Gender:Male
  • Location:My Little Armenia

Posted 22 November 2008 - 01:43 PM

ALIYEV COMMENTS ON MOSCOW DECLARATION

*

article's photo

Azerbaijani President Ilham Aliyev today announced that there are only two sides to the Nagorno-Karabakh conflict, Azerbaijan and Armenia.

“There is no other side in the Nagorno-Karabakh conflict, but Azerbaijan and Armenia. That has been always well known, and the fact was confirmed by the signature of the Armenian President in the Moscow Declaration,” Azerbaijani President Ilham Aliyev said at his meeting with the participants of the Baku round table entitled Azerbaijan in the 21st Century – Strategy of Development.

President Aliyev says the Moscow Declaration clearly specifies main mechanisms for the conflict settlement.

“Those are resolutions and decisions meeting international norms and rights. The Declaration is an important political document stipulating for the ways of settlement of the conflict, and they base on international standards. The guarantee section of the Declaration specifies the guarantees of every stage of the settlement,” said President Aliyev.

According to Trend Agency Azerbaijani President doesn't think that mere signing of the declaration is enough. “Armenia’s political will is required to make a sound decision – to withdraw Armenian troops from the territory that has never belonged to Armenia, to stop aggression, to pursue a policy meeting the international norms. In this case, peace in the Caucasus will be ensured very soon,” he said.

#43 MosJan

MosJan

    Էլի ԼաՎա

  • Admin
  • PipPipPipPipPip
  • 31,192 posts
  • Gender:Male
  • Location:My Little Armenia

Posted 24 November 2008 - 11:57 AM

OPPOSITION DEFENDS SKIPPING SARKISIAN-HOSTED ‘KARABAKH CONSULTATIONS’

*

article's photo
Several leading members of Armenia’s main opposition on Friday stood by their decisions not to attend a rare discussion on Karabakh held by President Serzh Sarkisian and leaders of several dozen political parties the previous day. Nearly all political parties making up the opposition Armenian National Congress (HAK) had refused to authorize their leaders to participate in the extended political ‘consultations’ focusing on the current stage and prospects in the settlement of a long-running dispute between Armenia and Azerbaijan over an ethnic Armenian enclave that broke free of Baku’s control following a 1991-1994 war and has stayed de-facto independent since. The Thursday consultations were held behind closed doors, with the president imposing a condition that participants use the information received at the meeting in their later public and political discourse without making direct references to the event speakers. The HAK’s leader Levon Ter-Petrosian had not been invited to the event as formally he isn’t a political party leader. The major HAK-member parties had been free to make separate decisions on participation but eventually refused to attend the gathering citing the continuing imprisonment of scores of their members and supporters in ‘politically motivated cases.’ Among major HAK allies attending the discussion was Zharangutyun (Heritage), the only opposition party currently represented in the Armenian parliament that backed Ter-Petrosian’s election bid in last February’s presidential poll. Stepan Demirchian, a senior HAK representative and leader of the People’s Party of Armenia, defended his decision by saying that many opposition members and activists, among them prominent Karabakh war veterans, continue to be imprisoned for their alleged roles in the post-election clashes. Demirchian, however, welcomed the principles of a Karabakh settlement that President Sarkisian had reportedly invoked during the closed discussions. Yet, the opposition member called for more clarity as far as details of such a settlement are concerned. “An overland link with Armenia, strong security guarantees and the exercise of the right to self-determination – this is naturally a set of principles that one can expect to receive a positive response. But as far as I know, no discussion focused on the details of the ongoing negotiations, namely the so-called Madrid principles,” Demirchian told RFE/RL. The current negotiations for a settlement in the protracted dispute are believed to focus on proposals drafted by international mediators and presented to the presidents of Armenia and Azerbaijan at the OSCE summit in Madrid last November. In a joint declaration signed with Russian President Dmitry Medvedev in Moscow on November 2, Serzh Sarkisian and Ilham Aliev agreed to consider the so-called Madrid principles of a Karabakh settlement – a proposed framework agreement that calls for a phased solution to the conflict eventually to end in a referendum of self-determination in Nagorno-Karabakh – as a possible basis for continued negotiations. While no details of the Minsk Group proposals have been published yet, it is assumed that they aim at reconciling the two seemingly conflicting principles of international law, namely territorial integrity and self-determination. Lyudmila Sarkisian, of the Social-Democratic Hunchak Party, criticized Sarkisian for ‘making a splash’ by calling such a discussion. “We have once again made sure that Sarkisian is trying to lie. It is clear that he has nothing to say to the people today and through this sort of consolidation of political forces he is simply trying to show to the outside world that he takes into account the opinion of the whole Armenian society,” she told RFE/RL. “It is clear that Armenian forces will withdraw from at least five districts,” she further charged. “As for the Lachin corridor, I wish he at least managed to preserve Armenian influence there. Because if either Russian or NATO peacekeepers are deployed there, we will lose both Lachin and the whole of Karabakh.” Zharangutyun’s Anahit Bakhshian, however, sounded optimistic after attending the president-hosted meeting based on Sarkisian’s assurances about a Karabakh solution that will “satisfy all strata of society.” “There will be a document that will satisfy the Armenian people,” she quoted Sarkisian as saying at the meeting on Thursday. (PHOTOLUR photo, Stepan Demirchian)
* By Anush Martirosian

