Posted 21 April 2007 - 02:02 AM
ՁԱՅՆ ՏՈՒՐ, ՈՎ ԾՈՎԱԿ...
(Դասական Ուղղագրութէամբ)
Րաֆֆի
1835-1888
Ամէն տեղ տիրած խորին լռութիւն.
Կարծես թէ մեռած լինի բնութիւն:
Նստած սգաւոր, պանդուխտ միայնակ,
Ո՜հ, քե´զ եմ տեսնում, ով փայլուն լուսնեակ:
Աշխարհի սկզբից դու մինչ ի վախճան,
Երկնակամարով առնում ես շրջան.
Ո՜հ, դու տեսե՞լ ես հայ ազգ բարեփառ,
Արդեօք տեսնում ես նորա ցավ անճար:
Արդեօք դո՞ւ ևս խղճալուս նման,
Տեսած Հայաստան ժանտ ոտքի կոխան,
Թափում ես աչքից աղի կաթիլներ,
Եւ սրտիդ միջում ցցւում են նետեր:
Քա´ր է քո սիրտը, և խիղճըդ մեռած,
Քանի՞ արիւններ, քանի՞ կոտորած
Տեսար, լռեցիր և դարձեալ պայծառ,
Հայ երկրի վերայ կապում ես կամար:
__
Ձա´յն տուր, ով ծովակ, ինչո՞ւ լռում ես,
Ողբակից լինել չկամի՞ս դժբախտիս:
Շարժեցէ´ք, զեփիւռք, ալիքը վէտ-վէտ.
Խառնէք արտասուքս այս ջրերիս հետ:
Հայաստանի մեջ անցքերին վկայ,
Սկզբից մինչ այժմ, խնդրեմ ինձ ասա´.
Մի՞թէ միշտ այսպէս կըմնա Հայաստան
Փըշալից անապատ, երբեմն բուրաստան:
Մի՞թէ միշտ այդպէս ազգը խղճալի,
Կըլինի ծառայ օտար իշխանի,
Մի՞թէ Աստուծոյ աթոռի մօտին
Անարժան է հայն և հայի որդին:
Արդեօ´ք գալու է մի օր, ժամանակ,
Տեսնել Մաիսի գլխին մի դրօշակ,
Եւ ամէն կողմից պանդուխտ հայ ազգիք,
Դիմել դէպ իւրեանց սիրուն հայրենիք:
Դժւա´ր այդ. միայն, Տեսուչըդ վերին,
կենդանացրու հայութեան ոգին,
Ծագի´ր նոցա դու քո լոյս գիտութեան,
Որով իբր էակ նոքա բանական,
Կճանչեն մարդուս կեանքի խորհուրդը,
Կըլինեն գործովք տիրոջ փառաբան:
__
Յանկա´րծ ծովակի երեսին մի լոյս.
Ջրից դուրս եկաւ նազելի մի կոյս,
Մի ձեռնում ունէր նա վառած լապտեր,
Իսկ միւսում՝ քընար փայլուն փըղոսկեր:
Արդեօք հուրի՞ էր, հրեշտակ աննշան,-
Ո՞չ, հայ մուզաների տիպ համանման:
- Հայոց ճակատագիրը կարդա´, ով մուզա,
Ներկայ և գալոց գուշակիր, ասա´:
(Ասաց երկնային այն ոգի քաղցրիկ):
- Աւետիք տամ քե´զ, նժդեհ պատանի.
Սրբի´ր աչքերից արտասուքդ աղի:
Կըգան նոր օրեր, օրեր երջանիկ,-
Երբ Տիրոջ կամքը, ազատ ու արդար
Կը թագաւորէ – կրկին ոսկեդար:
- Հայոց մուզայքը կզարթնուն կրկին.
Հայոց պառնասը կը ծաղկի վերստին,
Եւ Ապողոնեան կառքը լուսարար,
Կըբոլորէ Հայոց թուխ երկնակամար:
-Մենք ևս քո պէս, - երբ խորին գիշեր
Պատեց Հայաստան, - սգաւոր օրեր
Շատ ենք անցուցել. այժմ սիրելի,
Մենք ևս Հաշտության ստացանք ձիթենի:
Սիրեցէ´ք քնարի լարերը ժանգոտ.
Ելե´ք Հայաստան երգով եռանդոտ,
Զարթեցրէք Հայոց աշխոյժը մեռած,
Լցւեցաւ կամքը, հասաւ ժամանակ,
Օրը կըբացւի, - ահա´ Արուսեակ
Ձեզ յայտնի նշան, ասում է Աստւած:
Կրկին մթնացաւ: Չքացաւ պատկերը:
Երկար ժամանակ դիււթական ձայնը
Լըսւում էր խառն ալիքների հետ,
Օդին տիրել էր բուրումն հոտավէտ:
Ախորժելի՜ լուր, աւետիք քաղցրիկ,
Որպէսզի՜ հըրճւանք. մուզայդ գեղեցիկ,
Ասա մեզ, մեկնիր, արդեօք հնարի՞ն
Մի մեռած մարմնի զարթնող վերստին...