#44 MosJan

MosJan

    Էլի ԼաՎա

  • Admin
  • PipPipPipPipPip
  • 31,192 posts
  • Gender:Male
  • Location:My Little Armenia

Posted 24 November 2008 - 12:09 PM

Պարզունակ քարոզչական հնա՞րք, թե՞ քաղաքական երկխոսության նախաձեռնում

Գեւորգ Դարբինյան Նոյեմբեր 24, 2008


Ինչու՞ նախագահը ԼՂ հարցով քննարկում կազմակերպեց

Երբ Սերժ Սարգսյանը հայտարարեց քաղաքական ուժերի ղեկավարների հետ Ղարաբաղյան խնդրի շուրջ քննարկումներ անցկացնելու մտադրության մասին, իսկապես այն տպավորությունն էր ստեղծվել, թե նախագահն, իրոք, շահագրգռված է քաղաքական ուժերի մոտեցումների հետ հաշվի նստելու մեջ։ Սակայն բուն քննարկումներից հետո ակնհայտ դարձավ, որ այդ քայլը պարզունակ քարոզչական հնարք է ընդամենը։ Այդ իրողությունը պարզ են դառնում մի քանի փաստերի համադրման արդյունքում։ տպել

ուղարկել ընկերոջը
1. Նման քննարկումն առաջին հերթին ենթադրում էր որոշակի պարզաբանումներ նախագահի կողմից բանակցային գործընթացի վերջին զարգացումների վերաբերյալ։ Ընդ որում՝ այդ պարզաբանումները պետք է վերաբերեին ոչ միայն Սերժ Սարգսյանի անձնական կամ Հայաստանի պաշտոնական մոտեցումներին, այլեւ ընդհանրապես բանակցային գործընթացում քննարկվող առավել սուր հարցադրումներին, դրանց նկատմամբ, ի դեմս Մինսկի խմբի համանախագահների, միջազգային հանրության եւ Ադրբեջանի դիրքորոշումների փոփոխություններին։ Այլ կերպ ասած՝ սպասվում էր, որ դա մի յուրօրինակ ֆորմատ էր լինելու բանակցային գործընթացի փակագծերը ինչ-որ չափով բացելու եւ Մայենդորֆյան հռչակագրի ստորագրման հանգամանքների, նպատակների, հնարավոր հետեւանքների մասին շահագրգիռ քննարկում կազմակերպելու համար։ Մինչդեռ քննարկումից դուրս եկած որեւէ կուսակցության ղեկավար այդպես էլ չասաց, թե որեւէ նորություն է իմացել նախագահից, եւ առկա է թեկուզ դույզն-ինչ այլ իրադրություն, քան պատկերացնում էին իրենք։

Ուշագրավ է այն հանգամանքը, որ քննարկումներին մասնակցած ուժերի ներկայացուցիչները իրենց գոհունակությունն արտահայտում էին ոչ թե ունեցած տեղեկատվական քաղցը հագեցնելուց, այլ տարբեր կարճ ու երկար մեկնաբանություններով միայն մեկ միտք էին արտահայտում. հանգիստ մնացեք, Սերժ Սարգսյանը չի պատրաստվում «Ղարաբաղը ծախել»։ Իրավիճակի ողջ աբսուրդն այն էր, սակայն, որ այդ հանգստությունը նախագահը նրանց փոխանցել էր առանց որեւէ հիմնավորում, փաստարկ ներկայացնելու։ Հակառակ դեպքում նրանցից որեւէ մեկը, թեկուզ անուղղակիորեն, այդ փաստարկները կներկայացներ հանրությանը։ Փոխարենը բոլորը մի մարդու նման պնդում էին, թե նախագահը մի աննախադեպ քայլ կատարեց. նստեց ու այդքան լուրջ հարցը քննարկեց քաղաքական ուժերի հետ։ Իսկ դա, ոչ ավել ոչ պակաս, քաղաքական հասարակական երկխոսության արմատավորման նախադրյալ է։

2. Եվ այսպիսի կեցվածքը զարմանալի չէր, քանի որ բացառությամբ «Ժառանգություն» եւ կիսով չափ Մարքսիստական կուսակցությունների, մնացած բոլոր ուժերը այս կամ այն չափով պրոիշխանական էին, այսինքն՝ ի սկզբանե հակված պաշտպանելու նախագահի ցանկացած դիրքորոշում։ Ընդ որում՝ այդ ուժերից ոչ մեկը Ղարաբաղյան հարցի կապակցությամբ երբեք հանդես չի եկել այնպիսի առանձնահատուկ, սկզբունքային դիրքորոշմամբ, որը գաղափարական, ծրագրային մոտեցման իմաստով տարբերվում էր իշխանության որդեգրած քաղաքական կուրսից։ Նրանք բոլորն էլ 1998-2006թթ. ընթացքում պարտաճանաչ աշակերտների նման իրենց կուսակցական ծրագրերում այս կամ այն ձեւակերպումներով տեղայնացրին ԼՂ-ի ժողովրդի ինքնորոշման իրավունքի ապահովման, ԼՂ ժողովրդի անվտանգության կայուն երաշխիքների ապահովման եւ Հայաստանի ու ԼՂ-ի միջեւ ուղղակի ցամաքային կապի ապահովման այն հայտնի երեք չափազանց ընդհանրական սկզբունքները, որոնք մշակել եւ շրջանառության մեջ էր դրել Ռ. Քոչարյանի վարչակազմը։

Բնական է, որ նման պայմաններում անհեթեթություն կլիներ որեւէ լուրջ, սուր, սկզբունքային բանավեճ կամ քննարկում ակնկալել Սերժ Սարգսյանի նախաձեռնությունից։ Նույնքան բնական էր, որ ԼՂ հարցում հստակ, տարբերվող մոտեցում ունեցող «Ժառանգություն» կուսակցությունը պետք է չբավարարված մնար այս հանդիպումից։ Որովհետեւ այդպիսի բազմության մեջ ոչ միայն անհնար է ողջամտորեն տեղ հասցնել բոլոր մտահոգությունները, անհամաձայնությունները, այլեւ դրանց վերաբերյալ կոնկրետ բացատրություններ ստանալ։ Մինչդեռ «Ժառանգության» կեցվածքը, կանխատեսելով հանդերձ այս ամենը՝ մասնակցել քննարկումներին, շատ առողջ պետք է համարել։ Որովհետեւ անկախ ամեն ինչից՝ դա հնարավորություն էր կոնկրետ հարցեր դնելու նախագահի առջեւ եւ կոտրել իշխանության մոտ ձեւավորված այն մտայնությունը, թե բոլոր հիմնավորումները, անկախ նրանից՝ որքանով են դրանք տրամաբանական, հալած յուղի նման են ընկալվելու քաղաքական դաշտի եւ ողջ հասարակության համար։ Մինչդեռ այդ քննարկումից խուսափելը, որպես ակցիա, ինչպես Հայ ազգային կոնգրեսում ներգրավված ուժերի դեպքում, ոչինչ չէր տալու ընդդիմությանը, բացի նրանից, որ իշխանությանը նոր զենք էր տալու՝ հայտարարելու, թե ընդդիմությունը չի ցանկանում պատասխանատվություն ստանձնել ԼՂ խնդրի լուծման համար։

3. Իհարկե, հասկանալի է, որ ՀԱԿ-ը նաեւ օբյեկտիվ պատճառներ ուներ նման որոշում կայացնելու համար։ Կոնգրեսում ակնհայտորեն նկատում էին այդ ֆորումը մարտիմեկյան դեպքերի հետ կապելու եւ դրանով պայմանավորված՝ ընդդիմությանը ծուղակի մեջ գցելու ձգտումները։ Թերեւս պատահական չէր, որ այս քննարկումները կազմակերպվեցին ԵԽ մարդու իրավունքների հանձնակատար Թոմաս Համարբերգի՝ Հայաստան կատարած այցի նախօրեին, երբ նա արդեն հասցրել էր մարտիմեկյան դեպքերի հանգամանքները բացահայտելու եւ իրական մեղավորներին հայտնաբերելու հարցում դրական տեղաշարժ համարել դեռեւս փաստացի չգործող փաստահավաք խմբի ստեղծման մասին ՀՀ նախագահի հրամանագիրը։ Քաղաքական ուժերի այսպիսի հավաք անցկացնելը, թեկուզ ԼՂ հարցի առնչությամբ, միտված էր այն տպավորությունը ստեղծելուն, թե Հայաստանի քաղաքական դաշտում ստեղծված են քաղաքական, հասարակական երկխոսության բոլոր նախադրյալները, չկա լրջորեն անհանգստանալու կարիք եւ բոլորի կողմից ցանկություն է արտահայտվում հասարակական համաձայնության մթնոլորտ ստեղծելու միջոցով մարտի մեկից հետո առաջացած խորը ներհասարակական ճգնաժամը հաղթահարելու համար։