ՁԱՅՆ ՏՈՒՐ, ՈՎ ԾՈՎԱԿ...
(Նոր Ուղղագրությամբ)
Րաֆֆի
1835-1888
Ամեն տեղ տիրած խորին լռություն.
Կարծես թե մեռած լինի բնություն:
Նստած սգավոր, պանդուխտ միայնակ,
Ո՜հ, քե´զ եմ տեսնում, ով փայլուն լուսնյակ:
Աշխարհի սկզբից դու մինչ ի վախճան,
Երկնակամարով առնում ես շրջան.
Ո՜հ, դու տեսե՞լ ես հայ ազգ բարեփառ,
Արդյոք տեսնում ես նորա ցավ անճար:
Արդյոք դո՞ւ ևս խղճալուս նման,
Տեսած Հայաստան ժանտ ոտքի կոխան,
Թափում ես աչքից աղի կաթիլներ,
Եւ սրտիդ միջում ցցվում են նետեր:
Քա´ր է քո սիրտը, և խիղճըդ մեռած,
Քանի՞ արյուններ, քանի՞ կոտորած
Տեսար, լռեցիր և դարձյալ պայծառ,
Հայ երկրի վերա կապում ես կամար:
__
Ձա´յն տուր, ով ծովակ, ինչո՞ւ լռում ես,
Ողբակից լինել չկամի՞ս դժբախտիս:
Շարժեցե´ք, զեփյուռք, ալիքը վետ-վետ.
Խառնեք արտասուքս այս ջրերիս հետ:
Հայաստանի մեջ անցքերին վկա,
Սկզբից մինչ այժմ, խնդրեմ ինձ ասա´.
Մի՞թե միշտ այսպես կըմնա Հայաստան
Փըշալից անապատ, երբեմն բուրաստան:
Մի՞թե միշտ այդպես ազգը խղճալի,
Կըլինի ծառա օտար իշխանի,
Մի՞թե Աստուծո աթոռի մոտին
Անարժան է հայն և հայի որդին:
Արդյո´ք գալու է մի օր, ժամանակ,
Տեսնել Մաիսի գլխին մի դրոշակ,
Եվ ամեն կողմից պանդուխտ հայ ազգիք,
Դիմել դեպ յուրյանց սիրուն հայրենիք:
Դժվա´ր այդ. միայն, Տեսուչըդ վերին,
կենդանացրու հայության ոգին,
Ծագի´ր նոցա դու քո լույս գիտության,
Որով իբր էակ նոքա բանական,
Կճանչեն մարդուս կյանքի խորհուրդը,
Կըլինեն գործովք տիրոջ փառաբան:
__
Հանկա´րծ ծովակի երեսին մի լույս.
Ջրից դուրս եկավ նազելի մի կույս,
Մի ձեռնում ուներ նա վառած լապտեր,
Իսկ մյուսում՝ քընար փայլուն փըղոսկեր:
Արդյոք հուրի՞ էր, հրեշտակ աննշան,-
Ո՞չ, հայ մուզաների տիպ համանման:
- Հայոց ճակատագիրը կարդա´, ով մուզա,
Ներկա և գալոց գուշակիր, ասա´:
(Ասաց երկնային այն ոգի քաղցրիկ):
- Ավետիք տամ քե´զ, նժդեհ պատանի.
Սրբի´ր աչքերից արտասուքդ աղի:
Կըգան նոր օրեր, օրեր երջանիկ,-
Երբ Տիրոջ կամքը, ազատ ու արդար
Կը թագավորե – կրկին ոսկեդար:
- Հայոց մուզայքը կզարթնուն կրկին.
Հայոց պառնասը կը ծաղկի վերստին,
Եվ Ապողոնյան կառքը լուսարար,
Կըբոլորե Հայոց թուխ երկնակամար:
-Մենք ևս քո պես, - երբ խորին գիշեր
Պատեց Հայաստան, - սգավոր օրեր
Շատ ենք անցուցել. այժմ սիրելի,
Մենք ևս Հաշտության ստացանք ձիթենի:
Սիրեցե´ք քնարի լարերը ժանգոտ.
Ելե´ք Հայաստան երգով եռանդոտ,
Զարթեցրեք Հայոց աշխոյժը մեռած,
Լցվեցավ կամքը, հասավ ժամանակ,
Օրը կըբացվի, - ահա´ Արուսյակ
Ձեզ հայտնի նշան, ասում է Աստված:
Կրկին մթնացավ: Չքացավ պատկերը:
Երկար ժամանակ դյութական ձայնը
Լըսվում էր խառն ալիքների հետ,
Օդին տիրել էր բուրումն հոտավետ:
Ախորժելի՜ լուր, ավետիք քաղցրիկ,
Որպեսզի՜ հըրճվանք. մուզայդ գեղեցիկ,
Ասա մեզ, մեկնիր, արդյոք հնարի՞ն
Մի մեռած մարմնի զարթնող վերստի ն...