Նաեւ այդ պատճառով էին քննարկումներից դուրս եկող ուժերը իրենց պարտադիր սուրբ պարտքը համարում շեշտելու նման հավաք կազմակերպելու նախագահի նախաձեռնության նշանակությունը, զուտ արտաքին շերտը։ Մյուս կողմից՝ այս կերպ ԼՂ-ի հարցի շուրջ հասարակական քննարկումներ ծավալելը, որի իրական իմաստը հայ հասարակությանը բանակցությունների արդյունքում սպասվող զիջումներին, թեկուզ ոչ միակողմանի, նախապատրաստելն է, եվրակառույցներին, ըստ էության, մատուցվում է որպես մարտիմեկյան դեպքերի հանդեպ մի քիչ «աչք փակելու», իսկ տեսանելի ապագայում՝ նաեւ ԵԽԽՎ-ում Հայաստանի նկատմամբ ծայրահեղ միջոցների չդիմելու դիմաց փոխհատուցում։ Եվ հույսը, թերեւս, այն էր, որ եվրոպացիները հեշտությամբ կուլ կտան այդ խայծը։ Մինչդեռ Երեւանում կազմակերպված Համարբերգի ասուլիսի ընթացքում հանձնակատարի կողմից արված այն հայտարարությունը, թե այդ սպառնալիքները դեռեւս ուժի մեջ են, սառը ցնցուղի ազդեցություն կարող է ունենալ իշխանության համար։

Առանձին հարց է նաեւ, թե որքանո՞վ են տրամաբանական այն պնդումները, որ այդ ֆորումը նախադրյալ է հետագայում եւս համահասարակական նշանակության խնդիրները քննարկելու համար։ ՀԺԿ նախագահ Ստեփան Դեմիրճյանն անգամ հայտարարեց, թե սա ավելի նպատակային ձեւաչափ է, քան հանրային պալատի ստեղծման նախաձեռնությունը։ Իրականում հարցը պետք է դիտարկել երկու մակարդակով. բուն Ղարաբաղյան խնդրի հեռանկարի եւ ներհասարակական ճգնաժամը հաղթահարելու շրջանակներում։ Առաջինի դեպքում ոչ մի էական արդյունք փաստացի չունենք, որովհետեւ ասելիք եւ լսելիք չկար, որովհետեւ իշխանությունը խնդիր չէր դրել անկեղծորեն բացել խաղաքարտերը։ Նման պայմաններում վերոնշյալ երեք սկզբունքային ելակետերի պաշտպանության մասին նախագահի հավաստիացումները լիարժեքորեն բավարար էին այդ հանդիպումից գոհունակություն հայտնելու համար։

Պատահական չէ, որ քննարկումների արդյունքում ոչ մի գրավոր փաստաթուղթ քաղաքական ուժերը չներկայացրին հանրությանը, որով փորձ կանեին հակամարտության վերաբերյալ ընդհանուր, համաձայնեցված կոնցեպցիա ձեւակերպել։ Ի դեպ, Ռ. Քոչարյանը ժամանակին շատ հմտորեն կարողանում էր նման քննարկումներն օգտագործել բանակցություններում։ Նախորդ գումարումների խորհրդարանները նրա պաշտոնավարման ընթացքում առնվազն երկու անգամ այդպիսի քննարկումներից հետո հանդես եկան համաձայնեցված հայտարարություններով, որտեղ թեկուզ ընդհանուր ձեւակերպումներով, այնուամենայնիվ, հստակ արտահայտվում էր քաղաքական ուժերի ընդհանուր կամքը։ Դա հիանալի զենք էր Քոչարյանի համար՝ այդ հայտարարությունը ներկայացնելու որպես հասարակական պահանջ եւ հենվելով դրա վրա՝ խուսափել պարտադրվող զիջումներից, խոստումներից, ձգձգել բանակցությունները եւ այդպիսով պահպանել ստատուս քվոն։ Հիմա նման խնդիր առհասարակ չի դրվում։

Երկրորդ՝ կծառայի՞ նման հանդիպումների ֆորմատը քաղաքական երկխոսության միջավայր ստեղծելու համար։ Այո, կարող էր նպաստել, եթե չլիներ մի կարեւոր խնդիր. ինչպե՞ս է որոշվելու նման հետագա հանդիպումների օրակարգը, եւ արդյոք ձեւավորողները հաշվի՞ են առնելու իսկապես հասարակական հետաքրքրություն ներկայացնող առաջնահերթ հիմնահարցերը, թե՞ ելնելու են իրենց նախասիրություններից։

ԼՂ խնդիրը, հատկապես բանակցային գործընթացի նման ակտիվացման շրջանակներում, իսկապես, չափազանց հրատապ էր։ Իսկ ո՞րն է լինելու քաղաքական կուսակցություններին ի մի բերելու հաջորդը շարժառիթը։ ՀՀԿ-ից արդեն հայտարարում են, թե հաջորդը լինելու է հայ-թուրքական հարաբերությունների հիմնահարցը։ Իսկ ո՞վ որոշեց, որ դա ներկայում հասարակությանը եւ քաղաքական դաշտին իսկապես մտահոգող ամենակարեւոր խնդիրն է։ Ընդամենը երկու ամսից ԵԽԽՎ-ն քննարկելու է 1906 եւ 1920 հայտնի բանաձեւերով Հայաստանի ստանձնած պարտավոությունների կատարման ընթացքը, արդյունքները։ Թոմաս Համարբերգը Երուանում, թոթափելով իր նախնական գոհունակությունը փաստահավաք խմբի ձեւավորման կապակցությամբ եւ տեսնելով ռեալ իրականությունը, ուղղակի հայտարարեց, որ եթե առաջիկա ժամանակահատվածում այդ պարտավորությունները գոնե որոշ չափով չկատարվեն, Հայաստանի նկատմամբ կարող են խիստ պատժամիջոցներ կիրառվել։ Հնարավո՞ր է պատկերացնել, որ հիմա դրանից ավելի հրատապ խնդիր գոյություն ունի Հայաստանի համար...



#45 MosJan

MosJan

    Էլի ԼաՎա

  • Admin
  • PipPipPipPipPip
  • 31,192 posts
  • Gender:Male
  • Location:My Little Armenia

Posted 25 November 2008 - 01:27 PM

Ալեք Ենիգոմշյան. «Մենք ազատագրել ենք մեր պատմական հողերը»

Լիանա Սայադյան Նոյեմբեր 25, 2008


Հարցազրույց Մոնթե Մելքոնյանի ընկեր, «Միացում» նախաձեռնության անդամ Ալեք Ենիգոմշյանի հետ

Ալեք, այսօր Արցախի հերոս Մոնթեի ծննդյան տարեդարձն է: Դուք, որ գրեթե երեսուն տարի ճանաչել եք Մոնթեին, եւ նրա տեսակետներին ծանոթ եք ավելի լավ, քան մյուսները, ի՞նչ եք կարծում, ո՞րը կլիներ Մոնթեի տեսակետը Ղարաբաղյան հարցի քաղաքական կարգավորման վերաբերյալ: տպել

ուղարկել ընկերոջը
Մոնթեն այն ժամանակ դեռ այդ հարցին պատասխանել է, հարցազրույցների մեջ խոսքեր ունի, երբ ասում է` «պատերազմը պիտի վերջանա միայն մեր հաղթանակով»: Դա նշանակում է, որ հաշտությունը պիտի կնքվի միայն մեր հաղթանակով: Սա արդեն ես եմ ավելացնում: Մոնթեն բազմաթիվ հայտարարություններ է արել, որոնք ցույց են տալիս, որ այսօրվա տարածքները ինքը համարում է մշտապես հայկական: Քարվաճառի ազատագրության ժամանակ Դադիվանքի ֆոնի վրա տված հարցազրույցում նա ասել է, որ ամեն տեղ հայկական վանքեր են, ուր որ գնաս՝ հայկական բնակավայրեր կգտնես, եւ մենք մեր պատմական հողերից ոչ մի քայլ այն կողմ չենք անցել, որտեղ որ հող ենք վերցրել, մեր պատմական հողերն են եղել: Սրանք ուղղակի հիշատակումներ են Մոնթեի ասածներից:

Բայց ահա մի քանի կոնկրետ մեջբերումներ նրա որոշ ելույթներից. «Մենք վերատիրացանք մեր տներին և կալվածներին» («Նոր Կյանք» (ԱՄՆ), 23 հունիս 1993 թ.), «Մենք մտել ենք այնտեղ, որտեղ պատմականորեն մերն է: Հայոց պատմության վերջին էջը կրնանք դարձնել, եթե կորսնցնենք այս հողամասը» (1992 թ., հոկտեմբերի 4, Արցախի հեռուստատեսությանը տված հարցազրույցից), «Այս հարցը պատմական հարց է: Մեր ժողովրդի համար չափազանց կարևոր է վերջապես այս շրջանը [Քարվաճառը] վերամիացնել Հայաստանին: Ինչպես կտեսնես, ամեն տեղ, ուր որ կերթաս, վանք մը կա, հայկական հող է ասիկա: Ամեն մեկ գյուղ որ կմտնես, կտեսնես, որ իսկապես հայկական հող է: Եւ չափազանց կարևոր է այս 3000 քառ. կիլոմետրը միացնել: Արցախի պատմության համար ալ որոշիչ դեր կխաղա այս շրջանը ազատագրելը: (::smile.gif: Հոգևոր, քաղաքական, ռազմական, ամեն ձևով: Շատ կարևոր է այս հաղթանակև տանել» (1993 թ., մարտ 29-30, Քարվաճառի շրջանի ազատագրության գործողության ընթացքում, Դադի վանքի մոտ), «Իմ կարծիքն այն է, որ պետք է վերադառնալ Արցախի պատմական սահմաններին, մի գիծ քաշելով Արաքսից Կուր: Այդ պարագայում շատ ավելի հեշտ է լինելու մեր դիրքերի պաշտպանությունը, որովհետև մեզ պաշտպան ենք ունենալու բնական սահմաններ գետերի հուներն ու լեռները: Այնքան ատեն, որ մեր պաշտպանության գծերը շարունակեն ժանյակի տեսք ունենալ, մենք մեզ սպառելու ենք բազմաթիվ ճակատներ միաժամանակ պաշտպանելով և հեշտացնելու ենք ազերիների գործը» (Les Nouvelles D’Armenie, No. 2, հունիս-հուլիս 1993 թ.):

Մոնթեն փաստում էր, որ այս տարածքները պատմական հայկական տարածքներ են, մենք ուրիշի հողը չենք գրավել: Անվտանգության պաշտպանության տեսակետից պատմականորեն այդպես է եղել, և հիմա էլ այդպես պետք է լինի: Ներկա տարածքները պետք է լինեն, որովհետեւ պաշտպանվածությունը ապահովում են հենց ա՛յդ տարածքները: Այլապես նախկին ԼՂԻՄ-ի սահմանները պաշտպանողականությունը ապահովելու իմաստով անհուսալի են բազմաթիվ առումներով` և՛ սահմանի երկարությունն է չափազանց ավելանում, և՛ այլ ահնգամանքներ: Այսինքն` այստեղ սկզբունքային պատճառներ կան պատմական արդարության իրավունքի իրացման և նաև գործնական պաշտպանողականությունը ապահովելու գործում: Սա է, իմ կարծիքով, Մոնթեի կեցվածքը:

Այսօր ակտիվ բանակցություններ են ընթանում են փոխզիջումների շուրջ: Գիտեմ, որ Դուք անձամբ դեմ եք փոխզիջմանն ընդհանրապես: Բայց կարծու՞մ եք, որ ինչ-որ բան կարելի է զիջել խաղաղության և Արցախի անկախության կարգավիճակի ճանաչման դիմաց:


Ես, և ոչ միայն ես, գտնում ենք, որ տարածքների հարցով փոխզիջման մասին ընդհանրապես խոսք լինել չի կարող և չպետք է լինի: Ես սկզբունքային պատճառներ եմ նշում` մենք մեր նախնական իրավունքներն ենք վերագտնում: Մենք ամենաքիչը հազար տարի միայն հող ենք կորցրել և միայն այս պատերազմի ընթացքում է, որ մեր պատմական հողերը ազատագրել ենք: Սա ոգու իմաստով հոգեբանական մեծ նշանակություն ունի` այսօր կամ վաղը, հազար տարվա մեջ առաջին անգամ եղած դրական ոստյունը վերածել ոչնչի: Ես չեմ պատկերացնում, թե հայ մարդը ինչպիսի հոգեբանությամբ կարող է իր հայ լինելը շարունակել այնպիսի մեծ խայտառակությունից հետո, եթե այդ հողերը վերադարձվեն: Ուզում եմ ասել, որ հայի հոգին կկոտրվի, այստեղ միայն սկզբունքի խնդիր չէ, այլ ապագայի խնդիր: Բացի զուտ ռազմագիտական իմաստով պաշտպանվածությունից, հոգեբանական իմաստով դա «քանդում» է նշանակում: Այսքանից հետո, կրկնում եմ, որ հողերի կամ տարածքների իմաստով փոխզիջում չպետք է լինի և չի կարող լինել: 14 տարի` 1994 թ. զինադադարի կնքումից հետո, դրանից առաջ էլ փոխզիջման մասին հայկական կողմից խոսում են մինիմալ պահանջ ունեցողները, եւ փոխզիջման սահմանագիծը նրանց համար տարածքի ինքնավարությունն է, այսինքն` ԼՂԻՄ-ի տարածքում բնակվող հայության ինքնորոշման իրավունքն է, որը Ադրբեջանից պահանջում են ընդունել: Իսկ Ադրբեջանը չի ընդունում: Ադրբեջանը չի ընդունում անգամ այդ մինիմալ պահանջը, երբ դրան զուգահեռ հայկական թույլ կողմը պատրաստ է գրեթե բոլոր տարածքները հանձնել Ադրբեջանին: Բայց եթե Ադրբեջանը այդ մինիմալ պահանջը 14 տարի չի ընդունել, չկա այնպիսի փոխզիջում, որին հնարավոր է գնալ: Սա փաստ է, Ադրբեջանը ցույց է տալիս, որ մինիմալ պահանջը չի ընդունում: Եթե Ադրբեջանը վստահ լինի, որ ռազմական առումով պատրաստ կլինի վերցնել այդ հողերը հայկական ուժերի ձեռքից, մի պահ չի վարանի և այդ քայլին կգնա: Հետևաբար, կնքե՞նք համաձայնագիր, զիջումներով կամ ոչ, Ադրբեջանը գնալու է այդ քայլին և չի ընդունելու հայկական կողմի նույնիսկ մինիմալ պահանջը: Հետևաբար, փոխզիջում հասկացությանը մի քիչ շատ է կարևորություն տրվում: Չկա այնպիսի փոխզիջում, որ Ադրբեջանը ընդունի, և մենք տարածքների առումով ոչ մի պարտավորության չենք գնում: Ուրիշ առումներով հնարավոր է մտածել:

Ինչի՞ շուրջ են, Ձեր կարծիքով, կողմերը հիմա բանակցում: Կա՞ այդ բանակցություններում տարածքների հանձնման հարցը:

Առաջին օրվանից` 1991-ից կամ 1994-ից, երբ Ադրբեջանի և Հայաստանի միջև բանակցություններ սկսվեցին, խոսք է գնացել տարածքների մասին, և դա խայտառակություն է: Հիմա ասում են, որ Մադրիդյան սկզբունքները բաց չեն, բայց բոլորս էլ գիտենք, որ այստեղ խոսքը պարտադիր կերպով գնում է տարածքների մասին` 5, 6 կամ 7 տարածք: Ոչ ոք չի կարող ասել, որ այդ բանակցությունների ընթացքում առաջին կետը հենց տարածքների հանձնումը չէ: Իմ կարծիքով՝ դա միանշանակ մերժելի է: Հետևաբար, այսքան ժամանակ ինչի շուրջ որ եղել են բանակցությունները, տարածքների զիջումների սկզբունքի շուրջ է եղել: Ցավոք, հայկական պաշտոնական կողմը միշտ էլ պատրաստ է եղել այդ զիջումներին գնալու՝ պայմանով, որ ԼՂ-ի բնակչության ինքնորոշումը ճանաչվի: Բայց մենք մի՞թե չգիտենք, որ տարածքները հանձնելուց հետո այդ տարածքում բնակվող հայությունը չի մնա այնտեղ, և հոգեբանական տարբեր ճնշումների տակ ինքն իրեն ոչ անվտանգ իրավիճակում զգալով՝ կթողնի ու դուրս կգա, նույնը կարող է տեղի ունենալ Զանգեզուրում, Սյունիքում, և դրա շարունակությունը պարզ է, թե ինչ կլինի: Այստեղ չափավորական լինելու, մեծ տերությունների ցանկությունները նկատի ունենալու, մեր թուլությունը չգիտակցելու խնդիր չէ: Մեր կողմից ցանկացած թուլություն բերելու է ավելի մեծ կորուստների՝ և՛ տարածքային, և՛ գոյութենական:

Այդ տարածքները պահելը ինքնանպատակ չէ: Այդ տարածքները պետք է բնակեցվեն մեր ժողովրդի կողմից, և դա ոչ միայն հայ ժողովրդի պատմական արդար իրավունքն է այդ տարածքներում վերստին ապրելու: Այդ տարածքների վերաբնակեցումը բազմաթիվ այլ հարցեր կարող է լուծել: Գիտենք, թե ինչքան խնդիրներ է ունեցել մեր գյուղատնտեսությունը դեռ սովետական տարիներից, այդ տարածքները գյուղատնտեսական լավագույն տարածքներն են: Մենք միշտ խոսել ենք ՀՀ-ում Արարատյան դաշտավայրի մասին՝ որպես գյուղատնտեսական լավագույն տարածք: Բայց գիտենք, թե որքան գերբնակեցված տարածք է դա: Հայաստանի համար էական մեծ խնդիրներ կլուծի այդ տարածքների շահագործումը գյուղատնտեսական առումով: Մեր արտաքին առևտրի մեջ մեծ տեղ է զբաղեցնում սննդի ներմուծման չափաբաժինը: Արտաքին առևտրի խնդիրները լուծելու առումով դրական նշանակություն կունենա այդ տարածքների բնակեցումը և շահագործումը, էլ չեմ խոսում մի շատ կարևոր հարցի մասին: Դա արտագաղթն է: Եթե առաջ քաղաքներից էր ժողովուրդը դուրս գալիս ու արտագաղթում արտասահման, արդեն երկար տարիներ է այդ գործընթացը տեղափոխվել է գյուղական շրջաններ: Եթե լուրջ կերպով քաղաքականություն վարվի, այսինքն` գյուղական բնակչության այն մասին, որը չի կարողանում գյուղերում իր գոյությունը ապահովել, մտածված կերպով ուղղեն այդ տարածքները, ժողովրդագրական իմաստով կարող են լուծվել այդ խնդիրները: Բացի տարածքային խնդիրներից, այդ տարածքների` որպես հայկական պահելը և դրական իմաստով յուրացնելը ժողովրդի և պետության առջև ծառացած բազմաթիվ խնդիրներին լուծումներ կարող է բերել:

Ինչու՞ մինչ այսօր չի հաջողվել լուծել տարածքների վերաբնակեցման խնդիրը:

Ես վստահ եմ, որ կա երկու պատճառ. նախ` չկա քաղաքական կամք, այսինքն` որոշում կայացնողները` պետության օղակները պետք է կայացնեն այդ շրջանները վերաբնակեցնելու որոշումը, որը չեն անում: Կայացնում են հակառակ որոշում, որովհետև իրենք մտածում են, որ այդ տարածքները մի օր պետք է հանձնեն: Մյուս պատճառն էլ բնակչության նպաստող սոցիալ-տնտեսական քաղաքականության բացակայությունն է: Այսինքն` այդ տարածքները օգտագործվում են միայն սեփական կլանային շահերը ապահովելու համար, այլ ոչ թե այնտեղ ժողովուրդ բնակեցնելու և այդ ժողովրդի համար արժանավայել կյանք ապահովելու նպատակով: Հազարավոր հեկտարներ մի քանի հոգու վերահսկողության տակ են, նրանք են տնօրինում այդ տարածքների բարիքները, այնտեղ բնակվող բնակչությանը ոչ մի օժանդակություն չի տրվում: Որովհետև ովքեր կարող են այդ վարչական-քաղաքական որոշումներով այդ օժանդակությունները տրամադրել, նրանց բացարձակ չի հետաքրքրում այդ մարդկանց՝ ազատագրված տարածքներում երկար ժամանակ հաստատվելը և սերունդներ աճեցնելը, նրանց հետաքրքրում են սեփական կարճաժամկետ շահերը:



#46 MosJan

MosJan

    Էլի ԼաՎա

  • Admin
  • PipPipPipPipPip
  • 31,192 posts
  • Gender:Male
  • Location:My Little Armenia

Posted 06 December 2008 - 12:17 PM

KARABAKH PEACE PROPOSALS ‘ALTERED’


The United States, Russia and France have made changes in their proposed basic principles of a Nagorno-Karabakh settlement in hopes of facilitating their acceptance by Armenia and Azerbaijan, Azerbaijani Foreign Minister Elmar Mammadyarov said on Friday. The so-called Madrid principles were formally put forward by the mediators in November 2007 and are still being discussed by the conflicting parties. “In order to achieve a new phase of the settlement, the foreign ministers of the countries co-chairing the OSCE’s Minsk Group have presented the parties to the Nagorno-Karabakh conflict with certain changes in the Madrid proposals,” Mammadyarov said, according to the Day.az news service. He did not specify those changes. The Armenian Foreign Ministry could not be immediately reached for comment on this. Mammadyarov spoke to journalists in Helsinki where he was attending an annual high-level meeting of the OSCE along with his Armenian counterpart, Eduard Nalbandian. The two men held talks there on Wednesday and had a brief conversation with Foreign Ministers Sergei Lavrov of Russia and Bernard Kouchner of France as well as U.S. Assistant Secretary of State Daniel Fried the next day. In an ensuing joint declaration, Lavrov, Kouchner and Fried urged the parties to “finalize the Basic Principles in coming months.” The mediating powers hope that the presidents of Armenia and Azerbaijan will meet again soon to iron out their remaining differences on the framework peace accord. Matthew Bryza, Fried’s deputy and the Minsk Group’s U.S. co-chair, expressed hope on Thursday that the meeting will take place “in a couple of weeks.” Mammadyarov said, however, that Presidents Ilham Aliev and Serzh Sarkisian will hold the next round of their face-to-face talks only “next year.” Aliev and Sarkisian pledged to intensify the search for a mutually acceptable compromise in a declaration which they signed with Russia’s President Dmitry Medvedev after talks outside Moscow on November 2. In a speech at the OSCE meeting on Friday, Nalbandian accused Azerbaijan of “misinterpreting” key provisions of the declaration. He pointed to Aliev’s recent remark that the declaration’s reference to a “political settlement” of the Karabakh conflict does not commit Azerbaijan to non-use of force. (Photolur photo)
* By Emil Danielyan




0 user(s) are reading this topic

0 members, 0 guests, 0 anonymous users